به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در راستای سلسله گفتگوهای علمی با مدیران گروه‌های پژوهشکده‌های علمی پژوهشگاه، سراغ جناب آقای دکتر محمدرضا سنگری مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه رفتیم. در ادامه نظر شما را به گفتگو با وی جلب می‌نمائیم:
سلام؛ اولویت‌های سال ۱۴۰۲ گروه ادبیات اندیشه چه بوده و تا چه حدی محقق شد؟
بسم الله الرحمن الرحیم؛ اولین اولویت‌ی که ما داشتیم ادامه برنامه‌ای بود که از سال ۱۴۰۱ در گروه وجود داشت و از آنجا آغاز شد، اما نیمه تمام باقی ماند که آن هم پرداختن به «امر قدسی» در حوزه ادبیات داستانی بود که خوشبختانه در سال جاری این موضوع پی گرفته شده و موفق شدیم در همین فصل بهار در امتداد بررسی پنج اثر که در سال گذشته داشتیم، کتاب ارزشمند «آنک آن یتیم نظر کرده» از استاد محمدرضا سرشار را در خرداد ماه بحث و بررسی کنیم. این یکی از اولویت‌های گروه ادبیات اندیشه بود و اولویت دوم این گروه پیگیری کارهایی است که قرار بوده توسط گروه شتاب داده شود و آهنگ آنها تاکنون آهنگ کندی داشته که آن هم کار برنامه‌ریزی برای بهره گیری بیشتر از ظرفیت زمانی سال ۱۴۰۲ است که به تازگی هم مقرر شد گروه ادبیات اندیشه هر هفته برنامه داشته باشد و انشاءالله از همین هفته این موضوع شروع خواهد شد.
لطفاً در خصوص فعالیت‌های گروه و نوع فعالیت‌های آنها توضیح دهید؟
بخشی از فعالیت‌های امسال ما همکاری، همفکری و بهره‌گیری از ظرفیت‌های برون پژوهشگاهی است که خوشبختانه در این زمینه گفتگوهایی صورت گرفته تا با مجموعه‌های همسو چه در جهت کار و محتوای ادبیات اندیشه و چه از نظرگاه همسویی با گفتمانی که مد نظر گروه است، همکاری داشته باشیم. مثل حوزه هنری، بنیاد حفظ آثار، باغ موزه دفاع مقدس و انقلاب اسلامی، دانشگاه‌ها و یا ظرفیت‌های خاص، منظور همه افرادی است که در بیرون توانایی‌هایی دارند که آن توانایی‌ها می‌توانند در سمت و سوی گروه قرار بگیرد و ما از آن ظرفیت‌ها بهره گیری و استفاده کنیم.
چند رخداد مهم پژوهشی اعم از نشست، کرسی و غیره را برای برگزاری در سال ۱۴۰۲ تا به حال انجام شده است؟
ما پژوهش‌هایی را که پیشتر دوستان داشتند و به عنوان استدامه‌ای (کارهایی که پیش تر بوده و مطمئناً ظرف یک سال تحقق نمیافته است) آنها را می‌شناسیم انشاالله پیگیری خواهیم کرد که اعضای گروه این کار را انجام دهند و با افرادی که در حوزه گروه همکاری و فعالیت دارند یعنی جزء شورای علمی گروه ادبیات اندیشه هستند آنها را فعال تر کرده و وارد میدان کنیم و نهایتاً کار دیگری که مورد توجه ما قرار دارد آن است که دوستان مقالاتی بنویسند و این مقالات در جلسات خودمان مطرح شود که ممکن است این مقالات بهره‌گیری درون پژوهشگاهی و یا برون پژوهشگاهی داشته باشد، پس این موضوع هم بحث دیگری است که قرار است توسط گروه به آن پرداخته شود. مثل مقالات علمی که هر یک از اعضا باید در طول سال بنویسند و انشاالله ما از هفته آینده این کار را انجام خواهیم داد.
