به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست خبری همایش ملی بزرگداشت شیخ فضل‌الله نوری، با عنوان «شیخ شهید» ۸ مردادماه در پژوهشگاه دفتر قم و به صورت ویدئوکنفرانس با تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدهادی رحیمی صادق، مدیر حوزه علمیه تهران در سخنانی گفت: همزمان با ایام عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) مراسم بزرگداشت شخصیتی برگزار می‌شود که علاوه بر اینکه از فقها و علمای بزرگ استان تهران بودند در پیام‌رسانی مکتب اهل بیت(ع) و دفاع از ارزش‌های دینی تا پای جان ایستادند. شیخ شهید، فقیه و عالم حوزه تهران بود لذا بزرگداشت و تجلیل از ایشان را مانند سایر علما وظیفه خود می‌دانیم و این برنامه هم در راستای برگزاری کنگره بیستمین سال تاسیس حوزه تهران می‌دانیم.
وی افزود: مرحوم شیخ فضل‌الله از سردمداران حوزه علمیه تهران بودند و با راهبری شورای سیاستگذاری حوزه علمیه تهران و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این امر مهم در دستور کار قرار گرفته است و همایش در سه روز در قم، تهران و شهرستان نور و با پیام آیت‌الله سبحانی برگزار خواهد شد.
رحیمی صادق بیان کرد: این شخصیت باید چراغ راه نسل جدید به خصوص طلاب حوزه‌های علمیه باشد تا بدانند عالم و فقیه باید علاوه بر کسب مدارج علمی، به مبارزه و جهاد بپردازند و به تعبیر رهبر معظم انقلاب امروز، جهاد تبیین مصداق بارز جهاد است.
بازسازی خانه قدیمی شیخ فضل الله
وی همچنین از تلاش برای احیای آثار باقیمانده علمای تهران با همکاری برخی مراکز خبر داد و افزود: با همکاری شهرداری تهران، منزل قدیمی ایشان که رو به ویرانی بود خریداری شده و قرار است به مرکزی پژوهشی برای پژوهش‌های تاریخ معاصر تبدیل شود و بنا داریم که برای سایر علمای تهران هم این اقدامات صورت بگیرد.
در ادامه موسی حقانی گفت: همایش با مشارکت مدیریت حوزه تهران، پژوهشکده تاریخ معاصر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و هیئت یاران عاشورایی شهرستان نور به مدت سه روز از روز سه‌شنبه، ۱۰ مرداد تا ۱۲ مرداد ماه در تهران، قم و نور برپا می‌شود.
وی با بیان اینکه تاکنون ۷۰ مقاله به دبیرخانه همایش رسیده است، گفت: ۲۵ مقاله انتخاب شده است و ۱۸ مقاله در همایش تهران توسط صاحبان آنها در همایش این شهید که ۱۱۸ سال قبل به شهادت رسیده‌اند، قرائت خواهد شد. مراسم روز تهران در مجموعه شهدای هفتم تیر در سرچشمه برگزار می‌شود. جلسات این همایش از یکسال قبل آغاز شد و معتقدیم روح مطهر آن شهید گره‌های مسیر برپایی همایش را باز خواهد کرد.
وی ادامه داد: ۱۲۰ سال پیش در کشور ما نهضتی به وقوع پیوست که شیخ فضل الله جزء مؤسسین آن بود ولی جریانات ساختارشکن وارد این موضوع شدند و برخی شخصیت‌های دینی هم با خوشبینی از کنار این موضوع عبور کردند و به هشدارهای آیت‌الله شیخ فضل الله توجهی نکردند و همین سبب شد تا ایشان به شهادت برسد؛ البته علمایی که همراهی نکردند بعدا ابراز ندامت کردند ولی اگر شیخ فضل‌الله موفق شده بود الان تجربه موفق حضور دین در عرصه سیاست را داشتیم و امروز هم آن مرحوم برای جامعه ما که در حال گذر از پیچ تاریخی هستیم درس و عبرت دارد.
