سیره در لغت به معنای طریقه و روش و در اصطلاح تاریخ‌نگاران، به معنای شرح زندگی افراد، رفتار و سخنان آنان است. پیشینه سیره‌نگاری در میان مسلمانان، به قرون اولیه اسلام بازمی‌گردد و از آن پس کتاب‌های بسیاری با نام «سیره» و با موضوع سیره پیامبر(ص) و امامان نوشته شد. منابع نگارش سیره معصومان عبارتند از: قرآن کریم، احادیث معصومان و گزارش‌های تاریخی.
در قرآن که مهم‌ترین منبع در سیره‌پژوهی است، گاهی به رویدادهای تاریخی زمان رسول خدا(ص) و گفتار و کردار ایشان اشاره شده است. در آیات قرآن گاهی به طور مستقیم به پیامبر(ص) اشاره شده و گاه به طور غیرمستقیم، ویژگی های پرهیزکاران، و بندگان شایسته خدا بیان شده که عالی‌ترین نمونه این افراد، پیامبر(ص) و امامان معصوم هستند. از دیگر منابع اثبات سیره، روایات معصومان است که گاهی سیره زندگی معصومی در روایات او بازتاب یافته یا یک امام معصوم به سیره امام معصوم دیگر اشاره کرده است. بسیاری از رفتارها و گفتارهای معصومان در بستر حوادث تاریخی گزارش شده که کتاب‌های تاریخ و سیره، بهترین منابع در این زمینه هستند.
مصونیت فرد از گناه و خطا به حجت بودن سیره وی می‌انجامد و دیگران می‌توانند این سیره را الگو و سرمشق رفتار و گفتار خود قرار دهند. حضرت مهدی(عج) در توقیعی، دختر رسول خدا(ص) را الگویی نیکو برای خود معرفی کرده است.
سیره دارای دلالت ها و کارکردهای گسترده‌ای در بسیاری از علوم اسلامی است. سیره و به طور کلی رفتار معصومان، افزون بر تأثیرگذاری در استنباط احکم شرعی، از منظر علوم اجتماعی، ترتیبی، سیاسی و … نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. مهم‌ترین نقش تربیتی سیره، نقش آموزش و تأکید آن است که صحیح‌ترین شیوه یک رفتار را به عنوان الگو از سوی یک معصوم ارائه می‌کند. سنّت و سیره عملی معصومان، بیانگر منطق اندیشه و عمل ثابت ایشان است که در موقعیتهای گوناگون، بر اساس یک منطق و اصول مشترک اقدام کرده‌اند.
