رابطه سلامت معنوی اجتماعی و دوربین ها و جواسیس خدا
نوشتاری از حجت الاسلام دکتر محمدجواد رودگر عضو هیأت علمی گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه؛
در طول ایام دفاع قدرتمندانه، مدبرانه و همدلانه جمهوری اسلامی ایران در برابر تجاوز رژیم سفاک صهیونی و حمله ددمنشانه ابرغارتگر دنیا، آمریکای جنایتکار از شبکه های مجازی، نرم افزارها و جنگ رسانه ای و جاسوسی امثال واتساپ، تلگرام، اینستاگرام و…با هدف جنگ ترکیبی شیاطین بزرگ و کوچک با انگیزه تهدید و ترور، جنگ روانی و القای ترس اجتماعی و جنگ روایت ها سخن به میان آمد و این روزها نیز با اندک هوشیاری عمومی، مراقبت های لازم نه کافی در جنگ الکترونیک و نرم افزاری صورت میگیرد و هوشیاری در برابر مکر دشمن بیرونی و مراقبت از داشته های نرم افزاری و سخت افزاری یک امر راهبردی و به نوعی جهاد با ابزارهای نوین و جنگ ترکیبی دشمن هست. این روزها خانواده و جامعه حساسیت حتی وسواس خاصی در برابر دوربین ها و جواسیس Mossad، sia، MI6 و… دارند و باید داشته باشند که در واقع نشانی از بیداری و دغدغه داشتن برای صیانت از داشته های نرم و سخت است و آنچه عامل مراقبت از واردات و صادرات ما در مواجهه با دوست و دشمن خواهد شد، سلامت معنوی فردی و اجتماعی است و جامعه اسلامی و انقلابی در این بازه زمانی بیش از پیش به بصیرت و سلامت در مواجهه با حوادث حادثه و وقایع واقعه دارد تا ضریب آسیب پذیری خود را به حداقل ممکن برساند و در نتیجه از سلامت جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی حراست و صیانت کند.
اکنون به نکته ای توجه کنیم که دشمن درون یا نَفْسِ اَمَّاره و نفس مُسَوِّله نیز کمین کرده و درصدد نابودی قدرت نرم درونی( معنویت متخذ از باورهای عمیق اسلامی، مُولِدهای معنویت مانند نماز، دعا، توکل، توسل و مظاهر و جلوات معنوی مثل صدق، اخلاص، ایثار، نثار و…) و از بین بردن داشته های اعتقادی، اخلاقی و عملی ماست و دشمن درون نیز با دوربین های و جواسیس خود به ناکارآمدسازی عقل فطری و تخدیر ارزش های تکوینی و ترور معنایی باورهای صائب با القای تردید و خلقیات صادق با غلبه حقد، حسادت، غرور، تکبر و بدبینی و عمل صالح با حَبط عمل بوسیله منت نهادن و آزار مومنین و جامعه ایمانی می پردازد:” يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَاتُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى”(بقره:۲۶۴)( ای اهل ایمان! صدقه هایتان را با منت و آزار باطل نکنید) تا سلامت معنوی ما را در ساحات بینشی، گرایشی و کنشی به سقامت معنوی در همان ساحات تبدیل کند و هرگاه سلامت معنوی فردی و اجتماعی( اجتماع منزلی/ خانواده و اجتماع مدنی/جامعه) به مخاطره افتاد و از بین رفت. در جنگ روایت ها مغلوب شده و تروریسم فکری، فرهنگی، سیاسی، امنیتی و معیشتی پیروز میدان خواهد شد و در این صورت ممکن است هرکدام از ما تبدیل به پیاده نظام دشمن بیرونی و جواسیس ناخوانده، بی مزد و مواجید و اعلام نشده دشمن غدار و مَکَّار شویم بنابراین مراقبت از سلامت معنوی فردی و اجتماعی در برابر دشمن درونی و بیرونی تضمین کسب فتح و نصرت الهی است.
