به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست خبری همایش ملی فلسفه دین اسلامی با حضور اصحاب رسانه و مطبوعات صبح دوشنبه ۲۴ آذرماه جاری به میزبانی خبرگزاری رسا در شهر مقدس قم به صورت مجازی برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین ابوالفضل ساجدی دبیر علمی همایش ملی فلسفه دین اسلامی در این نشست به ارائه توضیحاتی در رابطه با فلسفه دین پرداخت و گفت: فلسفه دین دانشی است که به تحلیل عقلانی و بشری آموزه های بنیادی دین می پردازد و با یک رویکرد عقلی، فلسفی و فرانگر و گاهی هم با رویکرد تجربی، اصل دین و آموزه های بنیادین آن را مورد مطالعه قرار می دهد.
وی ادامه داد: فلسفه دین زبان مشترکی برای ارتباط برقرار کردن با ادیان مختلف و اندیشمندان دینی و غیر دینی جهان محسوب می شود؛ باید دانست که جهان تشنه حقیقت امروز نیازمند زبان مشترک بوده و این زبان مشترک در سایه فلسفه دین محقق می شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین ساجدی به سابقه تاریخی طولانی فلسفه دین اشاره و بیان کرد: فلسفه در عقل و دین در فطرت ریشه دارد و انسان از آن جهت که از آغاز هم عقل داشته و هم فطرت با سؤالات بسیاری در این زمینه مواجه است و مادامی که این سؤالات وجود دارد، فلسفه دین نیز پویا و زنده است.
دبیر علمی همایش ملی فلسفه دین اسلامی مطرح کرد: وقتی فلسفه و دین فرامنطقه ای است، فلسفه دین هم فرامنطقه ای خواهد بود؛ اگر بتوانیم از فلسفه دین سخن بگوییم در دنیای حاضر خواهیم توانست با جهان تشنه حقیقت تعامل اندیشه ای و فرهنگی شایسته ای را برقرار کنیم و این از ضرورت های انقلاب ما و شرایط فعلی جهان است.
وی روند عقل گرایی مغرب زمین و تأثیراتی که عقل گرایی غربی بر سطح و محتوای دانش فلسفه دین داشته است را مورد اشاره قرار داد و گفت: فلسفه دین فلسفه مضافی است و مادر و بنیاد آموزه های دین تلقی می شود؛ فلسفه دین بیانگر زبانی مشترک بوده و ما در آن با مباحث مختلفی مواجه هستیم و می بینیم که سؤالات زیادی پیرامون آن وجود دارد و همین سبب شده تا دانش فلسفه دین پویا و زنده باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین ساجدی بیان کرد: امروز نیازمند این هستیم که ابعاد فلسفه دین اسلامی را آشکار کنیم زیرا برای بهتر شناساندن اسلام به جهان بشریت باید از رهگذر فلسفه دین اسلامی اقدام کنیم.
دبیر علمی همایش ملی فلسفه دین اسلامی عنوان کرد: همچنین پیش از برگزاری این همایش ملی، سه پیش نشست علمی با عناوین «چیستی و امکان فلسفه دین اسلامی»، «مولفه‌ها و شاخصه‌های فلسفه دین اسلامی» و «تمایزات فلسفه دین اسلامی با فلسفه دین تحلیلی و قاره‌ای» برگزار شده و روز چهارشنبه نیز نشست علمی «امکان فلسفه دین اسلامی» را برگزار خواهیم کرد. همچنین محتویات نشست‌ها در قالب صوت و گزارش نشست، در صفحه‌ی مربوط به همایش ملی فلسفه دین اسلامی به نشانی https://iict.ac.ir/falsafedineslami برای علاقمندان در دسترس است.
- حجت الاسلام دکتر علیرضا قائمی‌نیا مدیر قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه که در این نشست خبری حضور داشت، فلسفه دین اسلامی را یکی از ضرورت های مهم دنیای امروزی دانست و گفت: پس از افول پوزیتویسم منطقی در سال ۱۹۳۰، مباحث فلسفه دین به شدت مطرح شد و تا امروز میان فلاسفه زنده و پویا است.
