به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در راستای سلسله گفتگوهای علمی با مدیران گروه‌های پژوهشکده‌های علمی پژوهشگاه، سراغ آقای علی رمضانی مدیر گروه فرهنگ‌پژوهی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات و اجتماعی پژوهشگاه رفتیم. در این بخش نظر شما را به گفتگو با وی جلب می نمائیم:
لطفاً در خصوص رویکرد کلی گروه و فعالیت‌های آنها توضیح دهید؟
تا کنون ۱۰ اثر از اعضای هیات علمی و محققین گروه فرهنگ‌پژوهی منتشر شده که وجهه‌ی غالب این آثار مبناپژوهی و معیارپردازی است. همچنین ۴ اثر دیگر هم از این گروه در دست انتشار است که عمدتاً همین رویکرد را دنبال می‌کند. اما از حدود ۳ سال گذشته گروه تلاش کرده در کنار مباحث مبنایی به موضوعات کاربردی مورد نیاز سیاستگذاران و کارگزاران هم بپردازد. از آنجا که نتایج تحقیقات پژوهشی خود را در فاصله‌ی زمانی بیشتری نشان می‌دهد، ثمرات این تکمیل رویکرد از مبناپژوهی و معیارپردازی به پرداختن به مسائل کاربردی تا کنون بیشتر در فعالیت‌های رسانه‌ای اعضا و نشست‌های علمی گروه خود را نشان داده است. برخی از نمونه‌های این نشست‌ها که مباحث کاربردی داشته‌اند عبارتند از «بررسی ابعاد فرهنگی سیاست بنزینی»، «انتظارات فرهنگی از دولت سیزدهم»، «تحول در حوزه گردشگری و دولت سیزدهم» و … . آثار این رویکرد جدید به تدریج در تحقیقات هم مشخص خواهد شد.
البته موضوعات مبنایی همچنان در دستور کار گروه خواهد بود که یکی از مهم‌ترین آنها بحث فلسفه فرهنگ است.
اصلی‌ترین حوزه‌هایی که تا کنون توسط گروه به آنها پرداخته شده یا پرداخته خواهد شد چه مواردی است؟
«فرهنگ اسلامی»، «مدیریت فرهنگی»، «سیاستگذاری فرهنگی»، «آسیب‌های اجتماعی»، «نظریه فرهنگی» و «علوم اجتماعی» حوزههای موضوعی است که تحقیقات و فعالیت‌های گروه بیشترین تمرکز را بر آنها داشته است. البته تا کنون تنها بخشی از این تصویر کلی که موضوعات پیش‌گفته آن را تشکیل می‌دهند منتشر و عمومی شده است و بقیه تصویر هم پس از چاپ چهار اثر در دست انتشار و به ثمر رسیدن کامل قریب به بیست اثر در دست تحقیق گروه کامل خواهد شد.
اولویت‌های سال ۱۴۰۰ گروه فرهنگ‌پژوهی چیست؟
با توجه به اینکه شاهد تشکیل دولت جدید در کشور هستیم، موضوع «تکالیف فرهنگی دولت اسلامی» و «فرهنگ در برنامه‌های توسعه و بودجه‌های سنواتی کشور» در سال جاری به عنوان اولویت‌های جدید گروه در حال پیگیری است. همچنین تعریف کار مشترک با بخش‌های مرتبط در دولت و مجلس در زمینه‌ی برنامه هفتم توسعه هم از برنامه‌های گروه است
چند رخداد مهم پژوهشی اعم از نشست، کرسی و غیره را برای برگزاری در سال ۱۴۰۰ برنامه‌ریزی نموده‌اید؟
در مجموع ۱۵ نشست و کرسی ترویجی برای سال ۱۴۰۰ در گروه طراحی شده است. «علم اجتماعی اسلامی، امکان یا امتناع»، «مجازی شدن فرهنگ و زندگی در ایران امروز» و «امر فرهنگی در گام دوم انقلاب» از جمله‌ی این نشست‌ها است.
آیا حوزههای تمحض تعریف شده در گروه، اخیراً به روز رسانی شده و یا متناسب با نیاز جامعه هدف تغییر کرده‌اند؟
اخیرا حوزههای تمحض گروه مورد بررسی مجدد قرار گرفت و قرار بر این شد که علاوه بر حوزههای قبلی، «رسانه» و «سبک زندگی» هم به حوزههای تمحض اضافه شود. براساس شیوه نامه‌های پژوهشگاه وقتی حوزه تمحض برای گروه تعیین می‌شود، سلسله فعالیت‌های مرتبط با آن در دستور کار یکی از اعضای هیات علمی یا کلیت گروه با استفاده از سایر ظرفیت‌ها قرار می‌گیرد. از جمله‌ی این فعالیت‌ها پژوهش، مقاله، نشست، کرسی ترویجی و موارد دیگر است. در خصوص این دو حوزه هم فعالیت‌های مشخص تعریف و پیگیری خواهد شد.
از تحقیقات جاری در گروه و آثاری که به مرحله چاپ و انتشار رسیده اند، برایمان بگوئید؟
همانطور که گفته شد چهار اثر در گروه در دست انتشار است و به سازمان انتشارات پژوهشگاه سپرده شده است. اثر اول «مسئله‌ی فرهنگی به روایت جریان مجدد» از آقای دکتر فرشاد مهدی‌پور است. دو اثر هم از آقای مهدی جمشیدی با عنوان «مقدمه ای بر علوم اجتماعی اسلامی از منظر شهید مطهری» و «استاد مطهری و چپ‌ها؛ روایت یک مواجهه‌ی خونین» که جلد اول از مجموعه‌ی سه جلدی رفتار فرهنگی استاد شهید مرتضی مطهری، به سازمان انتشارات سپرده شده است. همچنین «سبک زندگی فاطمی س» هم از سرکار خانم زهرا یزدان‌پناه چهارمین اثری است که امیدواریم به زودی به مخاطبان عرضه شود.
به غیر از این عناوین نوزده عنوان تحقیق هم به صورت جاری در گروه در حال پیگیری است.
اگر ممکن است در خصوص برخی از این نوزده عنوان در حال تحقیق هم توضیح بفرمایید؟
بله. البته تمام این عناوین در یک مرحله نیستند. برخی در حال طی کردن مراحل اداری برای ارسال به انتشارات هستند مثل اثر «جامعه‌شناسی تحول در علوم انسانی». برخی دیگر هم در مرحله‌ی اتمام نگارش توسط مؤلفین هستند مثل دفتر اول تحقیق «فلسفه فرهنگ» و پژوهش «سیاستگذاری فرهنگی فضای مجازی»، یا جلد دوم رفتار فرهنگی استاد مطهری با عنوان «استاد مطهری و لیبرال‌ها». آثاری هم در میانه‌ی راه نگارش هستند مانند تحقیق «سایش‌های فرهنگی؛ راهکارها و زمینه‌های مقابله» و آثاری هم در حال شروع نگارش هستند مانند «تکالیف فرهنگی دولت اسلامی» و «راهکارهای مقابله با بی‌حجابی و بدحجابی». هر کدام از تحقیقات که به اتمام می‌رسند پس از انجام ارزیابی و تصویب در شورای علمی گروه برای طی مراحل اداری و ارسال به انتشارات پژوهشگاه ارسال می‌شوند. امیدواریم امسال با کمک خداوند متعال و تلاش اعضای محترم و محققان گرامی بیش از ۸ عنوان از آثار جاری گروه به اتمام برسد و گروه سال آینده را با موضوعات جدید شروع کند.