اینک با توجه و تدبر به حدیثی از امام صادق(ع) که فرمود:« السَّعيدُ مَن وَجَدَ في نفسِهِ خَلوَةً يَشغَلُ بها»( خوشبخت کسی است که برای نفس خود خلوت و فراغتی یابد و به کار اصلاح آن بپردازد)(مجلسی، بحار، ج ۳۵،ص۲٠۳، ح ۷۸) به نکته ای اخلاقی، سلوکی و عرفانی مبتنی بر عرفان و سلوک اهل بیتی یا برگرفته از کتاب و سنت اشاره ای اجمالی کنیم:
در نظام توحیدی معرفت و باور به اینکه دوربین های خدا در دستگاه آفرینشی و خلقت ما تعبیه شد تا اگر از آن مراقبت کردیم، بتوانیم “نظرعقلی” به ملکوت کرده:” أَوَلَمْ يَنْظُرُوا فِي مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ”(اعراف:۱۸۵) و آنگاه ابراهیم گونه ملکوت را “شهود قلبی” کرده و به مقام یقین برسیم:” وَكَذَٰلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ”(انعام:۷۵) و حقایق هستی، دقایق عالم وجود و رقائق ماواری وجود را ببینیم و با دوربین ها و ابزارهای فوق پیشرفته از ملک به ملکوت و مافوق ملکوت بنگریم و تجربیات سلوکی را تجربه زیسته این جهانی خود قرار دهیم. چگونه است که با پیشرفت های تکنولوژیک از طریق آنتن تلوزیون، موبایل، ماهواره در انواع آن، قدرت صدابرداری، تصویربرداری و آگاهی یابی در کرات آسمان، لایه های تو برتوی زمین و اعماق دریاها و اقیانوس ها را داریم، همچنین با پیشرفت های ایدئولوژیک(عمل به باید و نباید های دینی) به وسیله آنتن ها وماهواره های تعبیه شده در ساختار و بافتار وجود خویش اصوات و تصاویر، معارف و حقایق عوالم غیب و بواطن هستی را درک و دریافت کرده و به شهود شنیداری و دیداری نائل شویم.
دست یابی و نیل به این امر سترگ سلوکی/ شهودی با سلامت معنوی ادراکی/ شناختاری و اشراقی/ شهودی ممکن است که ابزارش «تزکیه نفس/طهارت باطن»، «تذکیه عقل/هوشمندی و فراست عقلی» و «تضحیه نفس/ قربانی کردن نفس در برابر خدا/ مقام فنای فی الله» و راهش «مجاهدت مخلصانه»، «ریاضت متشرعانه» و «عبودیت محبانه» هست.
آری هرگاه باورمان شد که خدای سبحان نیز دوربین هایی در تمامی خونه و خیابان، مغازه و محل کار، خلوت و جلوت، در آسمان و زمین، دریا و خشکی، درون و برون وجود ما و… بکار گرفته و همه فعل و انفعالات، گفتار، نوشتار و کردار را ثبت و ضبط می کنند و خدای متعال جواسیسی مانند چشم، گوس، زبان، دست و پا در “جوارح” و عقل و خیال، قلب و… در “جوانح” ما دارد و آنان همه حالات، خاطرات ذهنی و خطورات ضمیری ما ثبت و ضبط می کنند، در این صورت است که به مراقبت از خود اهتمام می ورزیم، مصداق بارز:” قَوِّ عَلى خِدمَتِكَ جَوارِحي وَاشدُد عَلَى العَزيمَةِ جَوانِحي”(قمی، مفاتیح الجنان، فراز پایانی دعای کمیل)( ای خدا! اعضای بدنم را در راه خدمت به خودت توانا گردان و اراده‌ام را در این راه محکم و استوار فرما) و به تعبیر جامع قرآن «تقوا» پیشه کرده و کلید کل خیر و ابزار فوز، فلاح و نجاح را برای سعادت و شهادت یا همان قدرت نرم درونی خواهیم داشت تا در موقع لزوم در برابر دشمن درون و برون تاب آوری داشته و فاتح میدان جهاد فردی و اجتماعی باشیم و این همه مرهون سلامت معنوی در گستره وسیع و لایه های عمیق وجودی است.
