به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در راستای برگزاری همایش ملی عرفان اهل بیتی(ع)، کرسی علمی ترویجی مجازی با موضوع “راستی آزمایی عرفان اسلامی در پرتو تعالیم وحیانی“ شنبه ۲۴ آبان ماه ۱۳۹۹ توسط گروه عرفان پژوهشگاه به صورت مجازی تحت نرم افزار اسکایپ برگزار شد.
در این کرسی علمی حجت‌الاسلام و المسلمین محمود قیوم‌زاده به عنوان ارائه دهنده، حجج اسلام و المسلمین حسین حبیبی تبار و بهرام دلیر به عنوان ناقد حضور داشتند.
- حجت‌الاسلام و المسلمین محمود قیوم‌زاده در ابتدای ارائه خود بیان داشت: معنویت گرایی و سلوک عرفانی گرایشی بسیار قوی از بعد روحانی انسان است همه انسان‌ها به صورت تشکیکی به این امر سوق داده می‌شوند و از همین جا مشخص می‌گردد که لازم است چنین گرایش و ذائقه و سوق معنوی جهت‌دهی شده، پالایش گردیده و راستی‌آزمایی گردد.
وی افزود: عرفان و سلوک معنوی در بعد نظری و عملی قابل بحث است لکن در این کرسی ترویجی بحث عرفان عملی بوده و سلوک معنوی مورد توجه است. برای رفتار عرفانی باید از منابع اصیل اسلامی سیراب شد و عرفان و سلوک معنوی‌ای قابل قبول است که از قرآن کریم و سنت نبوی و صحیفه سجادیه و روایات اهل بیت برگرفته شده باشد.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمود قیوم‌زاده در ادامه به شریعت و طریقت و حقیقت اشاره داشته و پیرامون این اصطلاحات توضیحاتی ارائه و نقدی بیان داشت و به محورهای اساسی آسیب‌شناسی سلوک معنوی پرداخت که این محورها عبارتند از:
- شریعت‌مداری مانند حضور در خانقاه و داشتن سماع و نیز تقرب و فنا فی‌الله در غیر دستورات الهی و نیز شریعت گریزی برخی مکاتب عرفانی؛
- بی توجهی به بدن و نیازهای طبیعی در این مسیر، ریاضت‌های خارج از دستورات الهی، ریشه‌یابی این بی توجهی و دوگانه‌انگاری نفس و بدن و تاثر سلوک عرفانی از اندیشه‌های عرفانی شرقی چون هندوئیزم، عرفان مسیحی؛
- آسیب‌شناسی سلوک عرفانی به تعریف غیر اسلامی از رهبانیت و ترک اجتماع و زهد و تاثر رفتارهای راهبانه برخی مدعیان سلوک عرفانی از اندیشه‌های غیر اسلامی؛
- بی توجهی به عقل و یا عقل‌گریزی برخی مشارب عرفانی؛
- در ادامه این کرسی علمی، حجت‌الاسلام و المسلمین حسین حبیبی تبار به نقد مطالب ارائه شده پرداخت که از مهم‌ترین محورها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- عنوان کرسی خیلی با محتوای هماهنگ نیست و باید اصلاح گردد.
- منابع و مبانی عرفان با هم خلط شده و باید تفکیک شوند.
- مشخص نیست کدام مسلک عرفانی مورد توجه ارائه‌دهنده است و باید در متن کرسی نحله‌ها از هم تفکیک و مشخص شود.
- سپس ناقد دوم حجت‌الاسلام و المسلمین بهرام دلیر محور های نقد خود را به این شرح بیان داشت:
- همانطور که ناقد اول فرمودند باید عنوان بر اساس مقصد ارائه‌دهنده و مطابق محتوا اصلاح شود.
- ارائه‌دهنده بسیار گذرا از منابع و مبانی عرفان گذشته است در حالی که باید منابع و مبانی عرفان بر اساس مشرب انسان‌شناسی، خداشناسی، فرجام‌شناسی، قرآن‌شناسی و … بیان و نتیجه‌گیری نمایند.
- ایشان بین تصوف و عرفان خلط کرده و مشخص نیست کدام مطلب مورد نظر ایشان است.
