در میان مجموعه هاى گردآمده از سخنان على(ع)، دیوان شعرى نیز به آن حضرت منسوب است. پرسش از سازگارى شاعرى با مقام عصمت، پرسشى کلامى است. فى الجمله، در تاریخ دینى گزارش هایى در دست است که معصومان شعر سروده اند. همچنین هیچ دلیل عقلى یا نقلى در دست نیست که آنان از سرودن شعر ابا داشته اند. دیگر این که مورخان و محدثان، اشعارى را از على(ع)نقل و گزارش کرده اند.
درباره کمیت این سروده ها دیدگاه هاى گوناگونى وجود دارد. برخى از محققان در صحت انتساب بیش از دو بیت به على(ع)تردید کرده اند. برخى نیز آن حضرت را شاعر دانسته اند. نخستین گردآورنده شعرهاى منسوب به على(ع)، عبدالعزیز جلودى (متوفاى ۳۲۲ ق) است که نسخه اى از کتاب او در دست نیست. فنجگردى نیشابورى، ابن الشجرى، کیدرى نیشابورى، ملاقاسم خوانسارى، مدرس خیابانى، سید محسن امین عاملى و برخى دیگر از دانشوران، از گذشته تا امروز، تدوین هاى گوناگونى از اشعار منسوب به على(ع)به دست داده اند. آن چه اکنون اساس تدوین هاى متداول است، همان انوارالعقول کیدرى است. دیوان موجود اسناد و مدارکى ندارد. استادان، حسن زاده آملى و سید جلال الدین آشتیانى در صحت انتساب این اشعار به على(ع)تردید جدى روا داشته اند. اینان و برخى دیگر، برخى از این اشعار را رجز، مدح قبیله ها، سست و ناموزون و گنگ دانسته اند. در هر حال، دست کم انتساب همه این اشعار به على(ع)نادرست است.
در مجموع، دیوان موجود شامل برخى از سروده هاى حضرت، پاره اى از شعر شاعران که حضرت به آن ها استشهاد کرده، و سروده هاى دیگران در شرح سخنان یا احوال حضرت است. وجود کلمات بیگانه، حِکَم و امثال اقوام دیگر، مبانى فلسفى سده هاى بعد، اسرار حروف و معما در این دیوان، از نادرستى انتساب تمام آن به على(ع)حکایت مى کند. دیوان منسوب به امام، از دیرباز تا زمانه ما به صورت هاى گوناگون تدوین و طبع شده است. همچنین ترجمه هایى متفاوت و به زبان هاى مختلف از این کتاب در دست است. نیز نسخه هاى گوناگونى از تدوین هاى مختلف این کتاب استقصا شده است. محققان، هجده شرح موجز و مفصل بر این کتاب نگاشته اند. منزلت انسان، توحید، آخرت، اخلاق، مدایح و مراثى، وصایا، رجزها و مطالب مختلف دیگر، از مضامین این اشعار به شمار مى آیند.
