به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به مناسبت روز سینما در ادامه بسته مطالعاتی گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه (فیلم‌نوشت – آثار ارزشمند دکتر احمدرضا معتمدی برگرفته از شش فیلم ایشان) تقدیم حضورتان می‌گردد؛
حکمت، عرفان، اگزیستانسیالیسم ـ فیلم نوشت: زشت و زیبا
کتاب «حکمت، عرفان، اگزیستانسیالیسم»؛ فیلم‌نوشت «زشت و زیبا»، در دو بخش ارائه شده است: بخش اول حاوی فیلم‌نوشت فیلم سینمایی «زشت و زیبا»، اثر احمدرضا معتمدی به مثابه یک اثر فلسفی و حکمی در سینما است. بخش دوم حاوی گفت‌وگو با کارگردان فیلم و نشست‌های نقد و بررسی فیلم، سخنرانی‌ها و نوشتارهای انتقادی صاحبنظران فلسفه عرفان و هنر سینما درباره فیلم است.
کتاب «حکمت، عرفان، اگزیستانسیالیسم»؛ اساسا حاوی جنبه انتقادی در ساحت نظری هنر و ساحت عملی یک اثر سینمای است. مباحث نقادی که توسط دو نحله فلسفی و هنری در کتاب عرضه شده است، تقریباً نمونه اولیه‌ای از ارائه این نوع اندیشه در ساختار یک نشر مکتوب به‌شمار می‌رود.
سلسله مباحث فیلم ـ فلسفه فی‌نفسه یک نوآوری در ساحت بینامتنی هنر و فلسفه است و ارائه آن در قالب نقد یک اثر فلسفی در حوزه سینما نوآوری در جهت طرح علمی مقوله بینامتنی فیلم و فلسفه در کنار مباحث نظری است.
نوآوری خاص این کتاب موشکافی نظریه‌های مختلف عرفانی ـ فلسفی و اگزیستانیستی بویژه آراء متفاوتی چون فلسفه وجودی، عرفان اشراق، عرفان وجودی، و نحله‌های هایدگری، کی‌یرکه‌گوری و سارتری اگزیستانسیالیسم در متن اثر هنری است.
با آثار و گفتاری از: دکتر غلامحسین دینانی، دکتر رضا داوری اردکانی، دکتر حمیدرضا آیت‌اللهی …
مدرنیته و عقلانیت ـ فیلم نوشت: دیوانه‌ای از قفس پرید
کتاب «مدرنیته؛ عقلانیت»؛ در دو بخش ارائه شده است: بخش اول حاوی فیلم‌نوشت فیلم سینمایی «دیوانه‌ای از قفس پرید»، اثر احمدرضا معتمدی به مثابه یک اثر فلسفی ـ اجتماعی در سینما است. بخش دوم حاوی گفت‌وگو با کارگردان فیلم و نشست‌های نقد و بررسی فیلم، سخنرانی‌ها و نوشتارهای انتقادی حوزه‌های علوم اجتماعی، فلسفه و هنر سینما درباره فیلم است.
کتاب «مدرنیته؛ عقلانیت»؛ حاوی مباحث نقادی پیرامون جریان مدرنیسم در کشورهای جهان سوم و مقایسه آن با اصل مدرنیته در کشورهای غربی و توسعه یافته است. مباحث نقادی فیلم که معطوف به این اثر سینمایی ارائه شده به ویژه معضلاتی که این پروژه ناقص و ناتمام در دوران معاصر در ایران را پدید آورده است، مورد نقد و کاوش قرار داده است.
نوآوری مهم این اثر طرح مباحث نظری درباره مدرنیسم تجددگرایی و عقلانیت معاصر در متن یک اثر هنری و سینمایی است که به شدت در وجه عملی مباحث نظری و کاربری شدن آن موثر افتاده است.
طرح دیدگاه‌های موافق و مخالف در گذار از سنت به مدرنیته و روش‌مندی‌های آن، در گیرودار یک بحران اجتماعی که متن فیلم آن را پی‌گیری نموده است، در نوع خود بدیع و کم نظیر است.
