به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سیزدهمین نشست شنبه‌های انقلاب، با موضوع دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه مشارکت عمومی به همت جنبش مردمی پاسداشت چهل سال انقلاب اسلامی روز شنبه مورخ ۲۳ تیرماه جاری در محل خبرگزاری مهر برگزار شد.
در ابتدای این نشست علیرضا افشار رئیس شورای عالی هیات اندیشه ورز سپاه در سخنانی با اشاره به چهلمین سال نکوداشت انقلاب اسلامی و در بیان دستاوردهای مشارکت عمومی انقلاب گفت: نظام اسلامی دارای دو پایه اساسی رهبری و مردم است؛ رهبری به‌عنوان پشتوانه نظری و هدایتی مردم و انقلاب و مردم به‌عنوان پشتوانه نظام اسلامی است.
وی در خصوص دستاوردهای انقلاب اسلامی در بُعد مشارکت عمومی گفت: هیچکدام از نظام‌های غربی و شرقی در دموکراسی و استفاده از مشارکت مردم در عرصه‌های کشوری موفق نبودند اما جمهوری اسلامی ایران مدل موفق عدالت محور با استفاده از مشارکت مردم را ارائه کرد.
معاون اسبق وزیر کشور گفت: علیرغم تأکیدات مقام معظم رهبری، در حوزه اقتصادی از مردم به‌خوبی استفاده‌نشده است و ضعف ما ناشی از عدم توجه به مشارکت اقتصادی مردم و عدم ارائه صحیح آمارهای مشارکت‌های مردم در این حوزه است.
افشار تأکید کرد: نباید از دستاوردهای چهل‌ساله انقلاب اسلامی غفلت شود؛ اگر بعد از انقلاب هیچ‌چیز به‌جز استقلال و آزادی به دست نمی‌آوردیم، برای مردم متمدن و بزرگ ایران، داشتن استقلال و آزادی کافی بود که این موضوع بزرگ‌ترین دستاورد محسوب می‌شود.
مشارکت عمومی در انقلاب اسلامی ریشه در قانون اساسی دارد
دکتر محسن ردادی عضو هیات علمی گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در سیزدهمین نشست شنبه‌های انقلاب گفت: مشارکت عمومی در انقلاب اسلامی به‌عنوان یک فعالیت شهروندی، ریشه در قانون اساسی جمهوری اسلامی دارد که در مقدمه آن آمده است؛ این نظام بر اساس مشارکت مردمی ایجادشده و ابقای آن نیز با این مشارکت رقم می‌خورد.
وی با اشاره به اینکه مشارکت مردمی در ایران با مدل غربی آن متفاوت است، تصریح کرد: مشارکت مردمی در غرب به‌صورت رقابتی است و تلاش می‌شود که جناح رقیب کنار زده شود اما در مدل جمهوری اسلامی، علاوه بر این رقابت، رویکرد همیارانه نیز وجود دارد.
ردادی با بیان اینکه در غرب مشارکت مردمی تنها درقالب انتخابات محقق می‌شود، افزود: در جمهوری اسلامی علاوه بر انتخابات، بسترهایی مانند نمازجمعه، راهپیمایی ها و … نیز بستر مشارکت‌های مردمی هستند که حتی مخالفان نظام و براندازان نیز از این بسترها برای بیان مباحث خود استفاده می‌کنند.
عضو هیات علمی گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تشریح کرد: مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی بر اساس اندیشه‌های امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری و آیت‌الله شهید مطهری تدوین شده است که برخلاف اندیشه غرب، این بزرگان بسیار حساس بودند تا این رویکرد کاملاً دینی باشد.
وی با اشاره به شبهاتی پیرامون مردم سالاری در انقلاب اسلامی گفت: منتقدان مطرح می کنند که اساسا آیا دین و مردم سالاری قابل جمع است؟ و یا می توان دموکراسی و مردم سالاری را با نظام پادشاهی آمیخت؟ که باید پاسخ داد، باتوجه به اینکه نظام دینی ایران بر پایه مردم بنا شده است، قابل جمع با دموکراسی است اما نظام پادشاهی ، اشرافی‌گراست.
