به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی علمی- ترویجی با موضوع “سنت های الهی و حرکت تکاملی تاریخ و جامعه” توسط گروه علمی مطالعات پیشرفت ایرانی اسلامی مرکز مطالعات پیشرفت و تمدن پژوهشگاه به صورت مجازی برگزار شد.
در این کرسی علمی، حجت الاسلام و المسلمین قاسم ترخان به عنوان ارائه دهنده، دکتر حسین رمضانی و حجت الاسلام و المسلمین حسین اسدی به عنوان ناقد حضور داشتند.
حجت الاسلام و المسلمین قاسم ترخان در ابتدا با ارائه نظریات مختلف در زمینه حرکت تکاملی بحث خود را شروع کرد. که شامل نظریاتی هم از جهان غرب و هم از جهان اسلام بود. ادله موافقان حرکت تکاملی عمدتا بحث فطرت می‌باشد که در آثار بزرگانی همچون علامه و شهید مطهری و شهید صدر مشاهده می‌شود.
سپس به بحث مفهوم شناسی تکامل پرداخت و زوایای بحث را به صورت اجمالی مشخص کرد.
وی به بیان شاخص های تکامل یک تمدن و یک تاریخ اشاره کرد و در انتها نیز با اشاره به آیه ۱۴۰ و ۱۴۱ سوره آل عمران هدف سنت‌های الهی و تکامل اجتماعی را تمحیص و غربالگری جوامع بیان کرد.
حجت الاسلام و المسلمین حسین اسدی ناقد این کرسی به بیان نقطه نظرات خودشان پرداخت که اهم نکات ایشان به شرح زیر است:
اولا اینکه نمی‌توان در بحث تکامل اجتماعی به خاطر پیچیدگی هایی که وجود دارد با تاکید بر یک عمل تحلیل و تبیین کرد. دوما به مباحث تبیینی توجه بیشتری نیاز است که انجام شود. نکته سوم این است که برخی واژگان اگر معنی دقیق‌تری از آنها بیان شود به تبیین بحث بهتر کمک می‌کند.
ناقد دوم جناب آقای دکتر رمضانی نیز به بیان نقطه نظرات خودشان پرداخت:
ابتنا این نظریه بر نظریه فطرت می‌باشد که سوالی اینجا مطرح می‌شود که چگونه فطرت را به تکامل تاریخی و اجتماعی سرایت می‌دهیم؟ این قسمت نیاز به تبیین بیشتری دارد.
نکته بعد اینکه بعضی تعابیر و مفاهیم در نوشته نیاز به تبیین بیشتری دارد و اینکه نگاه خوش بینانه و بد بینانه به پایان تاریخ باید مورد بازنگری قرار گیرد.
نقد بعد اینکه در قرائت نظریه آقای مصباح باید تاملی صورت بگیرد و مطلب بعد ما در این دست نوشته ها به تبیین کاملتری از پیشرفت و مولفه های آن نیاز داریم که مورد توجه قرار نگرفته است.
