به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدحسن جواهری، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و نویسنده مقاله اعجاز تشریعی و چندین اثر قرآنی در کرسی “اعجاز تشریعی قرآن با تکیه بر نظر آیت‌الله معرفت”که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد گفت: یکی از وجوه اعجاز قرآن که از گذشته‌های دور مورد توجه بوده اعجاز تشریعی است.
وی با بیان اینکه نظریه بنده تکمیل‌کننده نظریه آیت‌الله معرفت است افزود: این وجه از اعجاز، نوعی پیوستگی ویژه با خود شریعت دارد زیرا شریعت هم تفسیر قرآن است بنابراین بیراه نیست اگر در اعجاز تشریعی نیم‌نگاهی به خود شریعت داشته باشیم.
جواهریبا بیان اینکه برخی از پرسش‌های فراروی شریعت و قرآن مشترک هستند تصریح کرد: منظور ما از اعجاز تشریعی، در نظر گرفتن وجهی در مورد قرآن است که جن و انس نمی‌توانند همانند آن را بیاورند.
این محقق ادامه داد: برخی محققان امی بودن پیامبر را در مقدمه مباحث خود در مورد اثبات اعجاز تشریعی، فرض گرفته و می‌گویند بیان این سطح معارف از فردی امی امکانپذیر نیست اما برخی دیگر در اثبات این نوع اعجاز، آن را با دانش عصر نزول مقایسه می‌کنند ولی بنده نیز در نظریه خود آن را مبنا قرار نداده‌ام.
جواهریبا اشاره به نظریات مطرح شده در این زمینه گفت: در این نظریات، نوآوری‌ها در شاخه‌های مختلف در مقام اعجاز تشریعی بررسی می‌شود ولی برخی نگاه جامع به این مساله دارند که آیت‌الله معرفت نیز به این سبک عمل کرده است و اقتضای این مساله آن است که نوآوری‌ها باید در این آن به حداکثر برسد.
وی با اشاره به ایجاد شبکه معرفتی در اثبات اعجاز تشریعی عنوان کرد: تفاوت مهم نظریه آیت‌الله معرفت با سایر نظریات این است که مخاطب آن عام است و مومن و کافر و… را هم شامل است ولی برخی نظریات فقط به درد انسان مومن می‌خورد.
مدیر گروه مطالعات قرآن و حدیث پژوهشگاه با بیان اینکه در بیان هر نظریه چند پرسش وجود دارد گفت: یکی از پرسش‌ها این است که نوآوری‌های قرآن در علوم انسانی غالبا به صورت کلی و محدود است لذا چگونه می‌تواند در قالب برنامه فرابشری تحلیل شود؛ پرسش دوم این است که قرآن چگونه با طرح کلیات می‌تواند حضور خود را در برنامه‌های متغیر بشری تا پایان این جهان حفظ کند زیرا قرآن از یکسو بشر را به تحقیق و تفکر واداشته و از سوی دیگر خود را جاودانه معرفی می‌کند.
جواهریافزود: از قرآن نباید انتظار داشته باشیم برنامه‌هایی مشابه برنامه بشری به ما بدهد زیرا بنای او این نیست؛ قرآن ثابت و پایدار و پویاست بدون اینکه تغییر کند و در عین حال جوابگوی نیازها در همه اعصار نیز هست.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به ویژگی‌های نظریه شبکه معرفتی بیان کرد: این نظریه در اثبات بر نوآوری‌های قرآن استوار است لیکن در الگویی پیوسته، درهم تنیده و شبکه‌ای همچنین در اثبات مبتنی بر امی بودن پیامبر نیست؛ ویژگی دیگر آن نیز این است که پویاست و با گذر زمان نو به نو می‌شود.
وی ادامه داد: این شبکه از نظر کارکرد، فراگیر و جاودانه است، برنامه ارایه می‌کند و بر تمام ابعاد زندگی بشر تاثیر و در همه جا حضور دارد همچنین مخصوص مخاطبان خاص نیست و مومن و غیرمومن را شامل می‌شود و از ویژگی‌های دیگر آن این است که برنامه ویژه قرآنی با رشد و تعالی دانش بشری در تعارض نبوده و آن را در خود تعریف کرده و پشتیبانی می‌کند.
جواهریتصریح کرد: اعجاز تشریعی با اوصاف یاد شده در حقیقت امور متضادی را گرد آورده است؛ از این رو انتظار و مدعا این است که برنامه مورد بحث با برنامه‌های شناخته شده بشری متفاوت بوده و از چنان جایگاهی برخوردار است که بشر از هماوردی با آن همواره ناکام می‌ماند.
جواهریعنوان کرد: شریعت برنامه و طرح نظام‌مند خوبی را ساخته است ولی باید جلوه این اعجاز شریعت و قرآن را با فعالیت‌های علمی بیشتر نمایان کنیم.
وی در تفاوت نظریه اعجاز تشریعی خود با دیدگاه آیت‌الله معرفت بیان کرد: آیت الله معرفت اعجاز تشریعی نوآوری مفاهیم دینی را به این معنا می‌داند که قرآن در معارف و احکام، راهی را پیموده که بشریت به آن راه نیافته است.
وی با بیان اینکه شبکه معرفت ۴ساحت را پیموده است افزود: بخش معارف و احکام، صفات جمال و جلال الهی، قداست مقام انبیا و جامعیت احکام اسلامی این چهار ساحت را شکل می‌دهند و اگر قرار بود ایشان این ساحت‌ها را همه جانبه ببینند خیلی وسیع‌تر به آن می‌پرداختند.