با آثار و گفتاری از اساتید فلسفه: دکتر رضا داوری اردکانی، دکتر مسعود شجاعی زند، دکتر بهروز فرنو و صاحب نظران سینما: روبرت صافاریان، علی معلم، محسن سیف.
پست مدرنیسم ساختارشکنی، بینامتنیت ـ فیلم نوشت: قاعده بازی
کتاب «پست‌مدرنیسم، ساختارشکنی، بینامتنیت»؛ در دو بخش ارائه شده است: بخش اول حاوی فیلم‌نوشت فیلم سینمایی «قاعده بازی»، اثر احمدرضا معتمدی به مثابه یک فیلم پست مدرن در ساحت سینمایی ایران است. بخش دوم حاوی گفت‌وگو با کارگردان فیلم و نشست‌های نقد و بررسی فیلم، سخنرانی‌ها و نوشتارهای انتقادی صاحبنظران و اندیشمندان حوزه فلسفه، زبان و منتقدان حوزه سینما و هنر است.
فیلم سینمایی قاعده بازی شاید از نخستین آثار جدی پست مدرن در سینمایی ایران باشد که اساسا برمبنای فلسفه نقادی پست مدرن نسبت به مبانی مدرنیته از قبیل رئالیسم، مابعدالطبیعه غرب، عقلانیت جدید، ساختارگرایی کلاسیک، پرداخته است. نقادی خود این اثر به مباحثی چون بینامتنیت، که یک ترم فلسفی پست مدرن است دامن زده است و به‌مثابه یک نقد در نقد اجتماعی ـ فلسفی قابل طرح و پی‌گیری است.
نوآوری برجسته این اثر موشکافی جزئیات تفکر پست مدرن در ساحت یک اثر علمی و هنرمندانه در قاب سینما است. در جلسات نقد و بررسی فیلم که در این کتاب عرضه شده ترکیبی از اساتید فلسفی و اساتید زبان و سینما حضور داشته‌اند که در عین طرح مفاهیمی چون ساختارشکنی، بینامتنیت و سایر مضامین پست مدرن کارآیی زبان فیلم در طرح یک مفهوم پست مدرن نیز مورد واکاوی و تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است و در نوع خود خصوصا سینما کم نظیر است (مثلا در معماری، نقاشی، موسیقی، مباحث در شکل نوشتاری و گفتاری طرح شده است).
با آثار و گفتاری از اندیشمندان حوزه پست مدرن: دکتر مهدی عباس‌زاده، دکتر اکبر حبیب‌الهی، دکتر محمدرضا سنگری، و صاحبنظران حوزه فیلم: دکتر مهدی رحیمیان، هوشنگ گلمکانی، علیرضا خمسه.
معرفت حصولی؛ معرفت حضوری ـ فیلم نوشت: آلزایمر
کتاب «معرفت‌حصولی؛ معرفت‌حضوری»؛ در دو بخش ارائه شده است: بخش اول حاوی فیلم‌نوشت فیلم سینمایی «آلزایمر»، اثر احمدرضا معتمدی است که به‌مقوله بی‌اعتباری شناخت حضوری در جهان متجدد پرداخته است. بخش دوم حاوی گفت‌وگو با کارگردان فیلم و نشست‌های نقد و بررسی فیلم، سخنرانی‌ها و نوشتارهای انتقادی اندیشمندان و منتقدان فیلم در حوزه‌های فلسفه ـ عرفان و هنر سینما است.
آلزایمر یک اثر انتقادی نسبت به سیطره علم کمی و تجربی و حصولی در ساحت معرفت بشری و سیطره پوزیتویسم در دوران جدید است. مباحث مطرح شده در کتاب «معرفت حضوری، معرفت حصولی» در نقد فیلم نشان دهنده آن است که گمگشتگی بشر در دوران معاصر و بحران هویت ناشی از واگذاری معرفت حضوری و شهودی و از دست رفتن نسبت علمی با ابزار شهودی و حضوری در دوره جدید است.
