به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی علمی ترویجی مدل اسلامی اخلاق مصرف به همت گروه اخلاق پژوهشکده نظام‌های اسلامی، با ارائه دکتر محمد جداری عالی در سالن فرهنگ پژوهشگاه در شهر مقدس قم برگزار شد.
حجت الاسلام و المسلمین محمد جداری عالی عضو هیات علمی گروه اخلاق پژوهشگاه در ابتدای این کرسی ضمن بیان هدف از ارائه مدل اسلامی اخلاق مصرف، گفت: این مدل نشان می‌دهد اصول و قواعد اثباتی؛ مانند انفاق، قناعت، زهد، تدبیر در معیشت، در کنار اصول و قواعد سلبی؛ مانند نهی از اسراف، تبذیر، اتراف، اقتار و حرص و طمع، با معیار اصلی میانه‌روی با ویژگی‌های کفاف و نیاز و مبتنی بر یک سری مبانی فکری و اخلاقی مانند: علیت به‌عنوان مبنای وجودشناختی، توحید برای مبنای خداشناختی؛ هدفمندی، نظام احسن به‌عنوان مبانی جهان‌شناختی؛ مانند اصالت و تکاملی‌بودن روح، نیازمندی، هدفمندی، اختیار آخرت‌باوری و مسئولیت‌پذیری انسان برای مبانی انسان‌شناختی و سرانجام خود‌دوستی به‌عنوان مبنای اخلاقی و تئوری هنجاری، به‌صورت هماهنگ، زندگی خوب و گوارایی با ویژگی‌هایی: عدالت اجتماعی، امنیت و رشد و پیشرفت همه‌جانبه را برای دنیای انسان فراهم کند.
وی افزود: بر این اساس انسان اخلاقی می‌تواند ضمن بهره‌مندی کامل و بهینه از منابع طبیعی و موهبت‌های الاهی به رشد و ارتقای روحی و معنوی بالایی برسد و سرانجام نزد خدای ملیک مقتدر آرام گیرد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی لگوی مصرف افراد را متناسب با شخصیت آن ها در جامعه دانست و افزود: الگوی مصرف نامطلوب در وضعیت موجود جامعه افزون بر اثر مستقیم خود به‌عنوان یک رفتار در شکل‌گیری شخصیت معنوی افراد و بروز رذائل اخلاقی و اجتماعی متعدد در جامعه با الگوی تولید جامعه ناسازگار بوده که بالطبع اثر منفی خود را بر توسعه جامعه گذاشته و باعث عقب‌ماندگی آن می‌شود. از آنجا که این الگوها ریشه در فرهنگ و اخلاق جامعه دارند، نمی‌توان با ابزارهای اقتصادی صِرف تحول اساسی پدید آورد و تغییرهای بلندمدت آنها به‌طور کلی تحت تأثیر تغییرها در هنجارها و مؤلفه‌های اخلاقی مرتبط با آنها است. تحقیق پیش‌رو بر آن است تا با پیش‌فرض‌های مشخصی درباره مبانی، هدف‌ها و انگیزه‌ها، معیارها و اصول و قواعد اخلاقی مصرف، مدلی نظریه‌مند برآمده از آموزه‌های اسلامی برای اخلاق مصرف ارائه دهد تا گامی در جهت اصلاح الگوی مصرف و تحقّق مدل اسلامی ایرانی پیشرفت باشد.
وی ریشه اصلی مبانی اخلاق مصرف، مبانی مبدأ‌شناختی و در رأس آن اصل توحید دانست و تصریح داشت: ریشه اصلی مبانی اخلاق مصرف، مبانی مبدأ‌شناختی و در رأس آن اصل توحید است. اصل توحید با مراتب چهارگانه ذاتی، صفاتی، افعالی و عبادی در تمام مبانی دیگر اثر گذاشته و باعث می‌شود که براساس مبانی وجودشناختی، خداوند متعال را صرف‌الوجود و حقیقت وجود و عله‌العلل و یگانه علت مستقل بدانیم و همین سبب می‌شود که در مبانی جهان‌شناختی، جهان و به عبارتی ماسوی الله را نشانه‌های ذات بی‌پایان خداوند متعال دانسته و وی را غنی مطلق و غیر وی را فقیر و نیازمند وی بشماریم و نیز برای جهان، ماهیت از اویی و به سوی اویی قائل شویم.
گفتنی است در ادامه این کرسی ترویجی حجج اسلام و المسلمین علی اصغر هادوی نیا و علیرضا آل بویه به صورت جداگانه به نقد مباحث ارائه شده توسط دکتر محمد جداری عالی پرداختند.
مشروح گزارش این کرسی به زودی منتشر خواهد شد.
