براى هم؛ فداى هم
نوشتاری از حجت الاسلام دکتر محمد باقر پورامینی عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
دستگیرى و کمک به رنج کشیدگان ضلعى از رابطه مردم خوب ما بخصوص جوانان برومند با بدنه جامعه است، آنکه در برابر روزی هایى که خداوند به آنان عطا کرده است، انفاق کند و واسطه انفاق دیگران به نیازمندان باشند.
با دو توصیف قرآنی از «ابرار» و «متقین» بهتر می توان از اهمیت انفاق و دستگیری از مردم پی برد؛ قرآن وقتی که از «ابرار» یاد می کند به زندگی زوج جوان حضرت امیرمومنان(ع) و حضرت فاطمه(ع) اشاره کرده ، پس از بیان ویژگی این دو در «ایمان به خدا» و «ایمان به روز جزا» ، از انفاقشان در راه خدا یاد می کند:
وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً . إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ، لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً ؛
و بر دوستى خدا به فقیر و اسیر و طفل یتیم طعام مىدهند . و (گویند) ما فقط براى رضاى خدا به شما طعام مىدهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسى هم نمىطلبیم.
قرآن در آیه ای دیگر وقتى «متقین» را توصیف مى نماید، پس از بیان «ایمان به غیب» و «اقامه نماز» ، از رابطه نزدیک و مستمر آنان با خلق خدا یاد مىکند،
وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ؛
و از تمام مواهبى که به آنها روزى دادهایم انفاق مىکنند.
بى شک، «روزى» معناى عامى است که به روزىهاى معنوى و مادى معنا مىشود؛ از این رو پرهیزگاران آنهایند که نه تنها از اموال خود، بلکه از عقل، دانش، نیروهاى جسمانى، مقام و موقعیت اجتماعى خود، و خلاصه از تمام سرمایههاى خویش به آنها که نیاز دارند مىبخشند، بى آنکه انتظار پاداشى داشته باشند.
«فلسفه انفاق» تنها پرشدن خلاءهاى اجتماعى نیست، بلکه رابطهاى با ساخته شدن دارد؛ اینکه انسان چیزى داشته باشد و از خود جدا کند و مظهر رحمانیت خدا شود این امر نقش بزرگى در ساختن روح و روان آدمی دارد
شب آید شمع هم گردیم و بهر یکدیگر سوزیم
شود چون روز دست و پاى هم در کار هم باشیم
دواى هم شفاى هم براى هم فداى هم
دل هم جان هم جانان هم دلدار هم باشیم
سیره مستمر معصومان (ع) انس با رنج کشیده و تلاش برای کم کردن غم معیشت و حتی رفع سختی زندگی بود ؛آن هم بی خفا با حفظ آبرو آن رنج کشیدگان. گروهی از مردم مدینه در حالی زندگی می کردند که نمی دانستند معیشت آنان از مجا تامین می شود و زمانی که علی بن الحسین(ع) رحلت رد، آنان کمک های شبانه ای را که به ایشان می رسید ، از دست دادند. این سیره پسندیده در دعایشان نیز تبلور داشت و از خدا توفیق این دستگیری و تعاون را خواستار بودند؛ آنگونه که در دعای ۲۶ صحیفه سجادیه تلالو دارد.
وَ وَفِّقْهُمْ لِإِقَامَهِ سُنَّتِکَ، وَ الْأَخْذِ بِمَحَاسِنِ أَدَبِکَ فِی إِرْفَاقِ ضَعِیفِهِمْ، وَ سَدِّ خَلَّتِهِمْ، وَ عِیَادَهِ مَرِیضِهِمْ، وَ هِدَایَهِ مُسْتَرْشِدِهِمْ، وَ مُنَاصَحَهِ مُسْتَشِیرِهِمْ، وَ تَعَهُّدِ قَادِمِهِمْ، وَ کِتْمَانِ أَسْرَارِهِمْ، وَ سَتْرِ عَوْرَاتِهِمْ، وَ نُصْرَهِ مَظْلُومِهِمْ، وَ حُسْنِ مُوَاسَاتِهِمْ بِالْمَاعُونِ، وَ الْعَوْدِ عَلَیْهِمْ بِالْجِدَهِ وَ الْإِفْضَالِ، وَ إِعْطَاءِ مَا یَجِبُ لَهُمْ قَبْلَ السُّؤَالِ
بار خدایا، همسایگان و دوستان مرا یارى ده که سنت تو بر پاى دارند و رهنمودهاى نیکوى تو را فرا گیرند: در یارى ناتوانانشان و رفع نیاز از نیازمندانشان و عیادت بیمارانشان و راهنمایى رهجویانشان و اندرز به مشورت کنندگانشان و دیدار مسافرانشان به هنگامى که باز مىگردند و نهان داشتن اسرارشان و پوشیدن عیبهایشان و یارى ستمدیدگانشان و دستگیرى از ایشان به اطعام و سود رسانیدن به ایشان به عطایا و بخششها و بر آوردن نیازهایشان زان پیش که لب به سؤال بگشایند.
در این روزهای کرونایی ، گره مادی و معیشتی ، زندگی بسیاری از مردم عزیزمان را سخت کرده است ؛ هنرهمگان در راستای تاسی به معصومان و لبیک به پیشوای انقلاب«مواسات و همدلی» با نیازمندان است ؛ بی شک این کمک مؤمنانه به فقرا ، توشه ای قیمتی برای جلب رحمت الهی است ؛ آن رحمتی که در آستان رمضان کریم بدان نیازمندیم.