کپی‌برداری ساختارشکنان از تجربه مشروطه
حقانی با بیان اینکه امروز هم برخی با نوعی کپی‌برداری از ساختارشکنان دوره مشروطه درصدد ایجاد آن فضا هستند، تصریح کرد: ما در همایش تهران ۱۸ سخنران داریم که از میان ۷۰ مقاله دریافتی انتخاب شده‌اند و البته هنوز هم مقالات دیگری قرار است به دست ما برسد. در این مراسم افرادی چون؛ موسی نجفی، مظفر نامدار، یعقوب توکلی، سیدمصطفی تقوی، مهدی ابوطالبی و ابوذر مظاهری و … به ایراد سخن خواهند پرداخت و آیت‌الله محمود رجبی، عضو شورای عالی حوزه و رئیس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) سخنران اصلی این جلسه خواهند بود.
رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر اظهار کرد: در کنار این همایش نمایشگاه عکس و اسناد هم برای بازدید علاقه‌مندان ایجاد می‌شود و نمایشگاه کتابی هم دایر می‌شود. در شهرستان نور هم که در روز پنجشنبه برگزار می‌شود تعدادی مقاله ارائه می‌شود و عمدتا به مباحث خانوادگی آن مرحوم پرداخته می‌شود.
گلباران مزار شیخ شهید
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق ابوالحسنی، دبیر علمی همایش ملی بزرگداشت شیخ فضل‌الله نوری، گفت: همایش روز قم هم از ساعت ۱۶ تا اذان مغرب و عشاء در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با سخنرانی آیات حسینی بوشهری، محمدجواد فاضل لنکرانی و علی‌اکبر رشاد و حجت‌الاسلام والمسلمین انصاری برگزار خواهد شد، همچنین مزار شیخ فضل‌الله نوری در حرم مطهر حضرت معصومه(س)، به این مناسبت گلباران و غبارروبی خواهد شد.
وی با بیان اینکه شیخ فضل‌الله نوری کربلا را محور حرکت خود در مقابله با غرب‌گرایان سکولار قرار داد، افزود: امروز ما وارد فاز جدید غبارروبی از چهره شخصیت شیخ شهید هستیم و قصد داریم در این کنگره ملی سه روزه وجوه سیاسی، اجتماعی، فقهی، اصولی و فقه سیاسی و ابعاد خانوادگی آن مرحوم را تبیین کنیم که در قم عمدتا ابعاد فقهی، در تهران ابعاد سیاسی و اجتماعی و در شهرستان نور هم بعد خانواگی ایشان مورد بحث قرار می‌گیرد.
محورهای همایش
ابوالحسنی با بیان اینکه کنگره در هفت محور برگزار می‌شود، اضافه کرد: زیست‌نامه تاریخی شامل؛ خاندان شیخ، سیر زندگی، شرایط زمانه و تحولات معاصر، علل و عوامل شهادت و بازتاب‌های آن، زیست‌نامه علمی شامل؛ سیر تحصیلی و مکانت علمی، آراء ممتاز و نوآوری‌های فقهی و اصولی، اساتید و شاگردان برجسته، احیای آثار شیخ و کتاب‌شناسی آثار موجود در باب وی و زیست‌نامه اجتماعی شامل؛ نفوذ گسترده مردمی و خدمات اجتماعی؛ روابط و مناسبات با علما و رجال ذی‌نفوذِ عصر؛ «مشروطه‌خواهان، مشروعه‌خواهان، دولتمردان و…»، نقش‌آفرینی اجتماعی بویژه در محکمه شرع و تشکیل اجتماعات و تحصن‌های مردمی از جمله محورهای این همایش است.
وی ادامه داد: همچنین زیست‌نامه سیاسی شامل؛ اندیشه سیاسی و منظومه فکری شیخ «در موضوعاتی مثل عدالت، استقلال، حاکمیت اسلام، ولایت فقیه، قدرت و مبانی مشروعیت، آزادی و مساوات، سلطنت، شورا و رأی اکثریّت، قانون و قانون‌گذاری و…»؛ سیره سیاسی شیخ در خیزش‌های ضد استبدادی و ضد استعماری «نهضت تحریم، عزل امین‌السلطان از صدارت، نهضت عدالتخانه، مشروطه مشروعه و…»؛ میزان تاثیرگذاری اندیشه سیاسی شیخ بر کنش سیاسی وی؛ شیخ، دانش دشمن‌شناسی و بحث نفوذ؛ تأثیر عمیق وی بر نهضت‌های پسامشروطه تا انقلاب اسلامی، تدوین الگوی دیانت و سیاست از منظر ایشان دیگر محور تشکسل‌دهنده همایش مذکور است.
