به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب نقد بهائیت متأخر اثر دکتر غلامرضا میناگر در گروه کلام و دین‌پژوهی پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی و توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد.
از نظر فیچیکیا فعالیت‌های میسیونری و سرمایه‌گذاری‌های گسترده تشکیلات جهانی بهائیت در مقام مقایسه با فعالیت اسلام که بدون سرمایه گذاری مالی عمده صورت می‌گیرد، موفقیت‌آمیز نبوده است. او معتقد است که امروزه تعالیم بهائی توسط تشکیلات بهائیت به شکل یک کالا درآمده که در همه قاره‌ها توزیع و عرضه می‌شود. این فرقه با ارائه تز اصلی که بسیار ماندنی و راهبردی در کشورهای مصیبت‌زده است، شروع به کار تبلیغی می‌نماید. این اصل که برگرفته از اصول بهائیت است، به همه حکام، کودتاچیان و ژنرال‌ها به خوبی تفهیم می‌شود که هر که به دست بهائیان بهائی شد، در سیاست دخالت نخواهد کرد و همواره از آن که بر اریکه قدرت تکیه زده، اطاعت می‌کند و به او وفادار خواهد ماند…
در بخشی از مقدمه این اثر ارزشمند آمده است:
در زمینه بهائیت آثار متعددی وجود دارد که اغلب از جنبه اعتقادات مذهبی به موضوع مورد نظر پرداخته و تنها به پاسخ و رد آن اکتفا نموده‌اند؛ کتاب «محاکمه و بررسی در تاریخ و عقاید و احکام باب و بهاء» از دکتر ح. م. ت در این دسته قرار می‌گیرد.
گروه دیگری از منابع، نگاشته‌های مخالفان یا تجدیدنظرطلبان این فرقه می‌باشد که با نگرش انتقادی به این حرکت توجه نموده‌اند؛ کتاب «فلسفه نیکو» نوشته حسن نیکو نمونه‌ای از آنهاست.
منابع دیگری نیز وجود دارد که به تحلیل این جنبش پرداخته و با نگاهی جامعه‌شناختی یا تاریخی- تحلیلی به مسئله مبادرت ورزیده است. در این زمینه، کتاب «بهائیت در ایران»، نگاشته دکتر سید سعید زاهد زاهدانی و «تاریخ جامع بهائیت»، نوشته بهرام افراسیابی را می‌توان معرفی نمود.
همچنین از آثار منتشره در نقد بهائیت می‌توان به «نصایح الهدی الی من کان مسلما فصار بابیا» از محمدجواد بلاغی، «دانستنی‌هایی دربارة تاریخ و نقش سیاسی رهبران بهائی» از احمد آخوندی، «تاریخ جامع بهائیت» بهرام افراسیابی، «بابیت و بهائیت در ترازوی نقد» از سید معصوم حسینی، «بهائیت، مولود تصوف» از سید نصیر سید کماری و همچنین فصل پنجم از کتاب «خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام فلسفی» اشاره کرد.
پس از نیم قرن نخست که ایران مرکز ثقل و تنها منطقة ماجراهای بابیان و بهائیان بود، با تبعید و مهاجرت میرزا حسینعلی نوری و یحیی نوری به عثمانی، به تدریج جنجال بهائیگری در ایران فروکش کرد. بابیان و بهائیانی که در ایران مانده بودند، دیگر بدون بهره‌مندی از حضور رهبران خود به زندگی خود ادامه می‌دادند، درحالی‌که در عثمانی و دیگر کشورها، برخوردها و کشمکش‌هایشان ادامه داشت که این تحولات به پیدایش بهائیت متأخر انجامید.
در تحقیق حاضر هرچند در نقد مبانی عقیدتی و همچنین به مباحث جامعه‌شناختی و تاریخی به آثار یادشده اشاره شده، لیکن تمرکز این نوشتار، بررسی و نقد مبانی معرفتی و اعتقادی بهائیت «متأخر و جدید» است که این اثر را از سایر آثار متمایز می‌کند.
این نگاشته علاوه بر توصیف وقایع و ماجراهای باب و بهاء و جانشینان آنان و اهتمام به تبیین بهائیت در گذر تاریخ و تأثیربخشی فرقه شیخیه بر این کیش و نیز بیان مدعیاتی که باب و بهاء و جانشینان آنان برای خود در اطوار مختلف داشته‌اند و تحلیل و پاسخ عقلانی بدان‌ها، به مقایسه‌ای میان بهائیت کلاسیک و بهائیت مدرن می‌پردازد. در این کتاب به رمزگشایی و پرده‌برداری از اسرار متحول‌شدنِ بهائیت متأخر همت گماشته شده، به عناصر و عواملی نظیر گذر از «کتاب اقدس»، برتری‌طلبی بیت‌العدل و تشکیک در پیشوایی و رهبری و نیز برخی از دیگر عوامل که باعث رخداد تطور و دگرگونی اعتقادی و سیاسی بهائیت متأخر نسبت به بهائیت کلاسیک شده، اشاره رفته است؛ همچنین تحلیلِ عللِ تطور و تجدیدنظرطلبی بهائیت متأخر در آموزه‌های خود، از برتری این اثر است.
بر این اساس، در زمینة موضوع نقدِ بهائیت «متأخر» کمتر منابع کتابی و مقاله‌ای درخوری وجود دارد که اگرچه این منابع زیاد نیستند، اما با مراجعه به هر یک از آنها بخش‌ها و زوایایی از دیدگاه‌ها و عملکردهای این مسلک روشن می‌شود.
کتاب نقد بهائیت متأخر اثر دکتر غلامرضا میناگر با قیمت ۱۴۰۰۰۰ تومان راهی بازار نشر شد.
علاقمندان جهت تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی می‌توانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه به نشانی: www.poiict.ir مراجعه کنند.