نوآوری شایان این اثر، طرح دوباره معرفت حضوری که از شاخصه‌های مهم شناخت فلسفی و علمی ساحت حکمت اسلامی و دینی است. در ساختار یک اثر سینمایی و تجزیه و تحلیل دانشمندان و متفکران هر دو حوزه معارف اسلامی و حکمت و فلسفه دینی همراه با صاحب نظران سینمایی نسبت به اثر و بررسی میزان توفیق متن در تذکر و یادآوری این شاخه فراموش شده حکمت دینی و اشراقی است که از قضا خود زیربنای معرفت تجربی و حصولی است.
با آثار و گفتاری از اندیشمندان فلسفی: آیت‌الله علی اکبر رشاد، دکتر رضا داوری اردکانی، استاد منوچهر صدوقی سها، دکتر نصرالله حکمت، دکتر حسین کچویان، دکتر بیژن عبدالکریمی و صاحبنظران سینمایی چون: استاد مسعود جعفری جوزانی، استاد محمدرضا اسلانی، علی لقمانی، امیر پوریا، مهران احمدی.
گسست زبان؛ بحران هویت ـ فیلم نوشت: راه رفتن روی سیم
کتاب «گُسست زبان؛ بحران هویت»؛ در دو بخش ارائه شده است: بخش اول حاوی فیلم‌نوشت فیلم سینمایی «راه رفتن روی سیم»، اثر احمدرضا معتمدی است که به‌مقوله فروپاشی زبان و نسبت آن با بحران هویت پرداخته است. بخش دوم حاوی گفت‌وگو با کارگردان فیلم و نشست‌های نقد و بررسی فیلم، سخنرانی‌ها و نوشتارهای انتقادی درباره فیلم از ناحیه متفکران و اندیشمندان معاصر است که در مقوله بحران هئیت و گسست زبان به طرح مسئله و گفت‌وگو پرداخته‌اند.
فضای انتقادی حاکم بر فیلم که نوع مناسبات اجتماعی جامعه معاصر را نشانه رفته است و تبیین‌گر فاصله‌های عمیق و شکاف‌های ژرف در نسبت با سنت اصیل فرهنگی است، برای صاحب نظران حوزه علوم اجتماعی فلسفه و زبان و هنر این امکان را فراهم آورده است تا در جلسات و سمینارهای مختلف به واکاوی این بحران دامن گیر اجتماعی در نسل جدید پرداخته و یکی از مفاد شکاف تفکر فرهنگی اصیل با مناسبات اجتماعی امروز را آسیب‌شناسی کنند؛ آنچه در مباحث تحلیلی و انتقادی کتاب مفصلا بدان پداخته شده است.
مسئله بحران موسیقی در جامعه معاصر ایران، ریشه در، از دست دادن سنت موسیقایی مقامی دارد؛ که مطابق با گوشه‌ها و مقامات عرفانی در فرهنگ و هنر اصیل سنتی اسلامی ـ ایرانی توسط بزرگانی چون فارابی، عبدالقادر مراغه‌ای، صدرالدین قونیوی … طراحی شده است. جوانان نسل معاصر که سرگشته در پی موسیقی بی‌هویت غربی، که صرفا موسیقی حالی (در عوض مقامی) است و اشغال‌کننده اوقات فراغت آنان است. به نوعی با گسست از ریشه‌های قومی، بومی و سنتی خویش مواجهه شده اند که بحران هویت کنونی را دامن زده است نوآوری مهم این اثر در نقد و واکاوی و تحلیل اثری است که بر این گسل تاکید میکند و از زاویه‌ای کاملا نو و بدیع بحران هویت نسل معاصر را که تجزیه و آنالیز میکند.
با آثار و گفتاری از اندیشمندان فلسفی: دکتر رضا داوری اردکانی، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، دکتر نصرالله حکمت، دکتر شهرام پازوکی، دکتر بیژن عبدالکریمی، دکتر شهین اعوانی و صاحبنظران حوزه سینما و موسیقی دکتر محسن نفر، استاد قلی‌پور، اسماعیل خلج، رسول نجفیان.
