نظام اقتصاد اسلام بر پایه مولفه‌های مردمی بنا نهاده شده است

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آئین رونمایی کتاب درسنامه اقتصاد مقاومتی ظهر یکشنبه ۳ شهریورماه ۹۸ به همت مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا با همکاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست حجت الاسلام دکتر احمدعلی یوسفی مدیر و عضو هیات علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه و نویسنده کتاب گفت: وقتی مقام معظم رهبری سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی را بیان کردند، مجموعه ای از دوستان در قم تصمیم گرفتند کار جدی انجام دهند. مجموعه راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه قم هم در سال ۹۳ با این هدف تاسیس شد که فهم درستی از مفهوم اقتصاد مقاومتی بر اساس تفسیر رهبری صورت بگیرد چون در آن زمان تفسیرهای گوناگونی از اقتصاد مقاومتی صورت می گرفت. در سال ۱۳۹۶ در دیداری که رهبری با اساتید دانشگاه ها داشتند فرمودند: «ما اقتصاد مقاومتی را بیان و تبیین کردیم و در نشست ها و سخنرانی های فراوانی به ابعاد مختلف آن پرداختیم، با وجود برگزاری این نشست ها و همایش ها اقتصاد مقاومتی پیش نمی رود بنابراین معلوم است که گره ای در این باره وجود دارد و باید اساتید این را گره گشایی کنند».

وی افزود: بعد از این فرمایش رهبری، من جایی را ندیدم که تلاش جدی برای این مطالبه داشته باشد. بنابراین من به همراه همکاران مجموعه راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه دو گره تشخیص دادیم. یکی اینکه فهمی که از اقتصاد مقاومتی صورت گرفته بر اساس تفسیر رهبری نیست و گره دوم اینکه بخش خصوصی مورد نظر اسلام با بخش خوصصی شکل گرفته بعد از انقلاب صنعتی که بر پایه های انقلاب سرمایه داری است با یکدیگر فرق دارند.

یوسفی در ادامه برای تبیین مفهوم اقتصاد مقاومتی ۳ رویکرد کلان را توضیح داد و گفت: از اقتصاد مقاومتی سه گونه تفسیر شده است؛ تفسیر سرمایه داری، اقتصاد دولتی و اقتصاد مقاومتی بر مبنای مولفه های مردم بنیان، مولد، پیشرو و … اگر ما اقتصاد مقاومتی را بر اساس این مولفه ها پیش نبریم، موفق عمل نکردیم. هر کدام از این تفسیرها پیامدهای گوناگونی دارند. کاری که ما کردیم این بود که به عنوان گام اول، اقتصاد مقاومتی را بر اساس تفسیر مقام معظم رهبری تبیین کردیم. تصمیم داریم که جلد دوم کتاب را هم منتشر کنیم و در آن به مدل های اقتصاد مقاومتی بپردازیم. نظام اقتصاد اسلامی بر پایه مولفه های مردمی، تعاونی، حاکمیتی، خیرخواهان و… بنا شده است که ما باید برای هر کدام از این بخش ها ریل های جدیدی را باز کنیم و به بیانی ریل گذاری جدیدی انجام دهیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان گفت: بنده در حال حاضر با ۳ کمیته که در خصوص نظام پولی-اسلامی کار می کنند در ارتباط هستم و قرار است در آینده نشست های علمی خوبی در این باره برگزار شود. کتاب نامبرده هم شامل ۵ فصل با عناوین چیستی و چرایی اقتصاد مقاومتی، مولفه های اقتصاد مقاومتی، امکان تحقق اقتصاد مقاومتی، نقش علمای گذشته در مقاوم سازی اقتصاد ایران و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی است.

عطاءالله رفیعی آتانی استاد دانشگاه علم و صنعت و سردبیر فصلنامه کتاب نقد پژوهشگاه نیز در ادامه به عنوان دیگر سخنران پس از معرفی پروژه فکری احمدعلی یوسفی (نویسنده کتاب) گفت: قبل از مطرح شدن ایده اقتصاد مقاومتی، طرح این ایده در جوهره ایشان وجود داشت و بعد از مطرح شدن آن، ایشان این ایده را سازماندهی کردند. هسته مرکزی پروژه آقای یوسفی نقش مردم است و در تمام آثار خود تلاششان این است که نشان دهند اگر بخواهیم نقش مردمی که صاحب سرمایه نیستند را برجسته کنیم، باید چه کار کنیم. به عقیده ایشان اگر اقتصاد روی شانه های مردم قرار بگیرد، تمام خروجی های اقتصاد مقاومتی درست از آب در می آید.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر به کل دستگاه فکری آقای یوسفی نگاه کنیم، عقبه خوبی برای اقتصاد مقاومتی به وجود می آید. ایشان با آثار آیت الله شاه آبادی بسیار درگیر بودند. بنابراین خوب است که در مبانی بحث هایشان از حرف های ایشان هم استفاده کنند. در شرایط فعلی ما با مسائلی روبرو شدیم که موجب شد فرصتی برای نظریه رشد اقتصاد اسلامی فراهم شود. بنابراین باید از این فرصت استفاده کنیم.

