کیفیت قابل قبول و ارتقای کمی آثار عاشورایی بعد از انقلاب

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و به نقل از خبرگزاری ایکنا، مراسم رونمایی از کتاب «اربعین مرثیه» شامل برترین سروده‌های هزار سال شعر عاشورایی فارسی، عصر روز شنبه مورخ ۲۱ مهرماه جاری با حضور شاعران و مداحان اهل بیت(ع) در بنیاد دعبل خزاعی انجام شد.

دکتر محمدرضا سنگری مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این مراسم گفت: کتاب «اربعین مرثیه» تکاپوی عالمانه مجموعه دعبل است و امیدوارم این اتفاق زمینه‌ای برای سایر رویدادها در حوزه شعر مذهبی و دینی باشد.

وی در ادامه افزود: اگر قرار باشد سازه هویت‎‌بخشی شیعه را مشخص کنیم، هیچ چیز روشن‌تر، فراتر و فرازتر از عاشورا نمی‌یابیم و ما آن را در تجربه روشن خود می‌یابیم. حادثه‌ای که رواترین یوم است، روا به معنی اینکه همه حق در آن تجلی یافته و هیچ رخدادی را در اسلام نمی‌شناسیم که به زلالی عاشورا باشد و می‌توان نگاه زیبابین حضرت زینب(س) را در آن نگریست و در حد فهم خودم، ۲۴ زیبایی را از عاشورا یافتم. زیبایی در آغاز، پایان، مونولوگ، دیالوگ، گفت‌وگو با خود و گفت‌وگو با دیگران و … .

سنگری ادامه داد: کربلا زیباست، کربلا زایاست. هیچ رویدادی را به زایایی و پویایی کربلا نمی‌شناسیم. همچنان می‌آفریند و می‌سازد، بنابراین عاشورای حضرت اباعبدالله الحسین(ع) همچنان پویاست و ما همواره باید به بازشناسی و بازیابی این رخداد عظیم بپردازیم.

وی تصریح کرد: کربلا برای ما اسوه است و در قرآن کریم نیز پیامبر(ص) اسوه معرفی شده و تنها کسی که گفته من اسوه‌ام، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است و به دلیل همین گره‌خوردگی در خون زلال کربلا باید به بازشناسی و بازیابی این رخداد عظیم بپردازیم و این قضیه را بکاویم.

این پژوهشگر با اشاره به پیشینه ادبیات فارسی گفت: هزار سال پیشینه شعر فارسی ما در قلمرو شناخت شخصیت‌های بزرگ و آثار بزرگ است، اما شاعران ما به هیچ رویدادی به اندازه عاشورا نپرداخته‌اند.

وی درباره نحوه انتخاب آثار برای «اربعین مرثیه» تصریح کرد: اول باید درمی‌یافتیم که چه سرمایه‌ای داریم و از سوی دیگر باید آثار، ارزیابی و ارزشیابی می‌شدند. ارزیابی یعنی بررسی و ارزشیابی یعنی رسیدن به داوری. اگر هزاره شعر ما ارزشیابی و ارزیابی شود، آن هم از نگاه شاعرانی که در حوزه شعر، کارهای مطالعاتی و پژوهشی هم انجام داده‌اند، می‌توانیم دریابیم سروده‌های برجسته چه بوده است. از این رو باید فهرستی از شاعران گذشته ترسیم می‌کردیم. بر این اساس فهرستی از ۱۲۰ شاعر ممتاز جمع‌آوری کردیم و در مقابل نامشان چند شعر ممتاز شاعر را قرار دادیم. پس از آن میزان تولید شعر عصر انقلاب را فهرست کردیم تا به بررسی شعرهای عاشورایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بپردازیم.

سنگری بیان کرد: طی ۴۰ سال گذشته، انقلاب ما به لحاظ کمی بیش از هزار ساله گذشته شعر عاشورایی داشته است و این دوره از نظر کیفی هم قابل تأمل است. براین اساس، قرار شد فهرستی از شاعران دوره انقلاب مشخص کنیم، هرچند این فهرست سخت‌تر از فهرست ابتدایی بود، زیرا برخی از شاعران دارای مجموعه شعر بودند.

وی در ادامه گفت: چندین جلسه با حضور شاعران برگزار شد تا مشخص شود با کدام سنجه‌ها و معیارها این شعرها را بررسی خواهند کرد که در این راستا فرم‌هایی آماده و ارزیابی شد و دیدگاه شاعران نیز اخذ شد. برخی دیدگاه‌ها قابل مطالعه و بررسی است؛ چرا که یکی از داوران امتیاز صفر را به شعر محتشم داده بود. به همین دلیل «اربعین مرثیه» می‌تواند مبنای مطالعه و پژوهش باشد. از سوی دیگر این کار را می‌توان در حوزه شعرهای علوی، فاطمی، رضوی، مهدوی و … نیز انجام داد که پیشینه شعر رضوی قبل‌تر از شعر عاشورایی است.