به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر فرج الله هدایت نیا عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاهاست که در حوزه حقوق زن و خانواده تحقیق می کند.
” عناوین ثانوی و حقوق خانواده” عنوان اثری است که از ایشان در سال ۱۳۹۲ منتشر شده است. از ایشان خواستیم تا در یادداشتی به معرفی این اثر بپردازند. متن کامل این یادداشت به شرح زیر است.
اثر ارزشمند” عناوین ثانوی و حقوق خانواده”
در معرفی کتاب عناوین ثانوی و حقوق خانواده آمده است:
در فقه اسلامی، عناوین ثانوی مستند و منشأ احکامی هستند که کاربرد آن ویژه موارد غیرعادی است و به اعتبار اینکه این احکام در رتبه ای متأخر از احکام معمولی قرار دارند، به «احکام ثانوی» نام گذاری شده اند. متأثر از فقه اسلامی، در قوانین موضوعه کشورهای اسلامی، از جمله جمهوری اسلامی ایران، قوانینی وجود دارد که برای موارد خاص و شرایط غیرعادی وضع شده است. در قوانین خانواده جمهوری اسلامی ایران از همان آغاز، قانون گذاری بر مبنای عناوین ثانوی مورد توجه بوده است. پس از انقلاب اسلامی این قبیل قوانین مورد توجه بیشتری قرار گرفت و قانونگذاری بر مبنای عناوین ثانوی با تأسیس نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام ضابطه مند گردید. هم اکنون بخش قابل توجهی از قوانین خانواده در جمهوری اسلامی ایران، قوانین مبتنی بر عناوین ثانوی است.
با هدف تبیین علمی موضوع یادشده و تأمین پاره ای از نیازهای دستگاه های تقنینی و قضایی نظام جمهوری اسلامی ایران، «مبانی، مصادیق، و شرایط عناوین ثانوی»، و «کارکردهای ایجابی و سلبی» آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. همچنین، «نحوه تکوین» و «بایسته های تقنین قواعد ثانوی» و در نهایت، «قواعد ثانوی حقوق خانواده» در جمهوری اسلامی ایران بررسی و ارزیابی شده است.
لازم به یادآوری است اثر ارزشمند “عناوین ثانوی و حقوق خانواده” به قلم حجت الاسلام والمسلمین دکتر فرج الله هدایت نیا عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام های اسلامی، درسال ۱۳۹۲ به چاپ رسیده است.
این کتاب به دلیل تبیین موضوع و کارکردهای آن به ویژه در حقوق خانواده و نیز بررسی سازوکار قانون گذاری بر مبنای عناوین ثانوی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و می تواند پاره ای از نیازهای حکومت اسلامی در بخش تقنین و قضا را تأمین کند.
در بخش اول این کتاب، ذیل عنوان مبادی و مبانی، به مهم ترین مباحث پایه ای تحقیق توجه می شود. در این بخش به ترتیب مباحث مفهوم شناسی، مصداق های عناوین ثانوی، سنجه های شناسایی عناوین و احکام ثانوی، مبانی عناوین ثانوی، و شرایط اثر گذاری عناوین ثانوی مورد مطالعه قرار گرفته است.
بخش دوم کارکردهای عناوین ثانوی در حقوق خانواده بررسی شده است. کارکرد سلبی و ایجابی عناوین ضرر و حرج، کارکرد سلبی و ایجابی عنوان شرط، و کارکرد سلبی عناوین اکراه و اضرار فصل های سه گانه بخش دوم این کتاب هستند.
تقنین قواعد ثانوی در حقوق خانواده عنوان بخش سوم کتاب می باشد. در این بخش پیشینه و تحولات عناوین ثانوی در حقوق خانواده، نحوه تکوین قواعد ثانوی در حقوق ایران، و بایسته های تقنین قواعد ثانوی مورد مطالعه قرار گرفته است.
در بخش چهارم و بخش پایانی کتاب، عناوین و احکام ثانوی در حقوق خانواده مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. عناوین ثانوی و تشکیل خانواده، عناوین ثانوی و روابط زوجین، عناوین ثانوی و انحلال خانواده، عناوین ثانوی و حقوق محجورین عناوین فصل های بخش پایانی هستند.