ردادی با طرح این سوال که آیا ولایت فقیه با دموکراسی قابل جمع است، گفت: امام خمینی (ره) در این خصوص می فرمایند؛ شخص ولی فقیه مانع از دیکتاتوری و موجب حفظ مشارکت مردمی می‌شود، لذا ایشان در برابر دیکتاتوری بنی صدر که گرایش به سمت یکی از حاکمان منطقه پیدا کرده بود، ایستاد.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه حمایت رهبری از رای مردم و دولتها همواره مانع از تعدی گروه های مخالف به آرای مردم شده است، افزود: بسیاری از منتقدان، امروزه مطرح می کنند که با توجه به مشکلات، چرا رهبری به عزل دولت یا برکناری مجلس حکم نمی دهد که این از دخالت کم ایشان در امور اجرایی و احترام به رای مردم حکایت دارد.
ردادی ادامه داد: اگر عملکرد ولی فقیه را با رفتار دیکتاتورانه شاه مقایسه کنیم، خواهیم دید که شاه حتی در جزییات بودجه نیز دخالت داشت که این موضوع نافی دموکراسی و احترام به رای مردم است.
وی با بیان اینکه مشارکت سیاسی مردم از دستاوردهای انقلاب اسلامی است، افزود: امروز از تاکسی و نانوایی تا دیگر سطوح عمومی جامعه امکان انتقاد از اجزای کشور وجود دارد چراکه جمهوری اسلامی فضای انتقادی سیاسی را فراهم کرده و در گذشته این امکان وجود نداشت.
این تحلیل‌گر مسائل اجتماعی بابیان اینکه جمهوری اسلامی بر پایه مردم سالاری استوار است و با کمک مردم در همه بحران ها با قدرت بیشتر عمل کرده است، گفت: دشمن در صدد ضربه به پایه‌های انقلاب است و سعی دارد تا مردم را به‌عنوان بخشی از مشکلات معرفی کند، درصورتی که مسئولان باید مردم را در جریان امور قرار دهند و از آنها برای پیشبرد اهداف انقلاب کمک گیرند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم مشارکت مردم در امر اقتصاد گفت: مقام معظم رهبری می فرمایند کارخانه ها و اقتصاد کشور باید کاملاً مردمی شود و لازم است تا دولت طبق اصل ۴۴ قانون اساسی عمل کند و از مشارکت مردم در ابعاد مختلف اقتصاد بهره بیشتری ببرد.
وی با توجه به تدابیر قانون اساسی در جهت مشروعیت بخشی به اعتراضات مردمی، تشریح کرد: اصل ۲۶ و ۲۷ قانون اساسی نحوه بیان اعتراضات مردمی را بیان کرده است که با توجه به زمزمه‌های هدایت اعتراضات مردم به مکان های مشخص لازم است تا مسئولان بدانند مدل، هاید‌پارک انگلستان در ایران قابل اجرا نیست و مخالف قانون اساسی است.
ردادی خاطرنشان کرد: لازم است تا مسئولان نظام در راستای پاسداشت انقلاب اسلامی به مشارکت‌های غیرانتخاباتی مردم توجه ویژه تری داشته باشند و با برنامه ریزی بر تاثیرگذاری این دسته از مشارکت‌ها بیافزاید.
انقلاب اسلامی، اراده عمومی را در کشور محقق کرد
دکتر شهریار زرشناس مؤلف و نویسنده حوزه علوم انسانی و عضو سابق هیات علمی گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در ادامه این نشست در سخنانی اظهار داشت: مفهوم و تعبیر دموکراسی در یونان باستان ظهور کرد و این دموکراسی همواره در پیوند با حوزه ثروت و قدرت متنفذین فعال بوده است.
وی ادامه داد: دموکراسی یونانی در حالی محقق می شد که عده ای از مردم زندگی خود را بر پایه استعمار و برده داری دیگران ادامه می دادند.
