ماهیت و الزامات مواجهه با نظام آمریکا در اندیشه امام خمینی
حجت‌الاسلام محمد عابدی عضو هیات علمی گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
منتشر شده در خبرگزاری فارس
امام در مسیر ایجاد تحول در سرنوشت ملت ایران (به تعبیر مقام معظم رهبری) صرفاً نقش یک معلّم و استاد و مدرّس نداشت؛ بلکه نقش یک فرمانده داخل در عملیّات و نقش یک رهبر به معنای واقعی را داشت. بر اساس همین نگاه ملت و کارگزران نظام اسلامی در مسئه تعامل با قدرتهای سیاسی (به عنوان یکی از مسائل مهم فلسفه سیاسی جمهوری اسلامی) نیازمند الگوی فکری امام، ویافتن افقی هستند که انگشت اشاره امام به آن سوی جهت گیری شده است. در مسئله تعامل با قدرتهای موجود نیز بی گمان مواجهه اصلی ما از آغاز انقلاب و حتی قبل از آن تا به امروز با « نظام حاکم بر آمریکا» بوده است از این حیث بازشناخت نوع نگاه امام به این قدرت جهانی نقش مهمی در فهم سیاستهای کلان جمهوری اسلامی در برابر آمریکا دارد که طراحی و راهبری آن بر دوش رهبر معظم انقلاب است.
۱٫اشاره اول: ماهیت استکباری نظام آمریکایی
امام ذات رژیم آمریکا را سلطه جویی می داند که نتیجه آن تلاش برای بلعیدن منابع کشورهای تحت سلطه است و به همین جهت آمریکا را دشمن شماره یک مستضعفان جهان می داند. از منظر امام «آمریکا مىخواهد که همه کشورها را زیر نفوذ خود داشته باشد»(صحیفه نور، ج ۴، ص ۱۸۶) و «دولت امریکا به عنوان قدرتمندترین کشورهاى جهان براى بیشتربلعیدن ذخایر مادى کشورهاى تحتسلطه از هیچ کوششى فروگذارنمىکند. امریکا دشمن شماره یک مردم محروم و مستضعف جهان است» (.صحیفه نور، ج ۱۳، ص ۸۳٫) بنابر این انتظار تعامل سازنده و بازی برد برد با چنین رژیمی دور از فرهنگ و اشارات امام به نظر می رسد. شاهد اینکه این رژیم همواره هر جا منافعش تامین نشده در برابر هر نظامی با هر میزان از قدرت، زیر میز زده وبازی را به هم ریخته است و حتی قواعد بازی در نظام بین الملل را نیز بارها به سخره گرفته است.
۲٫ اشاره دوم: تفکیک نظام حاکم از مردم آمریکا
امام مردم آمریکا را از رژیم آمریکایی جدا می داند و در راهبری مطالبات مردمی، مطالبات را به سمت رژیم آمریکایی سوق می دهد از نظر ایشان «این ملتى که الان دارند فریاد مىزنند «مرگ بر آمریکا»مقصودشان کارتراست، ملت آمریکا که به ما کارى نکرده، ملتآمریکا بفهمد مطلب را اگر بفهمد مطلب را ملت آمریکا به حسبوجدان انسانىاش با ما موافق است. (صحیفه نور، ج ۱۱، ص ۹٫) این عبارت مصداق همان انگشت اشاره امام است که امروزه با توجه به گسترش رسانه ها وابزارهای ارتباطی و دیپلماسی رسانه ای و عمومی، ما را به سمت عملیاتی کردن تفکیک مردم از نظام آمریکا راهنمایی می کند و این که جمهوری اسلامی باید از ظرفیتهیا خود برای نشان دادن این شکاف واقعی به مردم آمریکا استفاده کند. در شرایط کنونی که موج توفنده اعتراضات مردمی به بی عدالتی و تبعیض سراسر آمریکا را فراگرفته به روشنی می توان سرنخ های جدایی مردم آمریکا از نظام سیاسی آن را تبیین کرد.
۳٫ اشاره سوم: آمریکا دوست و دشمن نمی شناسد
ماهیت نظام استکباری، ابتنای روابط بر مدار سلطه گری است ولی مهم این است که بازی گران سیاسی ما در احزاب و جمعیتها و بدنه نظام کشور، باور کنند سلطه گری مستکبران مرز نمی شناسد، خودی و بیگانه ندارد، از این جهت دولت مستکبر برای رسیدن به هدفش همه را فدا می کند از منظر امام دشمنان ملت ایران و دشمنان مشتضعفان «براى رسیدن به ریاست و مطامع پست خود دوست و دشمن را نمىشناسند. و در رأس آنان امریکا این تروریست بالذات دولتى است که سرتاسر جهان را به آتش کشیده ..»(صحیفه نور، ج ۲۱، ص ۱۷۲). انگشت اشاره امام در این عبارت از وصیت نامه نشان می دهد که دولت اسلامی و ملت مسلمان و دولتهیا مستضعف و ملل مستضعف باید بدانند دوستی با آمریکا مرگ آفرین است، «خطر امریکا به حدى است که اگر کوچکترین غفلتى کنید،نابود مىشوید».( صحیفه نور، ج ۱۲، ص ۱۹) چون اقتضای استکباری بودن نظام آمریکا فداکردن همه برای خود است. در این نظام همه ابزارند وبعد از استفاده باید دور انداخته شوند. این بخش از ماهیت نظام آمریکای به رسواترین شکل خود را در اصطلاح ترامپ نسبت به برخی کشورهای عربی(گاو شیر ده) خود را نشان داد.
