ام کلثوم

درباره اینکه علی(ع) و فاطمه(س) دختری به نام ام‌کلثوم داشته‌اند، میان نسب‌شناسان پیشین اختلاف وجود دارد. برخی گفته‌اند که او در زمان حیات رسول خدا(ص) در سال ششم هجرت به دنیا آمد. از زندگی ام‌کلثوم در زمان حیات حضرت فاطمه(س)، روایات اندکی وجود دارد.

در منابع اهل سنّت، بیشترین روایت‌ها درباره ازدواج‌های ام‌کلثوم است. آنان روایات کرده‌اند که علی(ع) دختر خردسالش ام‌کلثوم را به ازدواج عمربن‌خطاب درآورد و عمر چهل‌هزار درهم مهر او کرد. عمر مدعی بود که با این ازدواج، قصد داشت افتخار دامادی رسول خدا(ص) را به دست آورد. ولی برخی از علمای اهل سنّت از آن برداشت سیاسی کرده و مدعی شده‌اند که اختلافی میان علی(ع) و عمر وجود نداشته است. برخی از علمای شیعی، این ازدواج را از روی ناچاری علی(ع) دانسته یا معتقدند که این ام‌کلثوم، دختر ابوبکر از اسماءبنت‌عمیس، ربیبه علی(ع) بوده است.

گزارش‌هایی وجود دارد که ام‌کلثوم پس از عمر، با پسران جعفربن‌ابی‌طالب، یعنی عون، سپس محمد و بعد از او با عبدالله ازدواج کرد؛ ولی وجود تناقض فراوان میان روایات درباره ازدواج ام‌کلثوم با فرزندان جعفربن‌ابی‌طالب، از اعتبار این روایات کاسته است.برای ام‌کلثوم، فرزندانی به نام‌های زید، فاطمه و رقیه ذکر کرده‌اند.

درباره مرگ و خاک‌سپاری ام‌کلثوم، گزارشهای گوناگونی وجود دارد، ولی همه آنها اتفاق دارد که ام‌کلثوم و پسرش، زید‌بن‌عمر، در یک زمان درگذشتند و معلوم نشد که کدام‌یک زودتر از دنیا رفته تا دیگر از دیگری ارث ببرد.

به برخی از رویدادهای زندگی ام‌کلثوم، استنادهای فقهی شده است؛ ازجمله: ولایت پدر در شوهردادن دختران خردسال؛ شرط نبودن هم‌کفو بودن نسبی در ازدواج؛ چگونگی قرار دادن جنازه زن و مرد در کنار یکدیگر، در هنگام نماز میت؛ تقدم امیر و حاکم اسلامی بر نزدیکان متوفی در اقامه نماز میت؛ ارث دو نفر که وارث یکدیگرند، ولی در یک زمان از دنیا رفته‌اند.