این مؤلف حوزه علوم انسانی و محقق ادبی با بیان اینکه دموکراسی مدرن امروزی غرب نیز بر پایه سرمایه داری شکل گرفته است گفت: حاصل این دموکراسی که پایه‌های آن اومانیسم و دوری از دین است موجب انفعال و محدود شدن مشارکت مردمی می شود به طوری که بالاترین سطح مشارکت مردم در انتخابات غرب از پاینترین سطح مشارکت مردم در ایران پاینتر است.
وی اضافه کرد: سیطره سرمایه بر فضای دموکراسی غرب مردم را در انتخابات و رویدادهای سیاسی سرخورده می کند و آنان را در زندگی معاش محور غرق و نا امید می کند.
زرشناس با اشاره به اینکه دموکراسی دینی در ایران بعد از انقلاب حیرت انگیز بوده است، گفت: اگر در تاریخ ۲۵۰۰ ساله مضبوط ایران بررسی شود هیچ گاه فضای سیاسی حاکم، مردمی نبوده است.
این مؤلف حوزه علوم انسانی خاطرنشان کرد: در تاریخ ۱۵۰ ساله شبه مدرن بعد از مشروطه نیز دموکراسی تنها در حوزه نظر و اندیشه ورود کرد و در عمل حاکمیت مردمی بروز و ظهور نداشت؛ در واقع تحمیلی بودن تصمیمات و فقدان حضور مردم امری بارز و روشن بود.
زرشناس با بیان اینکه زمانی که حکومت مردمی در ایران به میدان آمد پهلوی را کنار زد گفت: روسو در کتاب قرارداد اجتماعی خود می گوید دموکراسی تحقق اراده عمومی است اما این مهم هیچ گاه رقم نخواهد خورد زیرا در غرب شرایط دیگری حاکم است. اما در آذر سال ۵۷ که فوکو به ایران آمد اعلام کرد که اراده عمومی را در خیابان های تهران می توان مشاهده کرد و این مهم برای اولین بار زیر پرچم انقلاب و تدین محقق شد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه انقلاب اسلامی حوزه امر سیاسی را به گشاده ترین وجه ممکن به روی امر اجتماعی باز کرد گفت: امروز در تاکسی و یا مهمانی های خانوادگی مباحث سیاسی مطرح می شود و تمام اقشار جامعه دارای نظر و ذهنیت فعال سیاسی هستند که در جهان بی سابقه است که ذیل دموکراسی دینی و ولایت فقیه محقق شده است.
وی گفت: این فضای سیاسی برای اولین بار جنگ میهنی را در ایران رقم زد و راهپیمایی ها و حمایت های مردمی در کف خیابان از یک نظام را برایمان ایجاد کرد.
با تشکیل بسیج، مردم به تمامی عرصه‌ها وارد شدند
دکتر محمد شفیعی‌فر عضو هیئت علمی دانشگاه تهران هم در سخنانی بیان داشت: همه اقشار مردم در به وجود آمدن انقلاب اسلامی مشارکت و حضور داشته اند.
وی ادامه داد: نظام جمهوری اسلامی اولین حکومتی است که با حضور و مشارکت مردم پایه گذاری شده است برخلاف حکومت‌های قبلی مانند پهلوی که با کودتا روی کار آمده اند.
این استاد دانشگاه با اشاره به رفراندوم ۱۲ فروردین ۵۸ بیان داشت: جمهوری اسلامی برای تثبیت خود و فهماندن این موضوع به جهان که این نظام بر پایه مردم است اقدام به برگزاری رفراندوم سیاسی کرد که نظیر آن در هیچ کجا دیده نشده است.
وی ادامه داد: نتیجه این رفراندوم حضور حداکثری مردم بود که ۹۸ درصد به این نظام آری گفتند و در رفراندوم های بعدی مانند رفراندوم قانون اساسی حضور مردم و مشارکت آنها بسیار چشمگیر بود.
