اساسنامه

مصوبه‌ی «اساسنامه‌ی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی» که در جلسه‌ی ۷۳۳ مورخ ۳/۲/۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی و براساس پیشنهاد مورخ ۹/۱۲/۹۱ رئیس دفتر مقام معظّم رهبری به تصویب رسیده است.

ماده‌ی ۱ ـ مقدمه و تعریف

در پرتو پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، بار دیگر دین و معرفت دینی، به‌ویژه تعالیم متعالی اسلام، به عنوان فکر و فرهنگ مترقی و نجات‌بخش آدمی، در عرصه‌ی حیات انسان معاصر ظاهر شد. تجدید حیات تعالیم وحیانی و ارزش‌های اسلامی، از سویی سبب بیداری و خودباوری ملت‌های مسلمان و احیای روح ستم‌ستیزی در آنان شد، و از دیگرسو باعث نمایان‌تر شدن سست‌پایگی مسلک‌ها و مکاتب بشری و نظام‌های مبتنی بر آنها گشت.

بایستگی تحقیقات دقیق و منسجم، نظریه‌پروری و نوآوری پیرامون زیرساخت‌های اندیشه‌ی دینی و نظامات اجتماعیِ مبنی بر آن، و ضرورت پرداخت علمی و روزآمد به حوادث واقعه‌ی فکری، به فراخور شرایط کنونی و درخور این رستخیز عظیم و نیز لزوم آسیب‌شناسی در حوزه‌ی فرهنگ ملّی و باورداشت‌های رایج دینی، به منظور زدودن پیرایه‌های موهوم و موهون از ساحت قدسی دین و تبیین و عرضه‌ی صحیح و دفاع معقول از اندیشه‌های دینی و صیانت از هویت فرهنگی و سلامت فکری اقشار تحصیل‌کرده و نسل جوان کشور، تأسیس نهاد علمی ـ پژوهشی و آموزشی، دانشگاهی و حوزوی ممحض و کارآمدی را فرض می‌نمود. بر این اساس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی به عنوان یک نهاد علمی ـ فکری که در موارد بعدی این اساسنامه به اختصار «پژوهشگاه» نامیده می‌شود،  حسب‌الامر و بر اساس نظر رهبر فرهیخته‌ی انقلاب اسلامی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدّظله‌العالی) و با تلاش‌های فراوان حجت‌الاسلام و المسلمین علی‌اکبر رشاد، در سال ۱۳۷۳ تأسیس شده است.

 

ماده‌­ی ۲ ـ ماهیت حقوقی

 پژوهشگاه دارای شخصیت حقوقی مستقل، و در حکم نهاد عمومی و غیردولتی و غیرانتفاعی بوده و بر طبق مفاد این اساسنامه و سایر ضوابط و مقررات و مصوبات مربوط، فعالیت می‌کند.

 

ماده­ ی‌ ۳ ـ مدّت فعالیت

مدت فعالیت پژوهشگاه از تاریخ تأسیس‌، نامحدود است.

 

ماده­ ی ۴ ـ اقامتگاه

محل و اقامتگاه اصلی سازمان مرکزی پژوهشگاه، تهران می‌باشد.

تبصره: تغییر محل سازمان مرکزی با پیشنهاد رئیس پژوهشگاه و تصویب هیئت امناء و تأیید مراجع ذی‌ربط، امکان‌پذیر خواهد بود.

 

