به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در ادامه سلسله گفتگوهای علمی با مدیران گروه‌های پژوهشکده‌های علمی این پژوهشگاه به سراغ دکتر رمضان علی‌تبار مدیر گروه منطق فهم دین پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه رفتیم. این گروه از گروه‌های قدیمی و البته موثر در پژوهشگاه بوده و همواره دارای آثاری است که در جشنواره‌های علمی مختلف حائز رتبه‌های برتر بوده است.
در ادامه متن کامل این مصاحبه از منظرتان خواهد گذشت:
لطفاً در ابتدا به اختصار تاریخچه‌ای از گروه منطق فهم دین بیان کنید.
گروه منطق فهم دین پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی، بیش از ده سال می‌گذرد که در پژوهشگاه تاسیس شده است. این گروه با اهدف زیر تاسیس شد.
پيگيري و توسعۀ تحقيق کليدي مباني و منطق اکتشاف دين و تصنيف روشگان‌هاي تخصصي آن.
تحليل، آسيب‌شناسي و نقد و نوسازي ميراث غني و قويم اسلامي در ساحت روش‌شناسي تفهم و تحقق دين.
مطالعه و نقد مباني و آرا جديد و معاصر در زمينۀ روش‌شناسي فهم دين، بويژه نظرات مطرح شده در حوزه‌هاي هرمنوتيک، معناشناسي، نشانه‌شناسي، زبان‌شناسي، و دانش‌هاي مشابه، و اصطياد دست‌آوردهاي معتبر و مقبول اين علوم براي بهر‌ه‌برداري در دين‌پژوهي.
مطالعۀ تطبيقي و مقارن علوم و آراء مطرح در قلمرو منطق تفهم و تحقق دين، و پاسخ‌گويي به شبهات مطرح شده در اين زمينه.
تاکنون چه آثاری از گروه به چاپ رسیده است؟
تاکنون بیش از ۲۰ عنوان کتاب در گروه چاپ شده است از جمله: مجموعه کتاب اعتزال نو دکتر عرب صالحی، منطق فهم دین آیت‌الله رشاد، بیولوژی نص دکتر قائمی‌نیا، درآمدي بر فهم روشمند اسلام اثر دکتر یحیی محمد و ترجمه دکتر حسینی ژرفا، مبانی و پیش انگاره‌های فهم دین دکتر شاکرین، تبیین و نقد تاریخی‌نگری در معرفت دکتر عرب صالحی، فهم در دام تاريخي‌نگري دکتر عرب صالحی، فهم دين، ماهیت معرفت دینی و روش‌سنجی آن و همچنین علم دینی نیز از جمله آثار بنده هستند.
چه حوزه‌های تمحضی تاکنون در گروه منطق فهم دین تعریف شده است؟
گروه منطق فهم دین ۷ نفر عضو هیات علمی تمام وقت دارد و حوزه‌های تمحض در این گروه بدین شرح است:
کلیات منطق فهم دین، منطق فهم احکام، منطق فهم عقائد دینی، منطق فهم اخلاق دینی، منطق علم دینی، منطق علوم انسانی اسلامی، فلسفه اصول فقه و فلسفه اجتهاد تمدنی.
چه تحقیقاتی در گروه در دست اجرا ست؟
تحقیقات کلانی در فلسفه اصول توسط ریاست محترم حضرت آیت‌الله علی اکبر رشاد که عضو هیات علمی گروه منطق فهم دین نیز هستند در حال انجام است. کلان پروژه‌ای که چندین جلد را در بر می‌گیرد و مرتبط با منطق فهم دین است. دیگری کتاب منطق علوم انسانی اسلامی است که ناظر به روش‌شناسی علوم انسانی اسلامی است و بنده مشغول آن هستم. دکتر محمد عرب صالحی منبع شناسی احکام و برآیند روش‌شناختی آن را کار می‌کنند، دکتر حمیدرضا شاکرین تحقیقی در زمینه روش شناسی تطبیقی- انتقادی کشف و استنباط عقاید دینی در کلام فلسفی و مکتب تفکیک در حال انجام دارند. آقای مسعود فیاضی در حوزه بررسی تطبیقی دانش اصول فقه و هرمنوتیک روشی(به منظور دستیابی به نظریه فهم متن) را کار می‌کنند، رابطه دانش اصول فقه و هرمنوتیک روشی از دیگر تحقیقات ایشان است. دکتر واسطی فلسفه اجتهاد تمدنی، گستره‌شناسی کاربرد عقل در فهم دین نیز از تحقیقات آقای ابوالقاسم رحیمی هستند. همچنین مقالاتی با موضوعات ذیل نیز در گروه در حال پیگیری است:
مقاله از فلسفه اصول فقه ( دفتر اول و دوم)، مقاله اتصال سیره به معصوم و روش احراز آن، مقاله ماهیت گزاره‌های فقهی و اصولی(اعتباری یا حقیقی)، مقاله ماهیت احکام امضایی و برایند روش‌شناختی آن، مقاله از گستره‌شناسی کاربرد عقل در فهم دین، مقاله موانع روش‌شناختی فهم قرآن و همچنین مقاله نقش زمان و مکان در اجتهاد.
چه نشست یا همایش‌هایی برای برگزاری توسط گروه تدارک دیده شده است؟
اخیرا نشست نقد کتاب روش شناسی عقائد دینی دکتر حمیدرضا شاکرین برگزار شده است. در آینده چندین نشست با عناوین نقد کتاب «علم دینی(ماهیت و روش‌شناسی)، نقد کتاب «روش‌شناسی حکم»، کرسی ترویجی وجوه رئالیستی توحیدی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، کرسی ترویجی مبانی تاریخمندی قرآن و نقد مبنای وحی‌شناختی، کرسی ترویجی اعتبار خبر واحد در علوم انسانی نیز از دیگر برنامه های گروه منطق فهم دین خواهند بود.
از وقتی که در اختیار ما قرار دادید متشکرم.