بازنمایی یا وانموده ـ فیلم نوشت: سؤتفاهم
کتاب «بازنمایی یا وانموده»؛ در دو بخش ارائه شده است: بخش اول حاوی فیلم‌نوشت فیلم سینمایی «سوءتفاهم»، اثر احمدرضا معتمدی است که به‌مقوله ماهیت رسانه در عصر جدید می‌پردازد و سردرگمی انسان معاصر در فضای مجازی را تصویر میکند. بخش دوم حاوی گفت‌وگو با کارگردان فیلم و نشست‌های نقد و بررسی فیلم، سخنرانی‌ها و نوشتارهای انتقادی درباره فیلم از ناحیه چند دسته از اندیشمندان و متفکران و اساتید دانشگاه است: اساتید فلسفه و حکمت از زاویه دیدگاه حکمی و فلسفی به مقوله رسانه پرداخته‌اند و مباحث‌شان بیشتر در زمینه فلسفه رسانه می‌باشد؛ اساتید علم ارتباطات عمدتا از زاویه دانش نوین رسانه و علم ارتباطات به فضای مجازی و ماهیت معاصر آن پرداخته‌اند؛ دانشمندان علوم اجتماعی با تمرکز بر جنبه‌های جامعه‌شناسی رسانه به طرح دیدگاه‌های خود پرداخته‌اند؛ صاحبنظران حوزه هنر و سینما که بطور اخص به رسانه از زاویه جهان تصویر و بازنمایی تصویر و واقعیت بدان التفات کرده‌اند.
دیدگاه انتقادی ژان بودریار در حوزه ماهیت رسانه جدید که در آثار مختلف خود، بدان پرداخته است و از تحریف بازنمای رسانه در جهان معاصر را به وانموده (simulation) تعبیر میکند. و تصویر را به‌مثابه ابرواقعیت جایگزین واقعیت تلقی میکند محور مباحث انتقادی فیلم و مباحث متفکران حوزه‌های فلسفه جامعه شناسی ارتباطات و هنر در این کتاب قرار گرفته است ضمن آن که دیدگاه‌های سایر متفکران غرب از جمله مارتین هایدگر در بحث تفاوت و تشابه و تفاهم و همین‌طور دیدگاه‌های روان‌کاوی لاکان نیز در پژوهش‌های انتقادی مورد بحث قرار گرفته است.
جنبه اصیل و برجسته نوآوری این اثر اساسا به طرح مباحث جدید فلسفی و ارتباطی در رسانه‌های نوین باز می‌گردد که فیلسوف و اندیشمندان بسیاری را در سرتاسر جهان به تکاپوی اندیشه درباره ماهیت آن واداشته است از این منظر هم فیلم سوتفاهم یک اثر کاملا ابتکاری و نواندیشانه در باب اهمیت خود فیلم و رسانه است و هم طرح دیدگاه‌های فیلسوفان و متفکران معاصر که در ساختار نمایش فیلم تنیده شده است و مباحث جدلی میان علما و دانشمندان فلسفه، ارتباطات، جامعه شناسی و هنر در این کتاب دامن زده است. حتی تجمیع این گروه‌های مختلف فکری در نشست‌ها و مباحث نقد فیلم سوتفاهم و طرح دیدگاه‌های متعارض از واقع‌گرا تا پست‌مدرن در این کتاب بدیع و نوآورانه است.
با آثار و گفتاری از اندیشمندان فلسفی: دکتر عماد افروغ، دکتر تقی آزاد ارمکی، دکتر هادی خانیکی، دکتر مصطفوی و صاحبنظران سینمایی: استاد علی نصیریان، دکتر احمد ضابطی جهرمی، داریوش مودبیان، حسام الدین سراج.
علاقمندان جهت تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی می‌توانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه به نشانی: www.poiict.ir مراجعه کنند.
