به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی علمی ترویجی مبانی دین‌شناختی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت روز شنبه مورخ ۵ اسفند ماه جاری توسط حلقه تخصصی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مرکز بینارشته ای با همکاری قطب علمی فلسفه دین در سالن فرهنگ پژوهشگاه دفتر قم برگزار شد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمیدرضا شاکرین، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ابتدای این کرسی علمی به عنوان ارائه دهنده بحث گفت: دین در تعریف اندیشمندان مسلمان مجموعه عقاید و دستورهاى عملى و اخلاقى نازل شده از طرف خداوند براى هدایت و سعادت انسان در دو جهان است. این تعریف تنها بر دین حق الهی منطبق است، نگاهی چند وجهی به دین دارد و مستلزم دارا بودن قوانینى برای زندگی اینجهانی و فرااینجهانی است.
وی افزود: ضرورت جاودانه دین، سرشتمندی دینی انسان و کارکردهای برجسته و بی بدیل دین در زندگی فردی و اجتماعی انسان نیز نتایجی در بر دارد، از جمله اینکه:
- بر پیوند گسست ناپذیر دین و الگوی پیشرفت تاکید نموده و بی اعتنایی به دین در این عرصه را مساوی با خسارتهای جدی و جبران ناپذیری برای بشریت معرفی میکند.
- نشانگر امکان جهانشمولی و فراگیر شدن الگوی دینی پیشرفت است.
شاکرین همچنین گفت: ثبات دین مانع دارا بودن پارهای قوانین متغیر به تناسب نیازهای تحول پذیر عصری نیست. لیکن دین اسلام نه تحجّرگرایى و ایستایى مطلق را برمیتابد، نه تجددگرایى افراطى را، بلکه متناسب با نیازهای حقیقی انسان به امور ثابت و متغیر میپردازد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: دین با همه ابعاد و اجزایش برای الگوی پیشرفت مرجعیت دارد و تنها احکامی از این دایره خارج میشود که موقتی بودن و سپری شدن زمان و شرایط اجرای آن بر اساس مبانی و متد معتبر استنباط دینی احراز شده باشد. بنابراین تفکیک دین به ذاتیات وعرضیات آنچنانکه در سخنان متفکران غربی و نواندیشان معاصر یافت میشود نمیتواند عرصه کنش اجتماعی و تمدنی دین را تنگ ومحدود سازد.
وی افزود: جامعیت دین اسلام مستلزم شریعتمداری همه جانبه الگوی پیشرفت در عین خردپذیری و خردمندانگی آن است.
پیوند مثبت عقل و دین کارکردهایی به شرح زیر دارد:
الف. همچون واقعگرایی دینی در نشان دادن میزان صلاحیت دین به عنوان مرجعی مطمئن برای الگوی پیشرفت نقش آفرین است.
ب. مصباح بودن عقل نشانگر نقش روششناختی عقل است و لزوم کاربست آن در حوزه فهم دین، از جمله در ارتباط با الگوی پیشرفت را روشن میسازد.
ج. کرانمندی خرد و میزان دین نبودن آن نشان به شدت ما را از شتابزدگی و داوری‌های ناسنجیده در فلسفه یک حکم نهی میکند.
شاکرین همچنین گفت: نقش دین در سپهر دانش بر استفاده بهینه از ظرفیت دین مبین اسلام بویژه در مدیریت دانش، جهت بخشی به تحقیقات علمی در جهت مصالح و نیازهای اساسی الگوی پیشرفت، تعیین اولویتها و هنجارگذاری و منع تحقیقات و کاربست دانشهای مضر و تلاش در جهت تولید دانش دین بنیان که مهمترین سرمایه علمی و دستمایه مورد نیاز الگوی اسلامی پیشرفت است تاکید می کند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: در مجموع کارکرد مبانی دین‌شناختی عبارت است از: (۱) روشن ساختن اصل صلاحیت مرجعیت دین برای الگوی پیشرفت، (۲) نشانگر لزوم و گسست ناپذیری الگوی صالح پیشرفت از دین و بایستگی تقویت اَبَر نهاد دین و بسط فرهنگ دینی (۳) بیانگر امکان جهانشمولی الگوی دینی پیشرفت (۴) تعیین ظرفیت دین الهی و میزان پاسخگویی آن به نیازهای الگوی پیشرفت (۵) بیان چگونگی استفاده از دین و کاربست آن در رابطه با الگوی پیشرفت.
در ادامه این کرسی حجت الاسلام دکتر ابوالفضل ساجدی و دکتر محمد محمدرضایی به نقد مطالب ارائه شده پرداختند.
