به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، و به نقل از خبرگزاری ایکنا دکتر محمدرضا سنگری مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه در گفت‌وگویی به ترسیم خانواده از منظر قرآن، روایات و علوم تربیتی پرداخت و گفت: در نگاه جامعه‌شناسان، روانشناسان و دین‌شناسان خانواده کانون و هسته اولیه جامعه و نهاد اصلی شکل‌گیری وجود انسان است.
سنگری با بیان اینکه بزرگترین خانواده، خانواده خداوند است، توضیح داد: خداوند انسان‌ها را عیال خود دانسته است. در روایات می‌‌خوانیم: «الخَلقُ کُلُّهُم عِیالُ اللّه» مردم همه خانواده خدا هستند. پس همه ما در یک خانواده بزرگ زندگی می‌کنیم که رئیس آن خداوند است.
این محقق دینی با طرح این سؤال که اولین برخورد خداوند با این خانواده چگونه است؟ گفت: اولین سخنی که خداوند با آن، خانواده خود را مخاطب قرار می‌دهد این است: «بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ» یعنی من نسبت به همه شما رحمت دارم. خداوند خود را رحمان و رحیم معرفی می‌کند. اگر قرار باشد ما هم صبغه و رنگ خدا بگیریم و اخلاق الهی پیدا کنیم، اولین برخوردمان با خانواده باید برخوردی رحمت‌آمیز باشد.
دکتر محمدرضا سنگری در ادامه به بیان ویژگی‌های رفتار رحمت‌آمیز در خانواده پرداخت و گفت: نکته اول درباره رحمت، بی‌توقع و بدون چشم‌داشت بودن است. اگر کسی در خانه کار خوبی انجام دهد و منتظر باشد که عکس‌العمل ببیند، ممکن است مأیوس شود و احیاناً پرخاشگری کند و ممکن است به نقطه‌ای برسد که دیگر کار خوب را انجام ندهد. بنابراین اولین تجلی رحمت در فضای خانواده، مهرورزی و محبت بی‌توقع و بدون چشم‌داشت است.
مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه ادامه داد: نکته دیگری که در مفهوم رحمت نهفته است، بی‌منت بودن است. رحمت پروردگار بدون منت گذاشتن و آزار و اذیت کردن برای انسان‌ها ارزانی داشته شده است. در قرآن کریم نیز خداوند فرمود: «هیچ وقت خوبی خود را با منت گذاشتن تباه نکنید» منت‌پذیر باشید، اما منت‌گذار نباشید.
نویسنده کتاب قلم‌های قد بلند افزود: نکته سومی که در مفهوم رحمت وجود دارد این است که رحمت در مقابل انجام کار یا خدمت نیست. یعنی چنین نیست که برای جبران کردن باشد. حتی ممکن کسی به شما بدی کرده باشد، اما شما به او لطف می‌کنید. مگر خدا چنین نیست؟ در زیارت مشهور رجبیه می‌گوییم: «یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ لَمْ یَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَهً » یعنی ممکن است خوبی کنید، اما ناسپاسی ببینید و مبادا که این زمینه‌ای باشد که شما مهربانی را تعطیل کنید.
سنگری در پایان اظهار کرد: نکته دیگر در مفهوم رحمت این است که به قیمت گذشتن از خود، دیگران را ببخشیم. انسان وقتی رحمت دارد که از فرصت‌ها، موقعیت و دارایی خود صرف نظر کند تا لبخند بر لبان دیگری بنشاند پس فضای خانواده وقتی زیر چتر رحمت قرار می‌گیرد که ما صمیمانه و صادقانه و عاشقانه و بی توقع آنچه داریم در اختیار هم قرار دهیم. هنگامی که می‌خواهید وارد خانواده شوید بگویید: «بسم الله الرحمن الرحیم» با این آیه شروع کنید؛ یعنی خانواده را زیر باران رحمت خود قرار دهیم.
