غرب نگران عدم توافق هسته‌ای با ایران
نوشتاری از حجت‌الاسلام و المسلمین محمد ملک زاده عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه
به دنبال ناکامی دولت آمریکا از سیاست فشار حداکثری و عدم حصول نتیجه از افزایش تحریم هاعلیه ایران، اکنون آمریکا و اروپا تلاش می کنند در قالب مذاکره بدون لغو کامل تحریمها و هیچ تضمینی بابت عدم خروج مجدد از عمل به تعهدات برجامی، ایران را وادار به عقب نشینی از دستاوردها و پیشرفت های هسته ای نمایند. در این شرایط توجه به نکاتی حائز اهمیت است:
۱. با توجه به سابقه بدعهدی غرب در نقض تعهدات خود در توافق برجام، اخذ تضمین مبنی بر پای بندی کامل غرب به تعهدات مندرج در توافق هسته ای و لغو کامل تحریم ها ضرورتی غیرقابل انکار پیش از حصول هرگونه توافق احتمالی آینده است.
به شهادت دوست و دشمن و گزارش های مکرر آژانس، در توافق هسته ای ایران با پنج بعلاوه یک، ایران به تمام مفاد توافق حتی تا یکسال پس از خروج رسمی آمریکا از برجام پای بند مانده است. در تمام این مدت به دلیل عدم انجام تعهدات از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی، به اعتراف مدافعان برجام نیز «تقریبا هیچ منفعتی» عاید ایران نشده است.
زمانی که غربی‌ها به صراحت می‌گویند تضمین دادن به ایران و لغو کامل تحریمها موضوع فرابرجامی است و از پذیرش این دو خواسته منطقی طفره می روند، معلوم می شود آنان همچنان به دنبال انجام کامل تعهدات هسته ای از سوی ایران بدون هیچ هزینه ای در ازای تعطیلی برنامه هسته ای ایران و جبران چند سال بدعهدی غرب و بلکه تداوم همان بدعهدی ها و نقض توافقات انجام شده می باشند؛ از این رو معلوم میشود آمریکا و اروپا هیچ تصمیمی برای لغو تحریمها و حصول منافع اقتصادی برای ایران ندارند.
۲. طرح اتهامات تکراری آمریکا به همراه سه کشور اروپایی علیه جمهوری اسلامی ایران در حین گفتگوها بیانگر هدف‌گذاری سیاسی آنها برای فشار بر ایران است تا بدون لغو تحریمها این کشور تن به پذیرش خواسته های غیرمنطقی غرب دهد.
در شرایط کنونی برای ایران به نتیجه نرسیدن مذاکرات و عدم بازگشت آمریکا به برجام بسیار بهتر و کم هزینه‌تر از شکل گیری توافقی ضعیف با آمریکا و اروپا است. جمهوری اسلامی ایران مصمم به لغو یا تضعیف آثار تحریم‌های ظالمانه، غیرقانونی و ناحق می‌باشد؛ اما چنین هدفی الزاما از مسیر توافق با غرب نیست. تجربه گذشته نشان می دهد هر توافقی که در آن تضمین کافی از سوی آمریکا مبنی بر عدم خروج بدون هزینه از برجام یا عدم بازگشت تحریم‌های لغو شده به واسطه برجام به بهانه‌های واهی دیگر وجود نداشته باشد، مصداق توافق ضعیف و برخلاف منافع ملی ایران است. اکنون جمهوری اسلامی با همین وضعیت عدم توافق با آمریکا هم قدرت آن را دارد که هم نفت خود را به فروش رساند و هم مبادلات خارجی انجام دهد. در حالی که با بازگشت بدون تضمین آمریکا به برجام با توجه به سابقه بدعهدی و خصومت دولت ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران، بستر دشمنی‌های بیشتر از سوی آمریکا علیه ایران فراهم می‌گردد.
این در حالی است که عدم توافق برای آمریکا و اروپا هزینه های زیادی به دنبال دارد. برای همین اندیشکده کوئنسی با ابراز نگرانی از فروپاشی توافق هسته‌ای و ضرورت توافق فوری با ایران خطاب به مقامات غربی می نویسد: «مقامات اروپایی که اکنون تا حد زیادی درگیرِ جنگ اوکراین هستند باید بدانند که فروپاشی توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند نه تنها به تشدید تقابل بینجامد، بلکه همچنین می‌تواند مشکلات اروپایی‌ها را در بازار جهانی انرژی چند برابر کند. آنها باید برای مقابله با این خطرات، قویا از مسیرِ دیپلماسی و تعامل با ایران حمایت کنند».
بنابراین در این شرایط غرب آشکارا نگران عدم احیای برجام است و تحلیل گران غربی بر ضرورت توافق فوری اروپا و آمریکا با ایران تاکید می کنند. جمهوری اسلامی همچنانکه در طول دو دهه مذاکرات هسته ای نشان داده، همواره موافق مسیر دیپلماسی برای حل و فصل اختلافات بوده و میز مذاکره را ترک نمی کند اما هیچ نیازی هم به حصول توافق با کشورهای بدعهد و بدسابقه در عمل به تعهدات بین المللی ندارد؛ مگر انکه تحریم ها بطور کامل لغو گردیده و در مفاد توافق، تضمینی کافی و قابل راستی ازمایی برای پای بندی آمریکا و اروپا به تعهداتشان پیش بینی شود.