ماده‌­ی ۵ ـ اهداف پژوهشگاه

  1. نظریه‌پردازی و نوآوری علمی در جهت توسعه و تعمیق معرفت دینی، و نیز بسط مطالعات راهبردی و کاربردی گره‌گشا در قلمرو حکمت و اندیشه‌ی دینی، فرهنگ، معارف و علوم انسانیِ اسلامی.
  2. ۲. تعمیق و تحکیم بنیادهای معرفتی گفتمان فکری انقلاب اسلامی و رفع نیازمندی‌های نظری جمهوری اسلامی در زمینه‌ی نظامات اجتماعی و رفتاری اسلام و ارائه‌ی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت.
  3. بازشناسی، نقادی، بازپیرایی و بازارائه‌ی مواریث معرفتی بازمانده از سلف صالح، در حوزه‌ی دین‌پژوهی، فرهنگ و اندیشه‌ی دینی و نظامات اسلامی.
  4. مطالعه‌ی مقایسه‌ای (تطبیقی) و نقد فعال، مبتکرانه و روشمند مکاتب و نظریه‌های معارض و رقیب در قلمرو حکمت و اندیشه‌ی دینی، فرهنگ و علوم انسانی اسلامی.
  5. دفاع علمی از حکمت و معرفت دینی و فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی.
  6. بازآرایی و ارائه‌ی شایسته و اثربخش مبانی و معارف وحیانی و تعالیم اهل‌بیت(ع)، ناظر به نظرها و نیازهای نوپدید.
  7. تربیت صاحب‌نظران متعهد و متمحض، کارآ و زمان‌آگاه، در زمینه‌های مندرج در بندهای فوق.

 

ماده­ ی‌ ۶ ـ وظایف و فعالیت‌های پژوهشگاه

  1. تحقیق، تصنیف، تألیف، تدوین و ترجمه، در زمینه‌های مندرج در اهداف.
  2. تولید و انتشار دانشنامه، فرهنگنامه، کتب و مجلات علمی و نشریات فرهنگی و دیگر فرآورده‌های مورد نیاز مخاطبان پژوهشگاه، به صورت چاپی، دیجیتالی و چندرسانه‌ای، و توزیع آنها در داخل و خارج کشور، با بهره‌گیری از انواع امکانات و روش‌های مناسب.
  3. مشارکت و مساعدت با نهادها و مؤسسات علمی و فرهنگی در داخل و خارج، و دستگاه‌های اجرایی کشور، در جهت هم‌افزایی یا تأمین نیازهای آنها، در زمینه‌های مندرج در اهداف.
  4. فعالیت در فضای مجازی و راه‌اندازی مؤسسات، سایت‌ها و سامانه‌های محتوایی و اطلاع‌رسانی مورد نیاز.
  5. مطالعه، پژوهش و فعالیت‌های علمی ـ فرهنگی در راستای اعتلای عقیدتی، اخلاقی، علمی و فرهنگی طبقات نخبه و نسل جوان.
  6. تشکیل دوره‌های آموزش عالی و برگزاری رشته‌های تخصصی در مقاطع تحصیلات تکمیلی و دکتری، طبق مقررات مربوط و با مجوز مراجع ذی‌صلاح از قبیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، شورای عالی و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور.
  7. برنامه­ریزی و برگزاری همایش‌ها‌، جشنواره‌ها، هم‌اندیشی‌ها، نشست‌های علمی و فکری، کرسی‌های نظریه‌پردازی، نوآوری، نقد، مناظره و آزاداندیشی، و اعطای جوایز و نشان‌های علمی ـ فرهنگی در سطوح ملّی، منطقه‌ای و جهانی.
  8. ایجاد ارتباط و همکاری با سازمان‌ها، تشکل‌ها و شخصیت‌های علمی، فرهنگی و عضویت در مجامع و انجمن‌های معتبر ملّی، منطقه‌ای و بین‌المللی.
  9. فراهم آوردن امکانات و فناوری‌های مورد نیاز و مناسب اهداف و فعالیت‌های پژوهشگاه.
  10. تأسیس مؤسسات و مراکز وابسته و تابعه‌ی لازم، در جهت تحقق اهداف و فعالیت‌های پژوهشگاه.

 

ماده­ ی‌ ۷ ـ ارکان پژوهشگاه

الف ) هیئت امناء،

ب) رئیس پژوهشگاه،

ج ) شورای پژوهشگاه.

ماده‌­ی ۸ ـ ترکیب هیئت امناء

  1. مؤسس پژوهشگاه: حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد (رئیس)
  2. رئیس پژوهشگاه (دبیر)
  3. نماینده‌ی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری،
  4. یک نفر از شخصیت‌های علمی ـ فکریِ حوزوی به انتخاب شورای عالی حوزه‌های علمیه،
  5. سه تا پنج تن از شخصیت‌های علمی ـ فرهنگی که نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت پژوهشگاه داشته باشند.

