به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به همت گروه فرهنگ‌پژوهی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه و مجمع ناشران انقلاب اسلامی، آیین رونمایی از اثر ارزشمند “فرهنگ ناب اسلامی” به قلم حجت السلام علی ذوعلم رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه در حاشیه سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین علی ذوعلم رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و نویسندۀ کتاب فرهنگ ناب اسلامی در این نشست گفت: این کتاب کاری پژوهشی است که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی در گروه فرهنگ‌پژوهی انجام شده است که در واقع نگاه جدیدی به فرهنگ اسلامی به معنای رایج و علمی فرهنگ است. در حقیقت، ما فراتر از معارف اسلامی، که گاهی به عنوان فرهنگ اسلامی نامیده می‌شود و فراتر از فرهنگ جوامع اسلامی است، به یک چهارچوب علمی و نظری برای تببین فرهنگ اسلامی نیاز داریم که بتوانیم در امور فرهنگی، بر اساس آن، مبانی اسلام و فرهنگ اسلامی را معرفی کنیم.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: در این کتاب سعی شده به بعضی ابعاد فرهنگ اسلامی اشاره شود. پرداختن به الگوهای مفهومی فرهنگ ناب اسلامی که این الگوها در عرصه مدیریت و سیاست‌گذاری فرهنگ مورد استفاده قرار گیرند.
ذوعلم درباره مفهوم فرهنگ ناب اسلامی بیان داشت: این فرهنگ، فرهنگی حکمی است. در حقیقت در این فرهنگ عقلانیت در بعد ارزش‌ها، باورها و رفتارها ملاک است و با توجه به مهم‌ترین چالش جهان که چالش فرهنگی است، به نوشتن این کتاب روی آوردم. در این اثر تلاش شده الگوی مفهومی که می‌تواند جهت هدایتگری را ارائه دهد، بیان شود و امیدواریم در عمل بتوانیم به الگو نزدیک شویم.
وی افزود: در واقع جهان با فرهنگ سرمایه‌مدار و زورمدار مواجه است که با به کار گرفتن همه ابزارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و رسانه‌ای سعی دارد ارزش بودن سرمایه و جایگزینی مادیات به جای معنویات و توجه قدرت به جای حکمت و استدلال را در سطح جهان استمرار ببخشد.
رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعیِ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: ما معتقد هستیم اسلام به جای یک فرهنگ جامع برای حل معضلات جهانی راه‌حل ارائه می‌دهد. یک بخش بزرگش، راه‌حل فرهنگی است. یعنی ما امروز تقابل دو فرهنگ را شاهد هستیم. یک فرهنگ مبتنی بر حکمت و ارزش‌های معنوی و اخلاق و یک حکومت مبتنی بر زر و زور و تزویر که تلاش می‌کند با ابزار کردن فرهنگ، خودش را بر جوامع ضعیف‌تر تحمیل کند. در این کتاب سعی شده مؤلفه‌های فرهنگ ناب اسلامی تببین شود.
نویسنده کتاب فرهنگ ناب اسلامی تشریح کرد: برای جوانان در یک جمله می‌توان فرهنگ ناب اسلامی را تعریف کرد؛ به این معنا که حکمت، عقلانیت و تفکر در بعد رفتارها و ارزش‌هاست که بر اساس آن به ایمان می‌رسیم. ایمانی مبتنی بر تفکر و استدلال که کار و تلاش و امیدواری در عرصه‌های مختلف برای ساختن جهانی بهتر بدون ظلم و با کرامت را در پی دارد.
حجت‌الاسلام و المسلمین ذوعلم با اشاره به تفاوت آشکار بین تمدن امروز غرب و تمدن نوین اسلامی گفت: «امروزه در سطح جهان به سه مقوله پرداخته شده و تمدن‌ها بر اساس آن شکل گرفته که عبارت‌اند از عقلانیت، علم و کار. هر سۀ اینها در حد متوسط و دنیوی تعریف شده است. به عنوان مثال عقلانیت در سطح تکنیکی است؛ اما در فرهنگ اسلامی به سطح فطری رسیده است.
وی با اشاره به فرهنگ‌های حاکم بر جوامع غربی افزود: جهان در سه حوزۀ مهم سیاسی، اقتصادی و فرهنگ جهان دچار یک نوع انشقاق و پراکندگی است که باعث تعارض استفادۀ انسان‌ها از توانایی‌هایشان می‌شود. امروزه ما شاهد هستیم علی رغم همۀ شعارهایی که برای سعادت بشر در دورۀ نوین داده شد، صدایی که از مرکز غرب به گوش می‌رسد، صدای کوبیدن بر طبل جنگ است. ایجاد شکاف‌ها و محروم کردن جوامع از حق خودشان و ایجاد رقابت‌های تصنعی، ناشی از چالش عمیق فرهنگی است.
حجت‌الاسلام ذوعلم در پاسخ به این سؤال که چگونه این فرهنگ را در جهان گسترش دهیم نیز گفت: مهم‌ترین راهبردی که در اسلام آمده، برانگیختن اندیشه و تفکر و گفت‌وگو است. یعنی در هر جامعه نخبگان فرهنگی و علمی جامعه با یک نگاه حقیقتگرا باید به برانگیختن اندیشه‌ها بپردازند.
رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: اسلام به عنوان مکتب جامع و کارآمد، هم در بعد فردی می‌تواند هدایتگر انسان‌ها باشد هم در بعد اجتماعی می‌تواند فرهنگ را هدایت کند. اول نخبگان باید ضرورت هدایت این فرهنگ را حس کنند و به گفت‌وگو بنشینند. این هدایتگری اول نیاز به شناخت فرهنگ ناب اسلامی دارد.
حجت‌الاسلام ذوعلم در پایان این نشست گفت: اصلاح فرهنگ باید در ساختارها صورت گیرد. یعنی اگر ساختارهای فرهنگی، تشکل‌ها و نظریه‌ها فرهنگی نباشد و به فرهنگ ناب نپرداخته باشد، کامل نیست. اصلاح نهادها، به اصلاح فرهنگ‌ها بستگی دارد. آسیب‌هایی در فرهنگ حاکم در فرهنگ وجود دارد که باید اصلاح شوند.
