به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و به نقل از قم نیوز، متن زیر گفت‌وگوی دکتر سید حسین فخر زارع عضو هیأت علمی پژوهشگاه در راستای مهمترین الزامات و بایسته‌های توفیق در امر تبلیغ دین در زمانه کنونی می‌باشد که مشروح آن در ادامه می‌آید؛
به نظر شما مهمترین عوامل و فاکتورهای موفقیت در عرصه تبلیغ دینی چیست؟
دو عنصر مهمی که امام راحل در همه مسایل از جمله مباحث فقهی و اعتقادی و فعالیت‌های دینی مورد تاکید و توجه قرار می‌دادند، اشاره به عنصر زمان و مکان یا همان تاریخ و جغرافیاست؛ در واقع با توجه به تغییر موقعیت ها و شرایط زمانی و مکانی می بایست به مساله تبلیغ توجه کرد که البته در عین حال نباید به هیچ وجه از بحث مخاطب شناسی غافل شد.
در حقیقت اگر ما به اقتضائات زمانی و مکانی توجه و عنایت لازم را داشته باشیم و در عین حال شرایط و نیازهای مخاطب را به درستی بسنجیم، آن وقت در انجام تبلیغ با موفقیت های بیشتر و بهتری روبرو خواهیم شد.
تبلیغ امروزی چه تفاوت‌هایی از حیث شکلی و ماهوی با تبلیغ در زمان‌های گذشته پیدا کرده است؟
به هر حال تبلیغ دین در هر دوره ای ، شرایط خاص خود را دارد و لذا امروز برای این که در این مقوله موفق باشیم نیازمند آن هستیم که یکسری تغییرات جدی در شیوه های تبلیغی گذشته ایجاد شود. چرا که مسلم است تبلیغی که الان صورت می‌گیرد متفاوت از تبلیغ ده یا بیست سال پیش است.
در حال حاضر طلاب باید به صورت لحظه‌ای خود را به روز کنند و با مبانی دینی که از حوزه فراگرفته‌اند، می‌بایست در به روز رسانی خویش بکوشند تا به این وسیله آسیب‌های اجتماعی و مشکلات جامعه خود را شناسایی کرده و علل و چرایی آنها را بشناسند و سپس برایش راه حلی ارایه کنند.
با توجه به ضرورت‌ها و الزامات زمان فعلی، نوع تبلیغ نیز باید تغییر پیدا کند. در گذشته ممکن بود در مباحث فقهی یک سری مسایل مطرح باشد و مردم نیز عموماً از کانال حوزویان، دین و آموزه‌های دینی را دریافت می‌کردند و نیازها نیز نسبت به امروز محدودتر بود، اما در حال حاضر مردم ما مرتب از راه‌های مختلف خود را به روز می‌کنند و مسایل را می‌گیرند و لذا طلاب باید پیشتاز در این عرصه باشند و از حد میانگین و متوسط جامعه خود را جلوتر بدانند تا به این وسیله همان طور که گفته شد، مسایل و آسیب‌ها را رصد کرده و برایش راهکارهایی ارایه کنند.
این عرصه‌های مختلف و الزامات جدید، ما را ملزم می کند که به صورت متخصصانه و عالمانه وارد گود شده و از ظاهر و سطح و لاک دفاعی خارج شده و به تعبیر مقام معظم رهبری مدظله العالی در دفاع از دین و پاسخ به شبهات ، رویکرد متهورانه و شجاعانه ای به خود بگیریم.
این مساله همچنین در کنار داشتن سواد و دانش تخصصی اعم از حوزوی و یا دانشگاهی نیازمند برخورداری از سواد رسانه ای طلاب و فضلای حوزوی است.
سواد رسانه‌ای در خصوص با چه هدفی باید وجود داشته باشد و از نگاه شما چه ضرورت‌هایی احساس می@شود که حوزویان برای موفقیت در تبلیغ دین حتماً باید مجهز به سواد رسانه‌ای باشند؟
ببینید امام(ره) در جایی در خصوص اهمیت مساله تبلیغات می فرمایند که مسأله تبلیغات در دنیا در رأس همه امور قرار گرفته است و بعد اشاره می‌کنند که باید با تبلیغات صحیح، اسلام را آن‌گونه که هست به دنیا معرفی کنیم.
با توجه به این که عصر کنونی به درستی عصر رسانه و ارتباطات نامیده شده ما نمی‌توانیم بدون توجه به اصولی چون سواد رسانه در این باره آن طور که مورد انتظار است، موفق باشیم و به همین خاطر سواد رسانه ای طلاب و آگاهی‌های لازم از رخدادهای عصر حاضر و مسائل مربوط به آن در کنار دانش‌‌های دیگر اهمیت زیادی دارد.
در حال حاضر وضعیت طوری شده که متاسفانه جوان‌ها سواد و اطلاعات مورد نیاز خود را از کتاب‌ها و منابع اصلی دانشی دریافت نمی‌کنند یا کمتر این کار را انجام می دهند و حال آن که اطلاعات خود را باید به صورت پویا از این منابع علمی و عمیق دریافت کنند.
وقتی این طور نیست و شرایط به گونه‌ی دیگری رقم خورده، نتیجه اش می شود این که بیشتر از فضای مجازی و رسانه های نوین اطلاعات را کسب می کنند که این خودش عوارض و آسیب هایی دارد و مسئولیت حوزویان متعهد را مضاعف می‌کند؛ البته انکار نمی‌کنیم که ممکن است این فضاها فرصت های زیادی را نیز سبب شود.
سواد رسانه‌ای در این جا یعنی مهارتی که به فرد امکان می‌دهد در مواجهه با رسانه‌های نوین، اولاً فریب نخورد و ثانیاً هم این که نیازهایش را به قدر کفایت تامین کند و بیشترین بهره برداری را در کمترین زمان ممکن داشته باشد.
از این حیث بسیار لازم است که یک طلبه و فاضل حوزوی، سطح سواد رسانه ای اش از متوسط جامعه بالاتر باشد چرا که الزام فعالیت در این عرصه و موفقیت در این باره همین را می‌طلبد.
از سویی به عقیده بنده، طلاب باید مبانی نظری عمیق و درستی داشته باشند و اصول صحیح دینی خود را بیش از پیش مستحکم کنند تا در تبلیغ دین و معارف الهی آن هم در روزگار حساس و پیچیده کنونی خاصه در مواجهه با نسل جدید موفق باشند.
اصول نظری و مبانی تفکری عمیق و صحیح و همچنین شناخت آسیب‌ها و اقتضائات زمانه به ما کمک می‌کند که تبیین درستی از مسایل داشته و تحلیل خوبی ارایه دهیم که عالمانه باشد و انشاالله به اصلاح و تعالی فرد و جامعه بینجامد.
متاسفانه برخی طلاب هنوز نتوانسته اند جایگاه خود را پیدا کرده و اصول تفکری شان را قوی کنند و حال آن که می بایست مبانی معرفتی و انسان شناسی خود را باید به طور عمیق تقویت کنند.
چه بسا شخصی از بنده به عنوان یک طلبه سوالی کند که جواب درست و مستقیمی برای آن نداشته باشم اما قطعاً با وجود تفکر و اندیشه صحیح و مبانی فکری درست و شالوده های دقیق، کلیاتی به او ارایه می دهم که راه را از بیراهه و کج راهه تشخیص دهد و دست کم در مسیر غلط و انحرافی نیفتد.