وی با اشاره به رشد و پیشرفت مباحث علمی فلسفه دین بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داد: وضعیت کشور ما بعد از انقلاب اسلامی به این سمت رفت که مباحث فلسفه دین به صورت جدی تر مطرح شود؛ اگر چه پیش از آن نیز بزرگانی همچون شهید مطهری به این امر اهتمام داشتند.
حجت الاسلام قائمی نیا بیان کرد: فلسفه دین از دو جهت مورد استفاده قرار می گرفت؛ یک از این جهت که افراد به وسیله از اندیشه دینی دفاع کرده بنیان های فلسفی آن را روشن می کردند و دیگری آن که کسانی که مخالف جمهوری اسلامی بودند از طریق فلسفه دینی افراطی با مبانی آن مخالفت خود را نشان می دادند.
مدیر قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه به مباحث بی نظیری که در کشور در زمینه فلسفه دین مطرح می شود اشاره کرد و افزود: امروز ایران اسلامی در زمینه فلسفه دین مینیاتور است و شاهد هستیم که این موضوع در کشور در وضعیت پویا و زنده ای قرار دارد.
وی اضافه کرد: امروز مباحث فلسفه دین در مراکز حوزوی و دانشگاهی مطرح می شود و شکل علمی تری نسبت به دهه ۷۰ به خود گرفته است؛ در دهه ۷۰ مباحث فلسفی سیاست زده بود، اما امروز به صورت کاملاً علمی بحث می شود و تحت تأثیر جریانات سیاسی قرار نمی گیرد.
مدیر قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه با اشاره به اینکه سنت تفکر اسلامی آکنده از مباحث فلسفه دین است، خاطرنشان کرد: امروز فضای علمی بر محافل فرهنگی و دانشگاهی حاکم شده و می توانیم ایده ها و اندیشه های اسلامی را در خصوص فلسفه دین مورد توجه قرار دهیم؛ ما با ذهنیت فلسفی و اسلامی که برخاسته از مصادر و منابع اسلامی و با روحیه علمی مسائل فلسفه دین را مطرح می کنیم.
حجت الاسلام قائمی نیا بیان کرد: ما نخستین کسانی نیستیم که اصطلاح فلسفه دین را مطرح کرده ایم و بسیاری از فلاسفه غربی و شرقی این را مورد اشاره قرار داده اند و پیشگامان این طرح نیز بزرگانی همچون شهید صدر و شهید مطهری بوده اند.
مدیر قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه با بیان اینکه امروز با تمام جهات مدرنیسم و تفکرات غربی مواجه هستیم، عنوان کرد: امروز اکثر آثار غربی ترجمه شده اند و با مدرنیسم از تمام جهات مواجه شده ایم و باید دانست که این موضوع می طلبد تفکر اسلامی در برابر این پدیده به میدان بیاید.
وی ضرورت بررسی زوایای مختلف فلسفه دین اسلامی را مورد توجه قرار داد و تأکید کرد: ما در راستای بررسی زوایای مختلف این فلسفه، همایش فلسفه دین اسلامی برگزار خواهیم کرد.
در پایان حجت‌الاسلام دکتر ابوالفضل ساجدی از جزئیات برگزاری همایش ملی فلسفه دین اسلامی اینگونه گفت: این همایش روز پنجشنبه ۲۷ آذرماه با پیام تصویری حضرت آیت‌الله العظمی جوادی آملی و سخنرانی آیت‌الله علی‌اکبر رشاد و حجج اسلام والمسلمین قائمی‌نیا و ساجدی از ساعت ۱۵ تا ۱۷ به صورت مجازی برگزار می‌شود؛ دو مقاله نیز در این همایش ارائه شده و سایر مقالات نیز در نشست‌ها و جلسات دیگر عرضه می‌شود.
