به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر محمدرضا سنگری مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه در گفت وگو با شفقنا با بیان اینکه خداوند در قرآن کریم، پیامبر اکرم(ص) را «اسوه حسنه» معرفی کرده است، اظهار داشت: یکی از ویژگی هایی که قرآن کریم برای پیامبر اکرم (ص) برشمرده است، «بشارت دهنده» و «بیم دهنده» است؛ «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِیرًا وَدَاعِیًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِیرًا » (آیه ۴۵ و ۴۶، احزاب). این ویژگی ها خیلی قابل تامل است که ما هم باید این ویژگی ها را در توان و ظرفیت وجودی خود کسب کنیم هرچند نمی توانیم به آن قلّه برسیم ولی می توانیم در دامنه این کوه حرکت کنیم.
وی افزود: «شاهد» به معنای کسی است که نظاره گر یک موضوع است، پس در صحنه حضور دارد. اگر قرار باشد زیست پیامبرانه داشته باشیم و پیامبر را سرمشق و الگوی خود قرار دهیم، باید در لحظه ها و صحنه ها حضور داشته باشیم و غایب نباشیم؛ برخی وقتی قصّه و حادثه تمام می شود، تازه پیدا می شوند، مهم این است که در آن موقعیت سخت و دشوار که حضور ما لازم است، حاضر باشیم و شاهد باشیم.
وی به معنای «مُبَشِّر» به عنوان صفت پیامبر در این آیه اشاره کرد و گفت: «مبشّر» یعنی کسی که مژه خوب می آورد، چهره ها را شکفته می کند، می خنداند، غم زدایی و شادی آفرینی و نشاط آوری شیوه شیرین پیامبر است که باید در این زمینه هم تلاش کنیم؛ ببینیم دلی گرفته است و ما می توانیم کمکی کنیم، با محبت و رافت آن گره را باز کنیم و اگر خودمان نمی توانیم از ظرفیت دیگران استفاده کنیم و کوشش کنیم سنگ را از مسیر او برداریم و این شیوه، شیوه پیامبرانه است.
مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه «نذیر» را صفت دیگر برای پیامبر اکرم(ص) در قرآن دانست و افزود: «نذیر» به معنای هشداردهنده است یعنی جایی که خطری است، کوتاه نیائیم، خطر را هشدار دهیم، نگذاریم خطر به وقوع بپیوندد و ما نظاره گر باشیم. بلکه پیشتر از اینکه آفت و خطر دامنگیر زندگی کسی شود، هشدار لازم را بدهیم هرچند ممکن است گاه برای این هشداردادن ها و اعلام خطرها مشکلاتی برای ما هم پیدا شود.
آقای سنگری به صفت «داعی الی الله» به عنوان ویژگی دیگر پیامبر اکرم(ص) اشاره کرد و گفت: پیامبر اکرم(ص) مردم را به خدا دعوت می کرد، به «خود» نمی خواند. گاهی اوقات ما برای برخی مسائل، ممکن است که اول منافع خود را در نظر بگیریم و هرچیزی که سبب ارتقای موقعیت من شود، جیب من را پرکند، انجام دهم. داعی الی الله یعنی فقط برای خدا کارکردن، چه دیگران آفرین بگویند و چه نفرین کنند.
وی ادامه داد: آخرین ویژگی که در این آیه برای رسول خدا برشمرده شده است، «سراج منیر» است. سراج منیر چراغ روشنی را می گویند که به بهای روشنگری، به تدریج خودش می سوزد و ذوب می شود.یعنی ما برای اینکه به دیگران روشنی ببخشیم، و به دیگران راه را نشان دهیم، لازم باشد که بخشی از آنچه را نیاز داریم، از دست بدهیم یعنی ممکن است آبرو، مال و موقعیتم را از دست بدهم اما پروا نکنم و راه حق را برای دیگران هموار کنم.
وی بیان کرد: اگر قرار باشد ویژگی های رفتاری پیامبر اکرم را بهتر و بیشتر بشناسیم، توصیه می کنم کتاب «سنن النبی» تالیف علامه طباطبایی را بخوانند. بویژه در روز رحلت پیامبر(ص) حداقل یک کتاب را از ده ها کتابی که درباره سیره رسول خدا نوشته شده است را مطالعه کنند.
مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه درباره رفتار اجتماعی پیامبر اکرم(ص) گفت: گفته می شود وقتی پیامبر اکرم در مسجد حضور می یافت، این مسجد ۳ ستون داشت؛ یک ستون وقتی پیامبر کنار آن می نشست، همه می فهمیدند که معنای آن این است که هرکسی مشکلی دارد، بیاید و مشکلش را مطرح کند. برخی مشکل عاطفی داشتند که پیامبر آرامش به آنها می داد، برخی مشکل مالی داشتند، پیامبر مشکل مالی آنها را رفع می کرد، برخی درگیری و مشکل خانوادگی اجتماعی داشتند که پیامبر به آنها کمک می کرد و مشکل را حل می کرد یا به کسانی می سپرد که آن مشکل را حل کنند. اگر پیامبر از این ستون بلند می شد و به ستون دوم می رفت، همه می فهمیدند که اینجا محل دیدار پیامبر با کسانی است که صاحب ادیان دیگری هستند یا سفیر و نماینده ملت و کشور دیگری هستند که پیامبر با آرامش سخنان آنها را گوش می داد و سپس با صمیمیت و استدلال هایی که می کرد و تاثیرگذاری که داشت، بسیاری از آنها اسلام را می پذیرفتند. وقتی پیامبر به ستون سوم می رفت، همه می فهمیدند که نباید به آنجا بروند و پیامبر می خواهد به عبادت بپردازد.
وی تصریح کرد: پیامبر به سراغ مردم می رفت، منتظر نمی شد تا مردم برای حل مشکل خود به سراغ او بیایند و این است که حضرت علی (ع) در توصیف پیامبر(ص) می فرماید: «طبیب دوّار بطبه».
آقای سنگری گفت: به جهت همین خصوصیت است که گفته می شود، پیامبر اکرم(ص)، «فی الناس» بود، «للناس» بود و «من الناس» بود. و این را همه کسانی که در زیست پیامبر بوده اند، گزارش کرده اند.
وی تاکید کرد: برای سخن گفتن از پیامبر اکرم(ص) نباید تنها به روز وفات یا ولادت آن حضرت اکتفا کرد بلکه باید دائم مطرح کرد بنابراین ما باید در ایام محرم و صفر هم به پیامبر بپردازیم. راه دیگر این است که منابع مناسبی را برای طیف های گوناگون اجتماعی تنظیم کنیم.
مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه گفت: جامعه بین ما تا حدّ زیادی غریب است، جامعه باید بیشتر با پیامبر آشنا شود. آنقدر که به برخی ائمه پرداخته ایم به خود شخصیت پیامبر نپرداخته ایم و لازم است این مرور شود.
