به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام و المسلمین «محسن مهاجرنیا» عضو هیات علمی گروه سیاست پژوهشگاه در گفت وگو با خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه مسجد در تاریخ اسلام همواره علاوه بر محوریت در معنویت و عبادت از کارکردهای دیگری نیز برخوردار بوده است، اظهار کرد: اما در زمامه ما فعالیت‌های مسجد و دایره شمول آن به دلیل عوامل مختلف متفاوت‌تر از گذشته شده است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: در دوران پیامبر اکبرم (ص) رتق و فتق تمامی امور جامعه در مسجد انجام می شد، مسجد نه تنها محل عبادت که دارالخلافه و محل قضاوت بود، این کارکرد البته در طول تاریخ اسلام دستخوش تغییراتی شد اما واقعیت آن است که از همان ابتدا مجموعه ای از کارکردهای متنوع سیاسی و اجتماعی در مسجد تعریف شد و در دوران ائمه اطهار (ع) نیز استمرار یافت.
وی افزود: از آنجایی که مدیریت کلان و سیاست‌گذاری جامعه عملا در اختیار ائمه اطهار (ع) نبود در نتیجه بسیاری از مسائل و ارتباطات مردمی حضرات معصومین(ع) در مسجد صورت می‌پذیرفت؛ این کارکرد تقریبا در دوره ائمه(ع) وجود داشت، برای مثال کلاس‌های درس چهار هزار نفری امام صادق (ع) در مسجد برگزار می شد؛ «سلیم بن ابى حیه» نقل مى‌کند که در خدمت امام صادق (ع) بودم، وقتى خواستم از وى جدا شوم، خداحافظى کرده، عرض نمودم: دوست دارم توصیه و زاد و توشه‌اى (دینى و علمى) به من مرحمت فرمایى؛ حضرت(ع) فرمود: «ائت أبان بن تغلب فإنّه قد سمع منّی حدیثاً کثیراً فما روى لک فاروه عنّی؛ نزد ابان بن تغلب برو! او از من احادیث زیادى شنیده، هر چه او براى تو نقل کند، مستقیماً از من نقل کن». سپس اضافه فرمود: پدرم أبو جعفر علیه السلام به او فرمود: «اجلس فی مسجد المدینه و أفتِ الناس، فإنّی أحبّ أن یُرى فی شیعتی مثلک؛ در مسجد مدینه بنشین و براى مردم (پیروان همه مذاهب) فتوا بده که من دوست مى‌دارم در بین شیعیانم امثال تو دیده شوند».
حجت‌الاسلام و المسلمین مهاجرنیا با اشاره به جایگاه مسجد در سیره امام رضا(ع)، تصریح کرد: محل برگزاری بسیاری از مناظرات عالم آل‌محمد(ص) که با نمایندگان سایر ادیان با حضور آن حضرت(ع) برگزار می شد عموماً در دارالحکومه بود چراکه طراحی این دیدارها و مناظرات با شخص خلیه یعنی مأمون بود اما سایر ارتباطات و دیدارهای معنوی امام رضا (ع) با مردم در مسجد انجام می‌شد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه امام رضا(ع) در زمان حضور در مدینه ارتباط و انس با مسجدالنبی(ص) داشتند، افزود: مدینه در آن زمان چندان وسعتی نداشت و محل زندگی امام رضا (ع) نیز اطراف مسجد بود و ارتباطات گسترده ای ذیل دیدارهای مردم با امام(ع) در مسجد شکل می گرفت.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در بخش دیگری از مباحث خود با بیان اینکه ائمه اطهار(ع) در عرصه‌های مختلف الگویی تام و تمام برای جامعه محسوب می‌شوند، تأکید کرد: امام حسین (ع) درباره ضرورت الگوبردای از سیره معصومان(ع) فرمودند: «لکــــــــم فــــــــیّ اســــــــــوه؛ عمل من سرمشق شما است».
وی ادامه داد: ائمه معصوم(ع) انسان کامل هستند و به ما دستور دادند که برای هدایت به آنها اقتدا کنیم، امام رضا (ع) که در ایام ولادت آن حضرت(ع) قرار داریم در بخش سیاست روایات و احادیث کوتاه فراوانی از ایشان وجود دارد، حدیث «سلسله الذهب» به تنهایی دنیایی از مطالب قابل تامل و الگوگیری است؛ امروز ما در دنیایی زندگی می کنیم که نظام فاسد جهانی آن به رهبری آمریکا و ابرقدرت ها شکل گرفته که جز فساد و ظلم و جور در دنیا کار دیگری ندارند؛ سیره امام رضا (ع) در عرصه مقابله با حاکمان جور می تواند در مواجهه با استکبار برای ما الگو باشد.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه رویکرد اهل بیت (ع) در عرصه های مختلف چراغ راه برای جامعه است، تصریح کرد: هرکدام از ائمه اطهار (ع) به القابی معروف بودند، برای مثال یکی از القاب امام رضا (ع) رئوف است؛ البته اعتقاد ما بر این است که ائمه کلهم نور واحد هستند و هیچ تفاوتی میان آنها نیز و آنچه که از القاب و کنیه به این حضرات نسبت داده شده، مولفه هایی هستند که همه آن بزرگواران به نوعی واجدش هستند.
وی در این راستا ادامه داد: امام رضا (ع) به مدت ۲۰ سال و در سخت ترین دوران امامت جامعه را بر عهده داشتند، در دوره سه تن از خلفای عباسی زندگی می کردند که بسیار ظالم بودند؛ ۱۰ سال در دوره هارون الرشید، پنج سال در دوره امین و پنج سال در دوره مامون و هر یک از این ادوار مصادف با مشکلات متعددی در جامعه بود. از سوی دیگر بغض دستگاه خلافت نسبت به ائمه(ع) منجر به بروز محدویت های بسیاری برای امام رضا (ع) بود اما حضرت(س) با وجود همه این فشارها و شرایط سخت راضی به قضای الهی بودند.
حجت‌الاسلام و المسلمین مهاجرنیا در پایان خاطرنشان کرد: آن حضرت(ع) راضی به مشیت الهی بودند و از این جهت رضا نامیده شدند، هرچند که ایشان قبل از ولادت و در زمان پیامبر(ص) به این نام شناخته می شدند.
