به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: ضمن گرامیداشت اندیشه و یاد علامه شهید «مرتضی مطهری» اظهار کرد: استاد شهید دانش و معرفت دینی را یک گام جلوتر بُرد و باب بحث‌های جدیدی را به روی حوزویان و دانشگاهیان، مردم و اهل نظر گشود؛ هنوز هم افکار و آثار شهید مطهری جای مطالعه و احیاناً کار علمی دارد چراکه مطالب و آثار ایشان به اندازه‌ای رمز و اشاره برای بحث های جدید دارد که هنوز می‌توانیم از آنها الهام بگیریم.
رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: ریشه‌ها و پی‌رنگ مطالبی که شهید مطهری ارائه کرد تا چند دهه بعد همچنان مطرح بود و هست در حالی که این مباحث در روزگار حیات ظاهری ایشان مطالب مطرحی نبود یا اصلا مطرح به معنای رایج و شایع نبود و کسی به آن نمی پرداخت اما ایشان صریحا یا ضمنی در خلال مباحث به آن پرداخته بود، تقریر کرده و گزارش می‌داد و احیانا اعلام نظر کرد.
محافظه‌کار نبود
وی افزود: شهید مطهری انسان پیشرفته و خردمندی بود و در کنار خرد، محافظه‌کار نبود بلکه ایثارگر بود؛ بسیاری از افراد خردمند هستند اما در قالب ملاحظات از ورود در برخی بحث‌ها پرهیز می کنند اما شهید مطهری ورود کرد و اقداماتی انجام داد که تقریباً غیرمتعارف بود؛ در آن دوره در ایران کلاً به سه نفر استاد گفته می شود از جمله استاد جعفری، استاد مصباح و استاد مطهری؛ به هرحال ایشان در ترازی بود که جایگاه و منزلتی در حوزه علمیه داشت و اسفارگو و شفاگوی مُسَلم بود؛ همچنین فیلسوف-متکلم برجسته بود و به جای اینکه به این سمت برود که روی فقه کار کند و فقه و اصول را بگوید فعالیت‌های دیگری داشت چه بسا که از بسیاری از کسانی که بعدها رساله دادند ایشان بالفعل یا بالقوه تواناتر و شایسته‌تر بود و اگر به سمت فقه و اصول می رفت مرجعیت‌اش احراز می‌شد.
آیت‌الله رشاد تصریح کرد: ما که در مباحث فلسفی و معرفت‌شناسی شهید مطهری شرکت می‌کردیم به وجهه فقهی ایشان توجه چندانی نداشتیم، کتابی را مرحوم آیت‌الله اشتهاردی در نقد کتاب «مساله حجاب» شهید مطهری نوشت و از آنجایی که ما شاگردی هر دو بزرگوار را کرده بودیم با اندیشه هر دو آشنا بودیم، نزد آیت الله اشتهاردی چند کتاب لمعه را به صورت خصوصی با دو تن دیگر از دوستان خوانده بودیم، به یاد می آورم که بین‌الطلوعین یک درس نزد ایشان بودیم و نماز صبح حرم می رفتیم، بعد به مدرسه فیضیه می‌آمدیم و نزد مرحوم آیت‌الله اشتهاردی که بعدها ایشان رساله هم نوشت لمعه می خواندیم، وقتی که درس تمام می‌شد و می‌خواستیم از مدرسه فیضیه خارج شویم هنوز آفتاب طلوع نکرده بود، با دوستان می گفتیم که ایشان فقیه و شاگرد آیت الله اراکی است و از آنجایی که در دروس شهید مطهری هم شرکت کرده بودیم، می گفتیم ایشان (مطهری) فیلسوف است؛ بنابراین وقتی کتاب «مساله حجاب» منتشر شد از جمله کسانی که کتاب را نقد کرد آیت الله اشتهاردی بود چون نظر فقهی‌اش با آیت الله مطهری مخالف بود.
این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم ادامه داد: تا قبل از شهادت مطهری احدالناسی به او آیت الله نمی‌گفت و اگر خیلی احترام می کردند استاد مطهری می‌گفتند اما آقای شبیری یک جا نقل می کند که من نامه‌ای برای آقای مطهری فرستادم و نوشتم حجت الاسلام مرتضی مطهری، جناب شبیری داشت از تواضع شهید مطهری می گفت و اینکه آن شهید اینگونه جواب نامه را داد: حضرت حجت‌الاسلام و المسلمین آقای شبیری.
