به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، متن زیر یادداشتی از حجت‌الاسلام محمد عابدی عضو هیأت علمی گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه می‌باشد که در ادامه متن آن خدمتتان ارائه می‌گردد:
بر خلاف برداشت‌های آفت زده‌ای که دین وقرآن را مانع آزادی اجتماعی وسیاسی بشر معرفی می‌کنند، حقیقت این است که اصولاً یکی از دیگر مهم‌ترین اهداف قرآن کریم تامین آزدی بشر است واین هدف در شمار مجموعه مصالحی قرار دارد که تشریعات قرآن کریم در پی تامین آنهاست و بشر با التزام به آنها به افقی گسترده از آزادی خواهد رسید.
خداوند در قرآن‌کریم با «تشریع نظام وظایف و تکالیف » راه صیانت از آزادی را ترسیم و تجویزکرده است، به گونه ای که بایدهای الهی، راه‌های تامین حق آزادی و نباید‌ها موانع و آفات آن را نشان دهند، برای همین انسان، تشریعاً «مکلف به صیانت از آزادی» می‌شود تا خود و دیگران را از عبودیت غیر خدا برهاند و در این مورد مسئول و مستحقِ پاداش یا کیفر می‌باشد.
آموزه‌ها و تکالیف در گستره سیاسی و… ضامن تحقق، بخش عمده‌ای از آزادی اند؛ همان گونه که عمل نکردن به آنها نابودی آزادی را در پی دارد. قرآن پدیده هایی چون استبداد؛ خودكامگى؛ استكبار؛ فساد؛ كفر وشرک؛ و….را سلب کننده آزادى بر می‌شمارد و نشان می‌دهد ویژگی حکومت‌های طاغوتی اسیر کردن مردم است(بقره،۴۹). حتی از سلب آزادی فرستادگان الهی، بنی اسرائیل، مردم و مسلمانان یاد و در مرحله بعد سلب حق آزادی را رد می‌کند و سرانجام رسولان و منصوبان خود را با عنوان حاكمان دينى مکلف می‌سازد با دعوت بشر به عبودیت و التزام به تکالیف غل و زنجیرها را از دست و پای او بردارند.
«الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»(اعراف،۱۵۷).
برای عینی‌تر شدن مطلب بهتر است برخی از تکالیف قرآنی که ثمره شان احیای حق آزادی است را معرفی کنیم،مانند:
۱. استعانت از خدا و صبر؛ مطابق ایات قرآن، وقتی فرعون گفت پسران قوم موسی را خواهيم كشت و زنانشان را نگه خواهيم داشت، حضرت قوم خود را تکلیف کرد از خدا كمك بجويند و صبور باشند كه زمين متعلق به خدا است و به هر كسى از بندگان خويش بخواهد وامىگذارد و سرانجام نيك از آن پرهيزكاران است( اعراف، ۱۲۷و۱۲۸).
۲. جهاد: در آیه ای دیگر خداوند از مردم می‌خواهد برای رهایی وازادی مستضعفان جهاد کنند.
وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا» (نساء، ۷۵).
۳. هجرت: در آیه ای توضیح داده می‌شود كسى كه در راه خدا از وطن چشم مىپوشد و مهاجرت مىكند، اگر به موانعى بر مىخورد، به گشايشهايى نيز بر خورد مىنمايد.
« وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ» (نساء، ۱۰۰).
در کنار مثال‌های فوق البته تکالیف قرآنی متعددی هم وجود دارند که به ظاهر محدود کننده آزادی هستند، ولی به واقع هدفشان جلوگیری از نابودی آزادی بشر است و تشریح هریک از آنها مجالی وسیع را می‌طلبد، مانند:
ممنوعيّت رابطه دوستانه با تمسخركنندگان اسلام و نپذیرفتن آنان به سرپرستی؛ اعتماد به ظالمان؛ رابطه دوستانه با كافران و منافقان؛محرم اسرار قرار دادن اهلكتاب. ایجادآشوب؛ اختلاف؛ بدعتگذارى در دين؛ شكستن حريم مقدّسات دينى؛ همكارى بر گناه و تجاوز؛ فساد در جامعه؛ شكستن حريم پيامبر (ص)؛ رفتارهاى غير عادلانه با مخالفان؛محدودیت آزادى، به پرهيز از اعمال مورد سوءاستفاده دشمنان؛ مخالفت با حكم خدا و رسول (ص)؛منع از ارتداد و….یاد کرد.