تبصره‌­ی ۱: اعضای حقیقی با پیشنهاد مؤسس پژوهشگاه و تنفیذ مقام معظم رهبری برای مدت چهار سال منصوب می‌شوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع می‌باشد.

تبصره­ی ۲: نحوه­ی جایگزینی اعضای حقیقی به هر علت، اعم از فوت، استعفا، عزل و … مطابق رویّه­ی تبصره­ی فوق خواهد بود.

 

ماده‌­ی ۹ ـ وظایف و اختیارات هیئت امناء

  1. تدوین و تصویب آ‌یین‌نامه‌ی داخلی هیئت امناء.
  2. تصویب نهایی راهبردها، سیاست‌ها و حوزه‌های فعالیت پژوهشگاه‌، بنا به پیشنهاد رئیس پژوهشگاه.
  3. بررسی هرگونه اصلاح و تغییر در اساسنامه‌ی پژوهشگاه، و پیشنهاد آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب نهایی.
  4. تصویب نهایی تشکیلات، ایجاد یا تعطیل شعب، معاونت‌ها و پژوهشکده‌های مورد نیاز و تأسیس مؤسسات و مراکز وابسته، بنا به پیشنهاد رئیس پژوهشگاه.
  5. تصویب نهایی برنامه‌های سالانه و پنج‌ساله‌ی پژوهشگاه، بنا به پیشنهاد رئیس پژوهشگاه.
  6. تصویب نهایی بودجه‌­ی تفصیلی برنامه‌ای، جاری و سرمایه‌ای پژوهشگاه، بنا به پیشنهاد رئیس پژوهشگاه.
  7. تصویب نهایی آیین‌نامه‌‌ی مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی پژوهشگاه در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط، بنا به پیشنهاد رئیس پژوهشگاه،
  8. تصویب نهایی صورت‌های مالی پژوهشگاه و مؤسسات تابعه

تبصره­ی ۱: هیئت امناء می‌تواند برحسب صلاحدید و به‌منظور تسهیل در فرایند و تسریع در روند امور، برخی اختیارات خود را به شورای پژوهشگاه یا شورای معین خود، تفویض نماید.

تبصره­ی ۲: جلسات هیئت امناء حداقل هر چهار ماه یکبار و با پیشنهاد رئیس و یا دبیر هیأت امنا و در صورت لزوم با پیشنهاد حداقل سه نفر از اعضا و تأیید رئیس هیئت امناء تشکیل می‌شود.

تبصره­ی ۳: جلسات هیئت امناء با حضور حداقل دو سوم اعضا رسمیت می‌یابد و مصوبات آن با رأی اکثریت اعضای حاضر در جلسه معتبر می‌باشد.

 

ماده‌­ی ۱۰ـ رئیس پژوهشگاه

رئیس پژوهشگاه بنا به پیشنهاد هیئت امناء، و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی و با حکم رئیس هیئت امناء به مدت سه سال منصوب می‌شود و به عنوان بالاترین مقام اجرایی پژوهشگاه قلمداد می‌شود. انتصاب مجدد او بلامانع است.

 

