به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام قاسم ترخان مدیر گروه تخصصی علوم انسانی قرآنی پژوهشگاه در گفتگو با طلیعه گفت: در حوزه علوم انسانی اسلامی باید مدعیان و منتقدان به زبان مشترکی برسند و حرف‌های یکدیگر را از طریق کرسی‌های آزاداندیشی فهم کنند چرا که بسیاری از منازعات از طریق برگزاری همین کرسی‌ها رفع می‌شوند.
وی افزود: بسیاری از جبهه‌گیری هایی که امروز نسبت به علوم انسانی اسلامی می‌شود به دلیل فهم نادرست از علم دینی است. اگر در این حوزه گفتمان صحیح ایجاد گردد و حرف‌های طرفین فهم شوند، به اهداف مدنظر نزدیک تر خواهیم شد. بعضی از منکران علم دینی تصور می‌کنند موافقان علم دینی به دنبال این هستند تا تمام علوم را از منابع دینی استخراج کرده و علوم تجربی را نفی کنند که چنین تصوری فهم صحیح از علم دینی نیست.
وی دلایل پا نگرفتن کرسی‌های آزاداندیشی را برشمرد و گفت: در برخی موارد با عدم سعه صدر از سوی متصدیان امور، مواجه هستیم. در کرسی‌های آزاداندیشی باید آزاداندیشی صورت گیرد. ضمن اینکه منکران علوم انسانی اسلامی با طرف مقابل با هجمه و هیاهو و برچسب بی سوادی برخورد می‌کنند.
ترخان تصریح کرد: سیطره نفوذ غرب در مراکز علمی باعث چنین موضع گیری‌هایی شده است. من به ضرورت ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی اذعان دارم چراکه علم باید در بستر نقد و تضارب آراء شکل بگیرد و رشد کند.
وی با اشاره به موانع موجود در مسیر برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی گفت: عدم وجود سعه صدر در برخی مسئولان، نوع نگاه طرف مقابل به علوم انسانی اسلامی و نفی آن و تبلیغات و سیطره فرهنگی علوم غربی که جای خود را در مراکز علمی باز کرده و این علوم وحی مُنزل در نظر گرفته می‌شود، از دلایل عمده پانگرفتن کرسی‌های آزاداندیشی است.
عضو گروه کلام پژوهشگاه اضافه کرد: با وجود همه مشکلات در دوسال اخیر برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی به طور جدی پی‌گیری شده است اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم.
ترخان اظهار کرد: بخشی از انکارها نسبت به علم دینی به مبانی علم شناختی و دین شناختی باز می گردد؛ مانند اینکه اگرعلم در معنای «scienc» خلاصه و روش علمی در روش تجربی منحصر شود، و علومی مانند فلسفه و کلام و بسیاری از علوم دیگر از دائره علم خارج شوند، یا قلمرو دین، حداقلی انگاشته شود، می‌تواند به انکار علوم انسانی اسلامی بیانجامد.
وی در ادامه گفت: بخش دیگری از موضع گیری‌ها به دلیل عدم اطلاع از آسیب‌های علوم انسانی رایج است که در این راستا هم باید کارهای لازم انجام شود. بخش دیگری از انکارها نسبت به علوم انسانی اسلامی به دلیل وجود این تفکر است که تلاش ها در راستای این علوم به نتیجه نرسیده است و دیگر نباید راه رفته را دوباره پیمود.
وی با بیان اینکه ارزش‌های اسلامی ریشه در واقعیت دارند و نباید با ایدئولوژی‌هایی مانند مارکسیسم مقایسه شوند، گفت: باید از شتاب زدگی در تولید علوم انسانی اسلامی پرهیز کرد. تاریخ علم گویای آن است که علوم به تدریج و در بستر زمانی طولانی تولید می‌شوند و از این نباید انتظار تولید علوم انسانی اسلامی را در یک بازه زمانی ۴۰ ساله داشت.
وی با اشاره به پیش شرط‌های ترویج علوم انسانی اسلامی در دانشگاه‌ها گفت: برای ترویج این علوم در میان جامعه فرهیختگان ابتدا باید تلقی درستی از معنای علوم اسلامی داشته باشیم. علوم انسانی اسلامی به دنبال تعطیل کردن علوم تجربی نیست، بلکه می‌خواهد نقائص آن را برطرف کند.
ترخان ادامه داد: روشن است آنانی که معتقدند قلمرو علم و دین متفاوت است یا قلمرو دین حداقلی است، علوم انسانی اسلامی را منکر می‌شوند. جامعه دانشگاهی باید نسبت به این محورها توجه داشته باشد تا چنین تصوراتی تصحیح شود.
مدیر گروه تخصصی علوم انسانی قرآنی افزود: اگر اساتید و دانشجویان علوم رایج را کارآمد تلقی کنند به سوی علوم انسانی اسلامی حرکت نمی‌کنند. نیمی از مقاومت‌ها ناشی از عدم توجه به آسیب‌های علوم انسانی رایج است.
ترخان خاطرنشان کرد: عده‌ای از منکران علم دینی معتقدند ما طی ۴۰ سال گذشته نتوانسته‌ایم در زمینه این علوم به نتیجه‌ای برسیم در حالیکه باید به اینان گفت مگر غرب طی همین زمان به علوم انسانی رایج دست یافته است؟!. بعد از انقلاب اسلامی در زمینه علم دینی کارهای خوبی انجام گرفته‌است اما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.
وی در پایان سخنانش گفت: اگر قرار است علوم انسانی اسلامی در جامعه نخبگانی مورد قبول واقع و به نهالی تنومند تبدیل شود، باید در محورهای گفته شده و بسیاری از محورهای دیگر اقدام به برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و انتشار کتاب و… کرد.