آیا برنامه‌ای برای برگزاری نشست‌های مشترک با دیگر مراکز پژوهشی نیز داشتید؟
الان خوشبختانه این همکاری وجود دارد یعنی مجموعه گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه با مجموعه‌های دیگری همکاری دارد. مثل حوزه هنری که در آنجا هم نشست و هم جلسات زیادی از سال پیش در حال برگزاری و اقدام است که امسال نیز ادامه خواهد یافت و حتی در بخش مقالات نیز همکاری‌های زیادی بین گروه ادبیات اندیشه و حوزه هنری در جریان است. در حوزه هنری مجله‌ای به عنوان اندیشه نامه وجود دارد که در اندیشکده ادبیات پایداری حوزه هنری در حال چاپ است و اعضای اصلی گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در این اندیشه نامه مقالات فراوانی دارند و انشاالله در ادامه نیز خواهند داشت. گروه ادبیات با نهاد کتابخانه‌ها نیز همکاری داشته و دارد و یکسری نشست‌های مشترک نیز برای برگزاری در سال ۱۴۰۲ با همکاری نهادهای دیگر تعریف شده و تا پایان سال قرار است انجام شود.
یکی دیگر از کارهای مهمی که ما حتماً قرار است انجام دهیم، نوعی رصد کردن رویدادهای بزرگ فرهنگی کشور است که یکی از آنها نمایشگاه کتاب خواهد بود و گروه ادبیات اندیشه انشاالله در دو هفته آینده در باب نقد نمایشگاه و به خصوص نقد نمایشگاه از منظر گروه خودمان نشستی برگزار خواهد نمود.
همانطور که اطلاع دارید، در سی‌امین بهار فعالیت پژوهشگاه را پشت سر می‌گذاریم، عملکرد پژوهشگاه و جایگاه آن در تولید علم را چگونه می‌بینید؟
بر اساس شناختی که من در دانشگاه‌های مختلف کشور دارم، الان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مرجع علمی دانشگاه‌ها شده است. البته پژوهشگاه خودش هنوز پژوهشی در این زمینه انجام نداده و یا رصد نکرده است تا میزان تأثیر خود در فضاهای مختلف علمی را در یابد. یکی از بهترین راه‌ها بررسی مقالات علمی دانشگاه‌هاست که شما در آنها به تعبیر خود دانشگاه رفرنس یا ارجاع به کتاب‌های پژوهشگاه را خواهید دید. پژوهشگاه جایگاه علمی خود را کاملاً در کشور به دست آورده و خوشبختانه یک پایگاه شناخته شده در مجموعه کشور است، ولی این به معنای آن نیست که ما از راه آمده خشنود باشیم و به همین مقدار بسنده کنیم. پژوهشگاه باید آثار خود را به جاهای دیگه بشناسانند. ما باید رونمایی کتاب‌های جدید پژوهشگاه را در دانشگاه‌ها برگزار کنیم. پژوهشگاه هنوز به طور جدی وارد بحث رونمایی کتاب‌ها و بحث و شناساندن آثار خود به مجامع علمی نشده است و ما باید این زمینه را انشاالله فراهم کنیم و ضمن همکاری‌های مشترک با مجموعه‌های علمی همراه و همسان با پژوهشگاه اتفاق نیز رقم بخورد. ما می‌توانیم با دانشگاه‌ها باب همکاری را باز کنیم و ما در گروه ادبیات اندیشه در پی این موضوع و مسئله هستیم تا نشست‌های مختلف و مشترکی در زمینه‌های متعدد با همکاری دستگاه‌های همسو برگزار نماییم.
آیا حوزه‌های تمحض تعریف شده در گروه، اخیراً به روز رسانی شده و یا متناسب با نیاز جامعه هدف تغییر کرده‌اند؟
گروه ادبیات اندیشه حوزه تمحض خود را در حوزه ادبیات داستانی و به طور مشخص ادبیات داستانی دفاع مقدس می‌داند، اما این گروه در این حوزه متوقف نمانده و سعی کرده به حوزه‌های دیگر مثل حوزه ادبیات داستانی و مقداری هم به حوزه شعر سرک بکشد و الحمدالله در سال گذشته سعی کردیم که گونه خاطره و به خصوص حوزه ادبیات داستانی دینی و به طور ویژه امر قدسی را بررسی کنیم که الحمدالله این اتفاق همچنان ادامه دارد.