شایسته توجه کارگزران و اندیشمندان مرتبط با حوزه حقوق بشری اینکه استفاده ابزاری آمریکا از همه امکانات موجود مرزی نمی شناسد حتی «حقوق بشر» ابزاری برای اعمال و رجیان قدرت استکباری آمریکاست«اعلامیه حقوق بشر را اینهایى امضا کردهاند، که سلب آزادىبشر را در همه دورههایى که کفیل بودهاند … کردهاند… امریکا یکى از آنهاست که تصویب کردند این را و امضا کردند اینمطلب را که حقوق بشر باید محفوظ بماند و یکى از حقوق بشر«آزادى» است، این آمریکایى که اعلامیه حقوق بشر را به اصطلاحامضا کرده است، شما ببینید چه جنایاتى بر این بشر واقع کردهاست».(صحیفه نور، ج ۲، ص ۲۳). این اشاره امام باید در نقشه راه سیاسی کارگزارن نظام اسلامی، خود را نشان دهد و آنان در سطوح استراتژیک هرگز بر مدار تصور دوستی با قدرت برتر برنامه ریزی نکنند.
۴٫ اشاره چهارم:دشمنی دائمی ماهیت رابطه نظام اسلامی با نظام آمریکایی
از منظر امام خمینی حتی به قیمت فنای خود نباید در مقابل آمریکا ذلیل شد که وابستگی اقتصادی خود یکی از حوزه های ذلت سیاسی است«ایران دستش را پیش آمریکا ان شاء الله تا ابد دراز نمىکندولو اینکه فانى بشود. آنها گمان مىکنند که ما براى فرض کنیدکه یک نفتیا براى چیزى تسلیم آمریکا مىشویم درصورتى که نه;ما تا فناى خودمان تسلیم دیگر نمىشویم».(صحیفه نور، ج ۱۱، ص۲۶۶٫)جهان باید بداند که ایران راه خود را پیدا کرده است و تاقطع منافع آمریکاى جهانخوار این دشمن کینه توز مستضعفین جهانبا آن مبارزهاى آشتىناپذیر دارد( صحیفه نور، ج ۱۵، ص ۱۲۵).«آمریکاى جهانخوار باید بداند که ملت عزیز و خمینىتانابودى کامل منافعش او را راحت نخواهد گذاشت و تا قطع هردودست آن به مبارزه خدایى خود ادامه خواهند داد».(صحیفه نور، ج ۱۴، ص ۲۶۶).
۵٫اشاره پنجم: ابعاد قطع وابستگی به نظام آمریکایی( دانشگاه، هنر و…)
از منظر امام نفوذ آمریکایی ها دارای یک بعد خاص نیست، بلک هبرای تامین منافع خود همه ابزارهای نفوذ و سلطه را به خدمت می گیرند بنابر این رهایی از وابستگی و ذلت نیز در گرو استقلال همه جانبه است« سعى کنیم تمامى اشکال نفوذ امریکا چه اقتصادى و چهنظامى، چه سیاسى و فرهنگى را از بین ببریم و من امیدوارم کهملت ایران به این مهم هرچه زودتر برسد».(صحیفه نور، ج ۱۵، ص ۱۱۹). در این میان امام توجه ویژه ای به دانشگاه دارد «آن که مىتواند ما را وابسته کند و در دامن آمریکا یاشوروى بکشد، دانشگاه است. براى اینکه همهچیز ما در دانشگاه(است.) همت کنید، باهم دانشگاه را اصلاح کنید».( صحیفه نور، ج ۱۳، ص ۲۰۸).«هنرى زیبا و پاک است که کوبنده سرمایهدارى مدرن و کمونیسم خونآشام و نابود کننده اسلام رفاه و تجمل، اسلام التقاط، اسلام سازشو فرومایگى، اسلام مرفهین بىدرد و در یک کلمه، اسلام آمریکایىباشد».(صحیفه نور، ج ۲۱، ص ۳۰). آیا متولیان فرهنگی و رسانه ای و هنری در چهل سال گذشته در مسیر این انگشت اشاره امام حرکت کرده اند؟
۶٫اشاره ششم: همراهی و همدلی با به چالش کشندگان قدرت آمریکا
از منظر امام، کارگزاران و ملت ایران علاوه بر عرصه عمل، در عرصه معنوی و عاطفی وانسانی نیز نسبت به مواجهه گران با نظام آمریکایی تکلیف سیاسی دارند؛همدلی و دلسوزی که بالاترین مرتبه آن دعا برای مبارزان با قدرت استکباری است، از مطالبات امام است. «به ایستادگان در مقابل آمریکا و سایر قدرتها دعا کنید وبدانید که ما با آمریکا در ستیزیم و امروز دست آمریکا ازآستین دولت عراق بیرون آمده است و به امید خدا این ستیز تااستقلال واقعى ادامه دارد».(صحیفه نور، ج ۱۳، ص ۸۴). به نظر می رسد این انگشت اشاره نیز نیازمند توجه بیشتر مخاطبانش در عرصه های فرهنگی، معنوی است ومهندسی اجتماعی و فرهنگی کشور نیازمند تقویت بنیادین این بخش از احساسات ملی و مذهبی مردم کشورمان برای تداوم مبارزه با نظام سلطه است. این همدلی و دعا امرزوه می تواند در قالب هنر و رسانه خود را به قلب میلیونها آمریکایی برساند که در این کشور عیله نام سلطه به پا خواسته اند. اشارات رهبری معظم نیز در این عرصه قابل توجه است مانند تاکید بر نفوذ محتوای انقلابی وسیاسی در هنر و متعهد کردن هنر و رسانه به اسلام و انقلاب وآرمانهای اجتماعی وسیاسی آن که البته بازهم نیازمند مخاطب یابی به صورت جدی در بخش های مختلف نظام اسلامی بویزه قوای تقنینی و اجرایی است.