وی در پایان گفت: پیشنهاد من به آقای یوسفی این است که یک متن مختصری با موضوع هسته اصلی بحثشان و با حذف مسائلی که اخلال ایجاد کرده در بحث تهیه کنند و در آن درباره ویژگی کنشگران اقتصادی بنویسند. به بیان دیگر تتبعات اثر حذف شود. نکته آخر اینکه در این کتاب تمام بخش های اقتصاد مقاومتی به خوبی پوشش داده شده ولی جای بحث هایی مثل شاخص سازی، خالی است که لازم است به آنها پرداخته شود.

آخرین سخنران این مراسم حجت الاسلام رضا غلامی رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا بود. وی گفت: در بدو سخن، مایلم از محقق و استاد ارجمند جناب حجت الاسلام والمسلمین احمد علی یوسفی و همکارانشان به خاطر تألیف درسنامه اقتصاد مقاومتی قدردانی کنم. همچنین جا دارد به جامعه علمی خصوصاً اساتید و پژوهشگران محترم در عرصه اقتصاد به خاطر انتشار این کتاب تبریک عرض کنم. در سال های اخیر جای خالی یک درسنامه خوب در موضوع اقتصاد مقاومتی حس می شد و جناب آقای یوسفی شجاعانه قدم اول را در این زمینه برداشتند. هر چه جلوتر می رویم اهمیت اقتصاد مقاومتی و قدرت منحصربفرد آن در علاج بیماری ها و عقب ماندگی های اقتصادی نمایان تر می شود. هر جا موفقیتی هست رد پای اقتصاد مقاومتی دیده می شود و هر جا شکستی هست رد پای اقتصاد لیبرال و رونویسی از نسخه های بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و مانند آن مشاهده می شود. متاسفانه هنوز دولتمردان ما به اقتصاد مقاومتی اعتقاد چندانی ندارند و ریل های اقتصاد کشور را بر پایه اقتصاد مقاومتی کار نگذاشته اند و لذا به جرأت می توان گفت خیلی از گرفتاری ها اعم از موارد ناشی از سوء تدبیر یا گرفتاری های ناشی از تحریم های ظالمانه امریکا و غرب، محصول همین بی اعتقادی مسئولان است؛ هر چند من معتقدم اقتصاد مقاومتی میوه اقتصاد اسلامی است اما واقعیت این است که هر اقتصاددان عاقلی چه مسلمان و چه غیر مسلمان تایید می کند که راه حفظ استقلال و خوداتکایی کشور و خروج از بردگی قدرت های سلطه گر، اولا،ً اتکاء به ظرفیت های فراوان و کم نظیر داخلی، و ثانیا،ً به دست گیری ابتکار عمل در تعاملات جهانی است.

وی افزود: همه می دانند که اقتصاد مقاومتی مخالف تعاملات بین المللی یا حضور در میدان های رقابتی نیست بلکه اقتصاد مقاومتی به دنبال هوشمندانه کردن این تعاملات، بهره برداری فعال و مبتکرانه از ظرفیت های دیگران و ایجاد قدرت یک رقابت واقعی و نه کاذب با رقبای اقتصادی است چیزی که تا الآن وجود نداشته و به اسم تعامل یا رقابت، انواع ظلم های اقتصادی به این کشور صورت گرفته است. بر خلاف تصور کسانی که اقتصاد مقاومتی را یک شعار صرف تلقی می کنند، اقتصاد مقاومتی یک تئوری محکم است که می توان مبتنی بر آن به انواع مدل ها و فرمول های اقتصادی دست یافت. به نظر می رسد، اگر چهار ضلعی دانش محوری، مردمی شدن اقتصاد، فکر و عمل جهادی و عدالتگرایی، بر روی توانمندی ها و ظرفیت های داخلی متمرکز شود اتفاقات بزرگی در اقتصاد ایران رقم خواهد خورد که کم ترین ثمره آن، رونق تولید، گسترش اشتغال و در کل، بهبود زندگی عموم مردم و کم شدن فاصله هاست. من تعجب می کنم که این همه عضو هیات علمی در رشته اقتصاد در دانشگاهها از محل بودجه عمومی استخدام شده اند و این همه پژوهشکده و مجله علمی و پژوهشی در رشته های اقتصادی وجود دارد اما مسئولان وزارت علوم یا متولیان شورای تحول در علوم انسانی تاکنون باب تولید علم در زمینه اقتصاد مقاومتی را باز نکرده اند و نشانه آن این است که تلاش مؤثری برای سوق دادن اعضاء هیات علمی برای کار علمی مناسب بر روی اقتصاد مقاومتی مشاهده نمی شود.

گفتنی است آئین رونمایی از کتاب «درسنامه اقتصاد مقاومتی »ظهر یکشنبه به همت مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا و بنیاد فرهنگی خاتم الاوصیا در سالن اجتماعات مسجد حضرت خدیجه برگزار شد.