دبیر علمی همایش اضافه کرد: همچنین زیست‌نامه فرهنگی – هویتی شامل؛ تقویت تولیدات داخلی، خودبسایی اقتصادی، بازسازی هویّت ملی و شیخ شهید و عیارسنجی قضاوت‌های تاریخی شامل؛ کالبدشکافی شایعات و اتهامات در باب شیخ، بررسی اظهارات بزرگان حوزه و دانشگاه، آسیب‌شناسی تاریخ‌نگاری مشروطه و نقد دیدگاه مورخان سکولار و خاورشناسان، احیاگران اصلی شیخ شهید در یک قرن اخیر، شیخ شهید در مکتب تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی دیگر محورهای تشکیل‌دهنده این همایش محسوب می‌شوند.
دبیر علمی این همایش تصریح کرد: آیت‌الله فاضل لنکرانی در سخنرانی خود به مباحث فقهی مرتبط و شبهه استبدادگرایی جواب خواهد داد. آیت‌الله رشاد نیز به مناسبات شیخ و میرزای شیرازی و برخی مباحث فقهی اصولی این عالم شهید خواهد پرداخت.
تجلیل از استاد منذر
وی با بیان اینکه در دیدار سال ۱۳۹۷ تاریخ‌پژوهان معاصر با مقام معظم رهبری، ایشان فرمودند که امروز هم به شیخ فضل الله هجمه صورت می‌گیرد، اضافه کرد: روز و هفته و ماهی نیست که در قالب‌های مختلف مکتوب و نشست و مقاله و … ایده‌های سکولار مشروطه در حال تکرار نباشد و باید بازنگری علمی در این عرصه صورت بگیرد و از شخصیت‌های احیاگر شیخ شهید مانند آیت‌الله شیخ حسین فاضل لنکرانی و استاد علی ابوالحسنی منذر تجلیل شود. در این همایش اثری نو از آیت‌الله علی ابوالحسنی منذر با عنوان «شیخ شهید، فقیه تهران؛ دیده‌بان ایران» هم رونمایی می‌شود.
ابوالحسنی بیان کرد: امتیاز این اثر این است که استاد ابوالحسنی منذر این مدخل را در دهه هشتاد برای دانشنامه علمای مشروطه نوشته شده بود ولی منتشر نشد ولی برای این همایش برای اولین بار رونمایی خواهد شد. از جمله مطالب جالب این کتاب مصاحبه منتشر نشده استاد منذر با خاندان شیخ فضل‌الله است. عجیب اینکه تاریخ در حال تکرار است؛ اگر روزی فرزند آیت‌الله شیخ فضل‌الله یعنی میرزامهدی نوری در پای دار پدر کف زد انتقام تاریخ صورت گرفت زیرا بعد از انقلاب، کیانوری فرزند میرزامهدی دستگیر شود و پرونده وی به دست ناصر نوری، نواده دیگر شیخ فضل الله افتاد و در بازجویی زندان، کیانوری اعتراف کرد انحراف من ناشی از تفکرات و اندیشه پدرم یعنی میرزا مهدی نوری بوده است.
نبوغ آیت‌الله فضل‌الله نوری
وی درباره آثار شیخ فضل‌الله گفت: ایشان در حالی که یک طلبه ۲۰ ساله بوده است در تهران و در حالی که هنوز میرزای شیرازی را در نجف درک نکرده است ۲۵ قاعده فقهی را در ۵۰۰ بیت به عربی به نظم درآورده است. یعنی در این سن نیمچه مجتهد بود و وقتی ۲۰ سال در نجف و سامراء درس خواند قطعا جزء مجتهدین مسلم بوده است.
