همراهی و همدلی حضرت فاطمه(س) با امام علی(ع) در زندگی مشترک

همراهی و همدلی حضرت فاطمه(س) با امام علی(ع) در زندگی مشترک

نوشتاری مستخرج از مقاله «فاطمه(س) در کنار امام‌علی(ع)» جلد اول دانشنامه فاطمی

زندگانی مشترک امام‌علی(ع) و حضرت فاطمه(س)، دو سال پس از هجرت شروع گردید. احادیث و گزارش‌های بسیاری، از شیعه و اهل‌سنّت دربارة ویژگی‌های زندگی ایشان نقل شده که نشان‌دهندة تعامل و همفکری ایشان است.

زندگانی فاطمه(س) با علی(ع)، مصداق برجسته و کامل زندگی مشترک بود، یعنی بر دوستی و مهربانی و ایمان و صداقت، استوار بود. علی(ع) همسرش را یاوری نیکو برای طاعت خداوند معرفی کرد و حضرت فاطمه(س) علی(ع) را بهترین همسر خواند. این محبت و تفاهم و خرسندی، از آغاز تا پایان زندگی مشترک آنان ادامه یافت. ایشان در تمام سختی‌ها و شادی‌ها، از یکدیگر خشنود و از موقعیت هم آگاه بودند. گواه این امر، سخن علی(ع) پس از شهادت فاطمه(س) است که سوگند یاد کرد در طول زندگی مشترک، هرگز زهرا(س) را نرنجانده و او نیز برخلاف نظر علی(ع) کاری نکرده و او را ناراحت نساخته است.

حضرت زهرا(س) همواره علی(ع) را وصی و برادر رسول خدا(ص) تلا‌‌شگری پرتوان و باایمان و برترین همسر معرفی کرده و از پدر بزرگوارش نقل کرده که سعادت کامل و حقیقی، در گرو دوست داشتن علی(ع) است. علی(ع) نیز در موارد گوناگون همسرش را ‌ستوده و به زندگی مشترک با او افتخار کرده و او را سروَر زنان امت اسلام و جهانیان معرفی ‌کرده است. حضرت علی(ع) در برابر مخالفان و دشمنان خود نیز به همسرش افتخار می‌کرد و به ذکر فضایل وی می‌پرداخت.

حضرت زهرا(س) برای شوهرش همسری نمونه، برای پدرش دختری بسیار محبوب، و برای فرزندانش مادری الگو و موفق بود. او در تقویت آرامش و آسایش خانواده، تربیت فکری اعضای خانواده و ایجاد محیط صمیمی، مدیری کارآمد بود. وقتی علی(ع) به جهاد می‌رفت، فاطمه(س) با مشک، آب می‌آورد که اثرش بر بدن او باقی مانده بود و علی(ع) از این تلاش وی یاد کرده است. گزارش‌های تاریخی مربوط به همراهی در صحنه‌های نظامی نشان می‌دهند که فاطمه(س) در صحنه‌های حساس در کنار همسرش حضور داشته و یاریگر او بوده است.

پس از رحلت رسول خدا(ص) و غصب خلافت، حضرت زهرا(س) در کنار همسرش به طور جدّی وارد عرصة اجتماعی و سیاسی شد و فعالانه به دفاع از وصی رسول خدا(ص) و افشاگری بر ضد حکومت می‌پرداخت. بنا بر گزارشی، در منابع شیعه و اهل‌سنّت، فاطمة زهرا(س) به همراه علی(ع) و فرزندانش، شبانه به خانة برخی از صحابه و سابقین در اسلام می‌رفت و آنان را به حمایت از امام‌علی(ع) و احقاق حق او دعوت می‌کرد.

پس ‌از آنکه برای بیعت گرفتن از علی(ع) به در خانة آن حضرت رفتند، حضرت فاطمه(س) در حمایت از علی(ع)، از پشت درِ خانه، عمر‌بن‌خطاب را به‌شدت نکوهش و تهدید به نفرین کرد. حضرت فاطمه(س) کوشید تا از بردن علی(ع) به مسجد جلوگیری کند، که دراین‌میان آسیب دید و همین امر موجب شهادت ایشان شد.

زمانی که امام علی(ع) را برای بیعت به مسجد بردند، حضرت فاطمه(س) در آنجا حاضر شد و قاطعانه از حق همسرش دفاع کرد و خطبة معروف فدکیه را در مسجد مدینه در دفاع از همسرش ایراد کرد و برای اثبات خلافت علی(ع) به این استناد می‌کرد که همسرش در غدیر، وصی پیامبر(ص) معرفی شده است.

حضرت زهرا(س) به‌گونه‌های دیگر نیز نارضایی خود را از غاصبان خلافت و همراهی نکردن مردم با علی(ع)‌ ابراز داشت. مانند اینکه کنار قبر رسول خدا(ص) سخنانی گفت که بیش از آنکه نشانة بی‌قراری از فقدان پدر باشد، ابراز اندوه از رویدادهای پس از پیامبر(ص) است. ازاین‌رو، دستگاه حاکم از جانب حضرت(س) احساس خطر می‌کرد.

حضرت فاطمه(س) تا آخرین روز حیات و حتی در بستر بیماری و در جمع زنان عیادت‌کننده، از ناجوانمردی مردانشان شکوه کرد و تقاضای دیدار خلیفه (ابوبکر) و عمر را رد کرد و چون آنان، به وساطت امام‌علی(ع)، اجازة عیادت یافتند، خداوند و ملائکه را شاهد گرفت که آن دو او را خشمگین کرده‌اند و هرگز از آنان راضی نخواهد شد. بر اساس منابع اهل‌سنّت، فاطمه(س) وصیت کرد او را شبانه دفن کنند تا ابوبکر و عمر بر جنازه‌اش حاضر نشوند.