علامۀ طباطبایی و فقه شیعۀ امامیه
یادداشتی از حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی اردستانی عضو هیأت علمی گروه فلسفه پژوهشگاه
علامۀ طباطبایی، علم فقه اسلامى را از حیث تنوّع بحث و کثرت مسائل، وسیعترین علوم اسلامى می‌داند؛ زیرا اسلام همۀ اعمال بیرون از شمار و همۀ حرکات و سکنات اجتماعى و انفرادى بشر را در هر زمان و محیطى و تحت هر گونه شرایطى که به وجود آید، بررسى کرده و قوانین و احکامى برای آن وضع نموده است.
البته بحث مستوفى و کامل در فنى به این وسعت و پهناورى، به مواد علمى زیادى نیازمند است و به عبارت دیگر، آیات و اخبار زیادى مىخواهد که فقیه آنها را مواد استدلال‌هاى علمى خود قرار داده و از آنها احکام مربوطه را استنباط نماید. علامۀ طباطبایی، فقه شیعه را عبارت از این دانسته است:
یکم: فهم کتاب و شناختن ناسخ و منسوخ.
دوم: فهم سنت: قول و فعل و تقریر معصوم.
سوم: آشنایى با قواعد کلى فقهى و اعمال آن.
چهارم: تشخیص اخبار تقیه از غیر تقیه که بستگى به شناختن مذاق اهلبیت – علیهم السلام – و دانستن فتاواى حقیقى آنها و معرفت لحن کلام و اطلاع کامل به اقوال عامه دارد.
پنجم: شناختن روایات صحیح از غیرصحیح که موقوف به شناختن روات حدیث است (رجال و درایه).
ششم: یک سلسله قواعد عقلى و عقلایى که در فهم کتاب و سنت به آنها نیازمند هستیم و مجموع آنها را علم اصول فقه گویند.
