به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر قاسم ترخان مدیر گروه کلام و عضو هیات علمی پژوهشگاه گفت: جهان شناسی می تواند برداشت جزئی یا کلی از جهان باشد. از بین گونه های مختلف جهان شناسی، بینش فلسفی بر اساس نگاه اسلام به جهان که یک برداشت کلی است مورد توجه موضوع این نشست است.
وی ضمن بیان اصول جهان شناختی گفت: اولاً تاکید و محور اصلی موضوع بر اصولی است که بر جهان طبیعت حاکم است. ثانیاً عناصر بینشی در حوزه جهان از سویی، با هم و از سوی دیگر، با نظام های بینشی دیگر مثل خداشناسی، انسان شناسی، ولایت شناسی و جامعه شناسی سازگار و در ارتباط هستند و همگی به مثابه یک سیستم هماهنگ در راستای تحقق کمال و قرب الی الله مورد لحاظ قرار می گرند.
قاسم ترخان با بیان این موضوع که جهان واقعیتی است که توسط خداوند تدبیر می شود تصریح داشت: در معنای تدبیر عناصری مانند تفکر و اندیشه، چینش و ترتیب خاص اشیاء و امور، هدف و غایت داشتن، لحاظ شده است. بر این اساس، جهان همانند یک سیستم یا دستگاهی است که اجزاء و قطعات آن بر پایه طراحی برآمده از اندیشه و تفکر، برای دستیابی به اهداف و غایاتی از پیش تعیین شده، تنظیم و چینش شده است.
وی افزود: هدف و کمال نهایی موجودات جهان، رجوع به حضرت حق است و همه عالم به سمت این نقظه در حرکت هستند.
عضو هیات علمی کلام پژوهشگاه با بیان آنچه مربوط به برآیند اصول جهان شناختی در الگوی اسلامی پیشرفت است گفت: طراحی و تدوین الگوی اسلامی –ایرانی پیشرفت، از محورهای کلان و سه گانه فلسفه الگو، نظریه اسلامی پیشرفت، الگوی اسلامی –ایرانی پیشرفت و ساز و کار اجرای الگو برخوردار است. دغدغه اصلی موضوع بحث آن است که نقش اصول جهان شناختی پیش گفته را به مثابه مبنا در مباحث الگوی اسلامی پیشرفت اعم از فلسفه الگو و … نشان دهد.
در ادامه این کرسی علمی حجت الاسلام محمد جعفری هرندی که به عنوان ناقد در نشست حضور داشت ضمن بیان مباحثی در نقد این موضوع گفت: بر حسب اصطلاح نمی توان جهان شناسی را از هستی شناسی جدا نمود و علی‌رغم تأکیدی که در مفهوم شناسی بر جهان طبیعت رفته ، در مقام عمل رعایت نشده است و شما بخش مستوفایی را به علل غیر مادی و تأثیر آنها بر عالم طبیعت نموده‌اید که همه به نحوی به بحث غیب بر می‌گردد . آیا اساسا غیب و شهود را می‌توان در نظریه جهان شناسی اسلامی از هم تفکیک نمود؛ شما به روشنی این دیدگاه را که همان نگاه سکولاریستی است، نفی نمود ه اید.
وی افزود: همان گونه که قبلا عرض شد، نمی توان صرفا رفتارهای انسانی را در بعد فرا مادی دید و همان گونه که انسان دو بعدی است ، رفتارهای او هم دو بعدی است و حتی نمی توان تأثیراتی هم که رفتارهای صالح و یا ناصالح ما دارد و در آیات و روایات مورد تصریح قرار گرفته، را صرفا به جنبه غیر مادی مستند نمود . شاید بتوان ادعا نمود که پاره ای از این تأثیرات مربوط به همان بعد فیزیکی و تإثیر و تأثرات از ناحیه ماده و انرژی است . ( نظیر تغییر مولکولهای آب دراثر سخن زشت که اخیرا اثبات شده است که البته مکانیسم فیزیکی آن هنوز برای دانشمندان واضح نشده است ). شاید به عنوان شاهد مثالی دیگر، تأثیر خود روح در جسم و مکانیسم آن مورد ی قابل ذکر باشد که به هر صورت و با هر نگاهی به رابطه نفس و بدن، از جنبه مادی تهی نیست.
در ادامه این نشست حجت الاسلام محمد حسن قدردان قراملکی نیز جداگانه به نقد موضوع نشست پرداخت.
گفتنی است این کرسی علمی صبح روز سه شنبه ۲۶ خردادماه جاری با حضور اساتید حوزه و دانشگاه، دانشجویان و دانش پژوهان در سالن فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دفتر قم برگزار شد.