ماده­ی‌ ۱۱ ـ وظایف و اختیارات رئیس پژوهشگاه

  1. هدایت و اداره‌ی امور علمی، فرهنگی، و حقوقی ـ اجرایی پژوهشگاه، و نظارت بر حسن اجرای برنامه‌های مصوب و رفتار و فعالیت‌های مدیران و اعضای علمی و اجرایی، در چارچوب اساسنامه، ضوابط و مقررات مربوط.
  2. پیگیری تدابیر و رهنمودهای مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) در حوزه­ی وظایف پژوهشگاه و تأمین انطباق برنامه‌ها و فعالیت‌ها با تدابیر و رهنمودهای معظم‌له.
  3. تهیه و پیشنهاد راهبردها، سیاست‌ها و حوزه‌های فعالیت پژوهشگاه‌ به هیئت امناء، جهت تصویب.
  4. تهیه و پیشنهاد تشکیلات، ایجاد یا تعطیل شعب، معاونت‌ها، و پژوهشکده‌های مورد نیاز و تأسیس مؤسسات و مراکز وابسته، به هیئت امناء، برای تصویب.
  5. تنظیم و پیشنهاد برنامه‌های سالانه و پنج‌ساله به هیئت امناء برای تصویب.
  6. تهیه و پیشنهاد بودجه‌ی تفصیلی برنامه‌ای، جاری و سرمایه‌ای پژوهشگاه به هیئت امناء برای تصویب.
  7. تهیه و پیشنهاد آیین‌نامه‌‌های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی پژوهشگاه به هیئت امناء، جهت تصویب.
  8. تهیه و ارائه‌ی صورت‌های مالی پژوهشگاه و مؤسسات تابعه، به هیئت امناء برای تصویب.
  9. امضای قراردادها و اسناد مالی و اداری در چارچوب ضوابط و مقررات مصوب.
  10. تعیین و صدور احکام رؤسای پژوهشکده‌ها، معاونان و مدیران پژوهشگاه، رؤسا و مدیران عامل مؤسسات وابسته براساس تشکیلات مصوب.
  11. تهیه و تقدیم گزارش عملکرد پژوهشگاه به هیئت امناء و دفتر مقام معظم رهبریو سایر مراجع ذی‌صلاح.
  12. ارائه‌ی پیشنهاد برای اصلاحات و تغییرات ضروری در اساسنامه.
  13. حفظ و استیفای کلیه‌ی حقوق پژوهشگاه از اشخاص حقیقی و حقوقی و اقامه‌ی هر نوع دعوی و صلح و سازش در نزد مراجع ذی‌صلاح.

تبصره: رئیس پژوهشگاه می‌تواند حسب ضرورت، بخشی از وظایف خود را به معاونان پژوهشگاه یا شخص معتمد دیگری محول نماید.

 

ماده­ی‌ ۱۲: ترکیب اعضای شورای پژوهشگاه

  1. مؤسس پژوهشگاه (رئیس شورا)،
  2. رئیس پژوهشگاه،
  3. معاونین پژوهشگاه،
  4. رؤسای پژوهشکده‌ها،
  5. رؤسا و مدیران عامل مؤسسات وابسته.

تبصره‌: رئیس شورا می‌تواند حسب صلاحدید، شخص یا اشخاص حقیقی و حقوقی ذی‌صلاح را به عضویت شورای پژوهشگاه منصوب نماید.

 

ماده­ ی‌ ۱۳ ـ  وظایف و اختیارات شورای پژوهشگاه

  1. بررسی و تصویب نهایی خطوط مشی علمی ـ فکری و اولویت‌های فعالیت‌های پژوهشگاه و مؤسسات وابسته.
  2. بررسی و تصویب برنامه‌های سالانه، پنج‌ساله و بلندمدت پژوهشگاه پیش از ارائه به هیئت امناء برای تصویب نهایی.
  3. بررسی و تصویب نهایی طرح‌های علمی فرهنگیِ پژوهشگاه و مؤسسات وابسته در چارچوب برنامه‌های مصوب هیئت امناء.
  4. بررسی و تصویب ‌نهایی نظا‌م‌نامه‌ها،‌ فرآیند‌ها، و شیوه‌نامه‌های مورد نیاز کلیه‌ی فعالیت‌های پژوهشگاه و مؤسسات وابسته، در چارچوب آیین‌نامه‌های مصوب،
  5. نظارت کلان بر حسن اجرای نظام‌نامه‌ها، فرآیندها، برنامه‌ها و سایر مصوبات ابلاغی و تفویضی در زمینه‌ی کلیه‌ی فعالیت‌های پژوهشگاه و مؤسسات وابسته،
  6. بررسی عملکرد سالانه‌ی معاونت‌ها، پژوهشکده‌ها و مؤسسات وابسته،‌ آسیب‌شناسی و اتخاذ تدابیر لازم در جهت اصلاح و ارتقاء.

تبصره‌: جلسات شورای پژوهشگاه با حضور حداقل نصف به علاوه یک اعضا رسمیت می‌یابد و تصمیمات آن با رأی اکثریت اعضای حاضر در جلسه، معتبر می‌باشد.