به راستی آیا تاکنون در آیاتی که از دوربین ها و جواسیس خدا حکایت می کنند توجه کرده و در آنها تدبر کردیم؟ آیاتی که بر نکاتی بسیار کلیدی در حدوث و بقای سلامت معنوی تکیه و تأکید دارند، آیات ناظر به اینکه در محضر خدا هستیم و همه اقوال و افعال ما بوسیله فرشتگان الهی ثبت و ضبط خواهد شد و در قیامت شواهدی از زمین و اعضا و جوارح ما به سخن آمده و مُکتسبات ما را بیان می کنند و هیچ کسی را یارای انکار گفته ها و کرده هایشان نیست، به تعبیر عمیق امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه که اینگونه هشدار می‌دهند:”اعْلَمُوا عِبَادَ اللهِ أَنَّ عَلَیْکُمْ رَصَدًا مِنْ أَنْفُسِکُمْ وَعُیُونًا مِنْ جَوَارِحِکُمْ وَحُفَّاظَ صِدْقٍ یَحْفَظُونَ أَعْمَالَکُمْ وَعَدَدَ أَنْفَاسِکُمْ لَا تَسْتُرُکُمْ مِنْهُمْ ظُلْمَةُ لَیْلٍ دَاجٍ وَلَا یُکِنُّکُمْ مِنْهُمْ بَابٌ ذُو رِتَاجٍ وَإِنَّ غَداً مِنَ الْیَوْمِ قَرِیبٌ”(نهج البلاغه، خ۱۵۷)(ای بندگان خدا، بدانید که دیده‌بانی از خودتان و جاسوسانی از اندامتان بر شما است و از فرشتگان، مراقبانی هستند که از روی راستی، کردار شما و شمارۀ نفسهایتان را ضبط می‌کنند. تاریکی شبِ تار، شما را از این فرشتگان نمی‌پوشاند و درب بسته شده، شما را از آنها پنهان نمی‌کند و فردای قیامت به امروز نزدیک است)(در تفسیر این قسمت ر.ک: ناصر مکارم شیرازی و همکاران، پيام امام اميرالمؤمنين عليه السلام، ج ۶، ص: ۱۸۸-۱۸۰) و افزون بر موارد یاد شده، شاهدانی از پیامبر و امام علیهم السلام و فرشتگان هستند، در مجموع آیات دلالت کننده بر آنچه بیان شد، عباراتند از:
۱.« أَلَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرَى»(علق: ۱۴)( مگر ندانسته که قطعاً خدا [همه کارهایش را] می بیند؟)
۲.« مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ»(ق: ۱۸)( هیچ سخنی را به زبان نمی گوید جز اینکه نزد آن [برای نوشتن و حفظش] نگهبانی آماده است)
۳.« الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ»(یس: ۶۵)( امروز بر دهان هایشان مُهر خاموشی نهیم و دست هایشان با ما سخن می گویند و پاهایشان به اعمالی که همواره مرتکب می شدند، گواهی می دهند! )
۴.« يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا»(زلزال: ۴)( آن روز است که زمین اخبار خود را می گوید)
۵.” وَجَاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّعَها سَائِقٌ وَشَهِيدٌ”(ق:۲۱)( هر کسی که وارد محشر شود، مأموری از فرشتگان او را به پیش می‌راند و مأموری به عنوان گواه با او خواهد بود)
- ” وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ”( توبه: ۱۰۵)( و بگو [هر كارى می‌خواهيد] بكنيد، كه به زودى خدا و پيامبر او و مؤمنان در كردار شما خواهند نگريست و به زودى به سوى داناى نهان و آشكار بازگردانيده می‌شويد؛ پس ما را به آنچه انجام می‌داديد، آگاه خواهد كرد)
۷.” وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا»(بقره: ۱۴۳)( و بدین گونه ما شما را یک امت معتدل و میانه قرار دادیم تا شاهد بر مردم باشید و رسول خدا(ص) هم بر شما شاهد باشد).
دانایی و ایمان به آیات یادشده کارکرد مهم سلامت معنوی/ سلوکی دارد و عامل سعادت خواهد شد.
والحمدلله رب العالمین
محمدجواد رودگر
۱۳/۴/۱۴۰۴
