نقش رسانه در صیانت از هویت فرهنگی
نوشتاری از محمدمهدی جهان پرور
امروزه پیدایش و رشد حیرتآور رسانههای جمعی در قالب رسانههای دیداری (تلویزیون، سینما و ماهواره)، شنیداری (رادیو)، نوشتاری (کتاب و روزنامه)، مجازی (ماهواره، اینترنت و شبکههای اجتماعی) و غیره، مرزهای جغرافیایی جوامع را در نوردیده است و با اثرگذاری بر عرصههای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورها، با زندگی انسان به عنوان موجودی اجتماعی که بسیاری از نیازهای خود را از طریق ارتباط با محیط و تعامل با همنوعان بر طرف میکند، عجین شده است. در این عصر، ابزار رسانه که بخش زیادی از معرفت بشری از طریق آن شکل میگیرد با قدرت اعجابآور خود قادر است جوامع مختلف را در دورترین نقاط دنیا برای شکل گیری یک جریان فکری مشترک رهنمون سازد. این امر سبب گردیده تا دولتهای سلطهگر غربی با اتخاذ استراتژیهای مناسب از این فناوری رو به رشد به عنوان سلاحی کارآمد برای دستیابی به مقاصد خویش که همانا از خود بیگانگی ملتها است و از آن به جنگ نرم یاد میشود، استفاده کنند و با نفوذی که برای دستیابی به اطلاعات شخصی افراد، اثرگذاری بر اندیشه ملتها و تغییر ارزشهای جامعه طراحی مینمایند، به مرور افراد را با هویت فرهنگیشان بیگانه ساخته و فرهنگ و باورهای غربی را به آنان تزریق کنند.
بنابراین ظهور، توسعه، افزایش و تنوع کارکردهای این فناوری جدید ارتباطی و قدرت و نفوذ آن به عنوان ابزار مهم جامعهپذیری افراد، بسیاری از جوامع به خصوص جوامع مدرن را با چالش جدی در حفظ و صیانت از حریم خصوصی مواجه کرده و سبب گردیده است تا این صنعت رو به رشد در شکلگیری هویت افراد جامعه نقش مهمی را ایفا کند. لذا با توجه به اینکه مخاطبان رسانهها را اقشار مختلف جامعه تشکیل میدهند، ضروری است تا متولیان امر و سیاستگذاران و کارشناسان این حوزه، با شناسایی ذائقهها و نیازهای جامعه به برنامهریزی و برنامه سازی غنی فرهنگی با بهرهمندی از منابع دینی و تغذیه فکری مخاطبان و به ویژه جوانان پرداخته و در این راستا با ایجاد رابطه دو سویه و تعاملی پویا میان متولیان امور رسانه با مخاطبان و مخاطبان با محتوا به حفظ و صیانت از هویت فرهنگی، دستاوردهای دینی و ارزشهای اخلاقی پرداخته و توطئههای دشمن را خنثی نمایند. بی تردید تساهل و تسامح در این امر به مرور موجب نفوذ و اشاعه فرهنگ و تفکر غربی و تبلیغ و ترویج ارزشها و باورهای غیر ملی شده و ناخواسته سرباز دشمن میشویم.