از تحقیقات جاری در گروه و آثاری که به مرحله چاپ و انتشار رسیده اند، برایمان بگوئید؟
ما خوشبختانه دائماً در حال پیگیری این موضوع هستیم البته کمی آهنگ چاپ در پژوهشگاه کند است و این موضوع گاهاً شکوه و گله‌مندی دوستان را هم برانگیخته است و این اتفاق افتاده که ما وقتی به سراغ برخی از دوستان به جهت همکاری می‌رویم و به دنبال گرفتن کار از ایشان هستیم وقتی به پیشینه کار و سابقه پژوهشگاه در امر چاپ برمی‌گردند، از موضوع استنکاف می‌کنند ولی بنده پیگیری دائمی در این زمینه دارم و در جریان امورات گروه هستم به طوری که یکی از آثاری که الان در زمینه ایده اولیه در گروه وجو دارد، به خواست خدا نزدیک به چاپ است. کار دیگر ادبیات داستانی دهه ۶۰ است که با همکاری مجموعه دیگری برای استفاده از ظرفیت‌های مختلف آن مجموعه قرار است به چاپ برسد. کتاب دیگری که وجود دارد و در حال آماده سازی بوده، کتاب ادبیات پایداری است که آن هم الحمدلله مراحل خوبی را طی کرده و امیدواریم که انشاالله شتاب بیشتری پیدا کند تا ما بتوانیم در سال ۱۴۰۲ حداقل سه یا چهار عنوان کتاب به مرحله چاپ برسانیم و کار دیگری هم که در این میان دیده شده، آن است که آقای دکتر احمدرضا معتمدی با همکاری ادبیات اندیشه برای ادامه کتاب فلسفه فیلم که جلد اول آن چاپ شده است، اقدام نمایند.
در انتها، مهمترین دغدغه شما به عنوان مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه در سال ۱۴۰۲چیست؟
یکی از دغدغه هایی که بنده همواره آن را ذکر کرده و به گونه‌ای ترجیع‌بند همواره و همیشگی تمامی جلسات است در ارتباط بین اجزاء پژوهشکده‌هاست. ما در پژوهشکده‌ها و گروه‌ها می‌توانیم کار مشترک انجام دهیم یعنی گروه‌ها در همین پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه می‌توانند با همدیگر همراهی داشته باشند و به موضوعاتی بپردازند که احیاناً مشترک بین گروه‌ها است، نمی‌شود یک پژوهشکده چند گروه داشته باشد اما این گروه‌ها با هم دیگر هیچ ارتباطی نداشته باشند. تجربه‌ای که ما چند سال پیش داشتیم آن بود که کودتای ۱۲۹۹ به صدسالگی خود رسید و دوستان ما در گروه مطالعات انقلاب اسلامی تصمیم گرفتند برای این موضوع همایشی برپا کنند. در نگاه اول به نظر می‌رسید این موضوع نسبتی با گروه ادبیات اندیشه پیدا نکند، و عملا همکاری بین این دو گروه صورت نگیرد، اما پس از برگزاری آن دیده شد که نیمی از مقالات رسیده به دبیرخانه همایش مربوط به گروه ادبیات اندیشه بود. این موضوع معنادار است و نشان می‌دهد که ما می‌توانیم با همدیگر همکاری داشته باشیم. بنابراین لازم است و این موضوع باید حتماً در چشم‌انداز آینده پژوهشگاه و پژوهشکده‌های ذیل آن دیده شود. در نگاهی عمیق‌تر خود پژوهشکده‌ها با همدیگر ارتباط چندان نزدیکی ندارند و باید در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این اتفاق رقم بخورد که دست پژوهشکده‌ها در دست هم گذاشته شود و احیاناً بتوانند برنامه‌های مشترک، تولیدات فرهنگی مشترک و نشست‌های مشترک داشته باشند. من در مجموعه عمر چندین ساله خود در پژوهشگاه واقعاً کم دیدم که دو پژوهشکده با هم یک برنامه مشترک برگزار کنند که امیدوارم در آینده خیلی نزدیک این موضوع رفع شده و همکاری بین اجزاء پژوهشگاه بیش از پیش اتفاق بیفتد.
