به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، هم‌اندیشی بین‌المللی «راهبردهای سیاسی گفتمان اربعین در عرصه بین‌الملل» یکم شهریورماه ۱۴۰۲ به همت گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با همکاری خبرگزاری ایکنا، انجمن مطالعات سیاسی حوزه، اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر، شبکه اینترنتی عبرات و کمیته فرهنگی اربعین به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
این نشست علمی با حضور و ارائه حجج اسلام سیدسجاد ایزدهی، سیدکاظم سیدباقری و محمدعلی رنجبر و طلال عتریسی(لبنان)، ادریس هانی(مراکش)، عباس شمس الدین(عراق)، اندیشمندان و تحلیلگران حوزه بین‌الملل برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه در این هم اندیشی گفت: اربعین تنها یک مراسم و مناسکی که در یک زمان خاصی شروع می‌شود و در زمان خاصی و در مکان خاصی هم پایان می‌یابد، نیست بلکه مضمون و محتوای بسیار راقی دارد و طبعا، اجتماعی فراگیر به اندازه ظرفیت شیعیان جهان و ظرفیتی فراگیر از همه اقوام و ملل و گروه‌ها و قرائت‌های مختلف درون شیعه است و کانونی وسیع برای تحقق ظرفیت‌های تشیع است.
وی با بیان اینکه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی هر ساله برنامه‌هایی را درباره اربعین برگزار کرده است و این هم‌اندیشی هم در راستای تقویت بعد تمدنی و بین‌المللی اربعین در حال برگزاری است، افزود: باید تلاش کنیم تا اربعین از یک منسک فردی و اجتماعی به جریانی مؤثر در اسلام و شیعه و مقدمه تمدن نوین اسلامی تبدیل شود زیرا چنین ظرفیت تمدنی را در خود دارد.
ایزدهی بیان کرد: ما در انقلاب اسلامی، دو نوع مواجهه با اربعین و عاشورا داریم؛ اول مقابله با طاغوت و دیگری بحث امامت و مشروعیت‌دهی به حاکم همچنین در حوزه جامعه، تقویت بعد معنویت و شریعت و قانون. برخلاف محرم که شاید به صورت جزیی، هر شخص و گروه و هیئت و مسجد مراسمی می‌گیرند و ارتباط افراد با امام حسین(ع) و عاشورا به شکل منطقه‌ای و فردی و گروه‌های کوچک است ماهیت اربعین، جزیی نیست و کلان است.
وی افزود: اربعین، نماد وحدت شیعیان بر حول یک محور یعنی امامت و محور حب امام حسین(ع) است و اگر قرار است تمدنی ایجاد کنیم باید بتوانیم کثرات را به وحدت تبدیل کنیم و در تعامل حداکثری با مذاهب و قرائت‌های مختلف در نهایت یک صدا را بلند کنیم. در مقابل تمدن مادی که محور آن انسان است در اربعین اصل بر امامت است؛ در اینجا اصل بر معنویت و وصول به خداست بر خلاف نظام سرمایه‌داری که اصل بر سرمایه است.
اربعین برخلاف تمدن غربی آرامش‌محور است
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه اضافه کرد: اگر در تمدن غربی، رفاه، محور است و بشر برای رسیدن به آسایش، آرامش خود را از بین می‌برد در اربعین، آرامشی وجود دارد که برآمده از سختی است؛ یعنی انسان‌ها برای رسیدن به مطلوب و جامعه آرمانی مبتنی بر خدا، زحمت زیادی را بر خود هموار می‌کند و در پرتو آن به آرامش می‌رسد و از آن لذت هم می‌برد.
ایزدهی بیان کرد: این لذت آنچنان است که فرد با وجود سختی‌های زیاد این مسیر مانند هزینه و پیاده راه رفتن و شلوغی و … باز مانعی برای رفتن مجدد خود نمی‌داند؛ اربعین یک ماجرا با همه ویژگی‌ها است. برخلاف نظم غربی که اصل بر انسان و فردگرایی و رفاه و آسایش است در اینجا فرد در دریای اربعین غرق است و جامعه و با هم بودن، اصل است و اربعین نماد شیعه است. اربعین فرصتی برای تعامل بر خیر و نیکی است تا همگی به مقصود برسند لذا همه با محبت و با اصرار زیاد خدمات خود را به دیگران ارائه می‌دهند.
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه با بیان اینکه ممکن است در غرب هم معدود اجتماعاتی نه در این ابعاد و اندازه باشد، ادامه داد: البته اربعین در دنیا بی‌نظیر است همچنین بی‌سابقه است که بدون تصدی‌محوری حکومت‌ها، ۲۰ میلیون نفر وارد سرزمین کربلا شوند و خودشان هم مدیریت امور را بر عهده داشته باشند. اربعین گزارش یک ماجرا نیست بلکه اثرگذاری در زندگی و ساختار اجتماعی است یعنی اربعین امتداد اجتماعی دارد تا بتوانیم اهداف امام حسین(ع) را در زندگی خودمان پیاده کنیم.
ایزدهی تصریح کرد: اربعین اشراب پیام امام حسین(ع) با همه ویژگی‌های خود در سیاست داخلی و بین‌المللی و حتی در منطقه مقاومت است. اربعین یعنی دارالایمان در منطقه درالاسلام و اجتماع فراگیر توده‌وار محبان امام حسین(ع) لذا در اینجا ما تکثر نداریم. باید بتوانیم اربعین را به گفتمانی در زندگی تبدیل کنیم و در سال‌های آینده برای آن آینده‌نگری و برنامه‌ریزی بهتری داشته باشیم.
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه با بیان اینکه اربعین اگر به سمت یک محتوای تمدن‌محور هدایت نشود ممکن است در نهایت توسط برخی افراد به مناسک و نمادی فارغ از ماهیت تبدیل شود، گفت: بنابراین جهت‌دهی و آینده‌نگری برای اربعین خیلی مهم است؛ اگر ما آن را مقوله تمدنی بدانیم آینده تمدنی برای آن رقم می‌زنیم ولی اگر صرفا آن را نماد دانستیم در این حد باقی می‌ماند.
وی ادامه داد: متأسفانه این وضعیت برای حج ایجاد شده، زیرا حج باید مظهر مبارزه با طاغوت و وحدت اسلامی باشد ولی به خاطر سلطه استکبار و دست‌نشاندگان آنها این کارکرد را از دست داده است لذا حج وجود دارد ولی بازار سرمایه و اقتصاد جهان اسلامی نداریم و ملل اسلامی در سایه تفرقه کشورهای اسلامی از هم پراکنده و دور هستند و آرمان مشترکی را هم برای خود ایجاد نکرده‌اند.