 

ماده‌­ی ۱۴: امور اجرایی و مالی

الف) اداره امور اجرایی پژوهشگاه اعم از مالی و معاملاتی و اداری و استخدامی به موجب آیین‌نامه و مقرراتی است که به پیشنهاد رئیس پژوهشگاه، به تصویب هیئت امناء می‌رسد.

ب) منابع مالی پژوهشگاه به شرح زیر است:

  1. کمک از بودجه‌ی عمومی کشور،
  2. کمک‌های مالی دولت،
  3. کمک سایر مراکز و دستگاه‌ها،
  4. هدایا و کمک‌های مردمی و اشخاص حقیقی و حقوقی،
  5. درآمدهای ناشی از فروش محصولات و فرآورده‌ها و سایر فعالیت‌های پژوهشگاه طبق مفاد اساسنامه.

ج) سال مالی پژوهشگاه از اول فروردین ماه هر سال آغاز و آخر اسفند ماه همان سال پایان می‌یابد.

تبصره: گزارش مالی سالانه‌ی پژوهشگاه و مؤسسات وابسته، مربوط به هر سال مالی تا پایان مرداد ماه سال بعد تنظیم و پس از طی فرایندِ موضوع ماده‌ی ۱۵ توسط هیئت امناء، بررسی و تصویب خواهد شد.

 

ماده‌­ی ۱۵:

حسابرسی و کنترل برنامه‌ای و بودجه‌ای پژوهشگاه به عهده­ی معاونت نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری خواهد بود که در چارچوب وظایف و اختیارات ابلاغی از سوی دفتر معظم‌له، نظارت جامع را اعمال خواهد کرد.

 

ماده­ ی ۱۶

علاوه بر موارد مندرج در این اساسنامه، پژوهشگاه تابع کلیه‌ی قوانین، مقررات و ضوابط مربوط می‌باشد.

 

ماده ­ی ۱۷

اعضای هیئت علمی پژوهشگاه از نظر احراز شرایط علمی (ترفیع پایه و ارتقاء مرتبه) تابع کلیه­ی ضوابط و مقررات ناظر بر اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور می‌باشند.

 

ماده ­ی ۱۸

انحلال پژوهشگاه صرفاً با نظر یا تأیید مقام معظم رهبری(مدظله‌ العالی) امکان‌پذیر می‌باشد.

 

ماده‌­ی ۱۹

در صورت انحلال، هیئت تصفیه‌ای مرکب از نماینده‌‌ی دفتر مقام معظم رهبری، نماینده‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی، نماینده‌ی‌ حقوقی هیئت امناء، و رئیس پژوهشگاه یا نماینده‌ی وی، تشکیل و با رعایت مقررات قانونی، امر تصفیه را انجام خواهد داد.

ماده­ ی۲۰­

پژوهشگاه موظف است تحت نظارت هیئت تصفیه:

  1. کلیه‌ی تعهدات خود را در برابر اشخاص حقوقی و حقیقی انجام دهد.
  2. کلیه‌ی امتیازات و اموالی را که از منابع عمومی و دولتی و بانک‌ها و شهرداری‌ها و غیره در اختیار آن قرار گرفته است در صورت امانی بودن مسترد نماید، و در غیر این صورت در اختیار ولی فقیه قرار دهد.

تبصره‌: هیئت تصفیه موظف است در مورد بند ۲ فوق، صورت‌مجلسی که به امضای کلیه‌ی اعضای هیئت امناء می‌رسد، تنظیم و یک نسخه از آن را به دفتر مقام معظم رهبری، دبیرخانه‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تسلیم نماید.

 

ماده ­ی ۲۱

هرگونه تغییر در مفاد این اساسنامه مطابق دو روش ذیل امکان‌پذیر است:

۱ـ با پیشنهاد رئیس پژوهشگاه و تصویب هیئت امناء و تأیید نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی

۲ـ با پیشنهاد و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی

 

ماده ­ی ۲۲

این اساسنامه مشتمل بر ۲۲ ماده و ۱۱ تبصره در جلسه‌ی ۷۳۳ مورخ ۳/۲/۹۲ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و از تاریخ تصویب، لازم‌الاجرا می‌باشد.