پژوهش در باب سيره اقتصادى على(ع)، از نوع مباحث اقتصاد خرد شمرده مى شود. از اين رو، به دو بخش رفتار توليد و كسب درآمد، و رفتار مصرف و تخصيص درآمد قابل تقسيم است. سيره على(ع)در توليد و كسب درآمد، پژوهشى معطوف به دوره هاى گوناگون زندگى آن حضرت است.
تاريخ، سيره اقتصادىِ دوره تولد تا هجرت پيامبر را مسكوت نهاده است. از دوره هجرت تا وفات پيامبر، تقسيم كار بين اعضاى خانواده، درآمدهاى ناشى از هداياى مردمى، فعاليت هاى اجتماعى، خمس و فى ء، اقطاع و كار، مهم ترين عناصر فعاليت ها و رفتارهاى درآمدزاى حضرت است. از وفات پيامبر تا تصدى خلافت، درآمدهاى عمومى امام على(ع)كاهش يافت و ايشان به فعاليت هاى عمرانى در منطقه يَنْبُع و نيز نواحى ديگر مدينه روى آورد. در اين دوره درآمدهاى اختصاصى على(ع)بر اثر كوشش هاى مستمر افزايش يافت. در دوره تصدى خلافت، على(ع)از غنايم جنگى درآمدى نداشت. سهم سرانه او از بيت المال با ديگران يكسان بود و خود از حقوق كارگزارى خويش چشم پوشيد. در اين دوران، حضرت گاه به فعاليت هاى مختصر عمرانى مى پرداخت و از اين طريق درآمد اندكى به دست مى آورد.
از بررسى تاريخ مى توان به اين نكته پى برد كه انگيزه على(ع)از توليد و كسب درآمد، حداكثر سازى كمك با كم ترين هزينه بوده است. بهره بردارى بهينه از ظرفيت هاى توليدى، اولويت دادن به توليد كالاهاى اساسى، مهارت شغلى، كارآفرينى و وجدان كارى، از شاخصه هاى سيره اقتصادى على(ع)در اين بخش است.
اما سيره على(ع)در مصرف و تخصيص درآمد، در چند سويه قابل بررسى است. مخارج مصرفى، مانند مخارج دوران ازدواج، مسكن و لوازم خانه، خوراك و پوشاك آن حضرت، همواره سختگيرانه و زاهدانه تنظيم شده است. مخارج مشاركت اجتماعى در سيره على(ع)، شامل كمك مالى مستقيم به نيازمندان، وقف املاك براى آنان، آزادكردن برده، ساختن مسجد و عمران جاده ها است. شدت اهتمام به محرومان، اخلاص، رعايت عزت فقيران، مباشرت در پرداخت، ملاحظه خصوصيات انفاق گيرنده و مقدم داشتن ارحام، ويژگى هاى انفاق على(ع)به شمار مى آيد. پس انداز و سرمايه گذارى نيز در سيره اقتصادى على(ع)جايگاه ويژه اى داشته است. سرمايه گذارى از محل مازاد درآمد، انباشت نيروى كار و منابع عمومى، منابع سرمايه گذارى على(ع)بوده است.
گستردگى دايره پس انداز و سرمايه گذارى، انگيزه الهى پس انداز، پرهيز از راكد نهادن پس اندازها و اتكاى سرمايه گذارى بر منابع درونى، از جمله نكات اساسى در شيوه مخارج سرمايه گذارى على(ع)محسوب مى شود.