به لحاظ معنوی فوق‌العاده اهل معنا و مرید اهل معنا بود
آیت الله رشاد ادامه داد: به هرحال به یاد می آورم که من از استاد دیگرم که از شاگردان شهید صدر بود سوال کردم که آقای اشتهاردی فقیه و نظرات ایشان صائب است همانجا بود که برای اولین بار شنیدم که گفتند آقای مطهری در فقه خیلی قوی است و این برای من تازگی و جای شگفتی داشت؛ این چنین شخصیتی ایثار کرد و آمد تهران و در دانشکده الهیات استادیار دانشکده الهیات شد تا بیاید و در این جبهه بایستد و در راس هرم فکری مارکسیست‌ها مناظره کند تا جایی که مناظرات ایشان در دانشگاه تهران هنوز که هنوز است مطرح می شود؛ در هر صورت او در عمل ایثار کرد و آمد در دانشکده الهیات استادیار شد و این یعنی سوختنِ جهتِ فقهی و فلسفی و آن حیثیت و ابهت و هویت حوزوی ایشان چراکه ایشان مدرک دکتری هم نداشت و با یک گواهی‌هایی، استادیار دانشکده الهیات شده بود و به هر حال رفتار ایشان درس آموز بود و به لحاظ معنوی فوق‌العاده اهل معنا و مرید اهل معنا بود. شهید مطهری مدتی به شیراز رفت تا میرزا علی اقای شیرازی را درک کند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: آقای منتظری نقل می کند که با شهید مطهری هم‌حجره بودیم و او سحرها بلند می‌شد و در حالی که آن زمان هنوز مدرسه فیضیه لوله‌کشی نداشت به رودخانه قم می رفت و دو آفتابه با خودش می‌برد و آب می آورد و مرا هم صدا می کرد تا وضو بگیرم و نماز شب بخوانم و خودش هم بسیار اهل تهجد و معنا بود؛ مساله این است که شهید مطهری به لحاظ فلسفی و فقهی و معنوی ذهنی مبتکر، نقاد و مولد داشت و در عین حال آداب را رعایت می‌کرد و مقابل رشته‌های مختلف می‌ایستاد مثلا کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» را در مقابل کتاب «دو قرن سکوت» دکتر زرین‌کوب نوشت یا کتاب «نظام حقوق زن در اسلام» که شامل مجموعه مقالاتی بود که شهید در مجله «زن روز» نشر داد. یعنی او حاضر شد در آن مجله بنویسد حال آنکه ما امروز دنبال این هستیم که در کدام مجله علمی پژوهشی بنویسیم و اینکه چه قدر به ما پرداخت می کنند، اما شهید مطهری در آن مجله نوشت و نهایتاً کتابی شد که هنوز هم رقیب ندارد و بکر است؛ حرف‌های جدیدی زد و با اینکه ایشان اصلا حقوق نخوانده بود اما با ادبیات حقوقی توام با مبانی دینی این مطالب را نوشت؛ لذا او مرد بزرگوار و انسان عظیمی بود و اگر این نبود شهادت نصیب‌اش نمی‌شد و اگر این نبود امام خمینی(ره) همه آثار او را تایید نمی کرد که بخوانیم.
شهید مطهری هنوز هم مظلوم است
آیت الله رشاد در پایان خاطرنشان کرد: مظلومیت شهید مطهری از آن زمان و تا همین الان هست، هنوز بسیاری افراد به او ایراد و اشکال می گیرند، در مورد کتاب «حماسه حسینی» اشکال وارد می کنند، کتاب «جاذبه و دافعه علی» او واقعا بدیع بود، همانجا به نقد شریعتی پرداخت و اشکالات او را مطرح کرد، آن زمان هرکسی که در فضای روشنفکری بود و اندکی هم مذهبی بود به حسینیه ارشاد می رفت و کتاب‌های منتشر شده آنجا را هم می خواند، ما نیز همین کار را می‌کردیم و در مسیر رفت و برگشت قم-تهران کتاب ها را می خواندیم؛ اما نکته جالب اینکه شهید مطهری همواره ثابت‌قدم و محکم روی مبانی دینی و اصولی که مطرح می کرد و می‌ایستاد و واقعا در عصر ما یک پدیده بود، شخصیتی ذوابعاد و جامع‌الاطراف بود؛ او افتخار برای حوزه بود و هست؛ شهید مطهری الگوی ما طلاب است، وقتی انسان در دروس معرفت‌شناسی ایشان شرکت می کرد و بحث تمام می شد احساس می کرد که دلش نشاط پیدا کرده است چراکه حرف نو یاد گرفته است.
