عنوان مقاله : دانشنامه نگاری و پژوهش -۱۸ نویسنده : آذرنگ، عبدالحسین منبع :
مجله کتاب ماه کلیات » فروردین ۱۳۸۸ – شماره ۱۳۶ (از صفحه ۸۸ تا ۹۱)
قسمتی از متن مقاله :
بنیهء علمی و فنی در ایران به طور اعم،و در زمینهء دانشنامه نگاری به نحو اخص محدود است.نیروهای دانشنامه نگار حرفه ای هم طبیعتا به یک دانشنامهء اصلی تعلق اصلی دارند و با دانشنامه های دیگر همکاری می کنند و به همین دلیل اگر مقاله های دانشنامه نگاران حرف های را دنبال کنید،خواهید دید که مقاله های اصلی و برجستهء آنها در دانشنامه های اصلی شان چاپ می‌شود و مقاله های درجهء بعد یا رونویسی و خلاصه شده،در دانشنامه های دیگر،ازاین روبا تکرار بی فایده ای روبه روییم که فایده ای علمی در آن نیست و بر مجموعهء دانسته های ما چیزی نمی افزاید.انگار مجموعهء ورق ثابتی را بگیرند و آنها را با آرایشها و ترتیبات مختلف به صورتهای متفاوت بچینند.
دانشنامه هایی را هم اکنون در ایران منتشر می شود، به چند دسته میتوان تقسیم کرد:۱.تألیف؛۲.ترجمه ای؛ ۳.تألیفی-ترجمه ای؛۴.گردآمده از اطلاعات منتشرشدهء موجود،بدون هیچگونه نقادی و بررسی.به دستهء چهارم فعلا نمیخواهم نام دیگری بدهم،اما اگر بخواهیم بحث را فنی تر دنبال کنیم،دربارهء دسته بندی و نام گذاری،اعمال دقت های دیگر لازم است که در جای خود باید مطرح شود.دربارهء دانشنامه های صرفا ترجمه ای هم در اینجا بحثی ندارم.
به گمانم پرسش های مهم و تعیین کننده دربارهء دانشنامه ها اینهاست:آیا در دانشنامه های تألیفی،حاصل پژوهش/ تحقیق۲باید به خواننده منتقل شود یا حاصل بررسی/ مطالعه۳،یا هردو؟و آیا دانشنامه ها تولید کنندهء علم هستند یا مصرف کنندهء علم؟آیا دانشنامه های موجود در روند تولید علم تأثیر میگذارند،یا با مصرف یافته ها و داده های موجود، به گسترش شبه علم،به ایجاد توهم علمی،یا داشتن دانش کلان کمک میکنند؟و آیا در بیست و چند سال گذشته که حرکت وسیع دانشنامه نگاری در ایران آغاز شده است، اگر بررسی دقیقی از مقاله های تألیفی،یا مدعی تألیف،در دانشنامه ها به عمل آید،معلوم نخواهد کرد که چه تعدادی از مؤلفان مقاله ها،محققان صاحب نظری هستند که با تألیف خود به دانشنامه ها اعتبار علمی-پژوهشی بخشیده اند،و چه شماری از راه نوشتن برای دانشنامه ها نام و آوازهای برای خود کسب کرده اند؟
دانلود مقاله : دانشنامه نگاری و پژوهش -۱۸
