دکتر محمدرضا سنگری
مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
به مناسبت نزدیک شدن به ۲۵ شوال سالروز شهادت امام صادق (ع)
کیاست و فراست امام صادق(ع)
دوران انتقال قدرت از بنی امیه به بنی عباس سرشار از فرازها و جزر و مدهای سیاسی و فرهنگی و نظامی بود و امام صادق(ع) با بهره‌گیری از این فرصت و گذشته از نشر فرهنگ دینی به شبهه زدایی و رویارویی با تفکرات انحرافی دهریون، متکلمین و فلاسفه و زندیق‌ها و اندیشه‌های کژروانه صوفیانه پرداخت.
اما برجسته ترین نمونه فراست امام صادق(ع) در لحظه شهادت بود.
منصور دوانیقی که در پی یافتن جانشین امام صادق(ع) و قتل او بود، به والی مدینه نوشت که به بهانه تفقد و دلجویی و عرض تسلیت به بازماندگان امام به خانه‌اش برو، وصیت‌نامه آن حضرت را طلب کن و بخوان تا معلوم شود وصی و جانشین او کیست تا او را به قتل برسانیم.
والی مدینه به خانه امام رفت، امام صادق(ع) برای خنثی کردن نیرنگ و توطئه منصور دست به اقدامی شگفت زده بود و با زیرکی و فراست و آینده‌نگری، در وصیت‌نامه خود پنج نفر را به عنوان وصی خود معرفی کرده بود:
- خود خلیفه!!
- والی مدینه!
- مادر خودش حمیده خاتون
- فرزندش موسی (موسی بن جعفر(ع)) که با این رفتار هوشمندانه و فراست‌مندانه از قتل رهایی یافت.
- عبدالله افطح (فرزند دیگر امام صادق(ع))
با این وصیت‌نامه نقشه و برنامه منصور دوانیقی شکست خورد و خط سیر امامت مصون و محفوظ ماند.
