نماز رعایت ادب عبودیت و نیل به سلامت معنوی است

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین «ابوالفضل ساجدی» عضو شورای علمی قطب علمی فلسفه دین اسلامی پژوهشگاه در پاسخ به این سوال خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان که برخی معتقد هستند که دل باشد و اعمال صالح داشته باشید نیازی به خواندن نماز و عبادت نیست گفت: اولا اگر منظور از پاکی دل و صافی قلب، صداقت در برخورد، اجتناب از دروغ ، فریب و نیرنگ است، جواب این است که نماز در صفا دادن به قلب هم اثر فراوان دارد. بعلاوه، انسان های نمازگزار انگیزه ی بیشتری برای ترک این خطاها دارند.

این عضوهیت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه اظهار کرد: ثانیا فلسفه نماز فقط کسب صداقت نیست که اگر این صفت را داریم نماز نخوانیم؛ بلکه حکمت نماز عبارتست از شکر مُنعِم، رعایت ادب عبودیت، اتصال قطره به دریا و نیل به سلامت معنوی است.

وی تصریح کرد: گوینده سخن فوق معتقد است که اگر شما صداقت داشته باشید لازم نیست به دیگر قواعد شریعت عمل کنید. این سخن صحیح نیست چون صداقت، خوب است اما کافی نیست. این یکی از صفات نیکو در روابط اجتماعی است که اسلام هم مورد تاکید قرار داده است اما اکتفا کردن به آن و نفی سایر وظایف دینی سبب می شود که بسیاری از کمالات اخلاقی فردی و اجتماعی مانند شکر، بخشش، ایثار، محبت، یاری نیازمندان مورد غفلت قرار گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین ساجدی بیان کرد: رعایت صداقت در رابطه با سایر انسانها، صداقت در ارتباط با خدا را در برنمی گیرد. آیا با انسانها صادقانه برخورد کنیم اما با خدا، فریبکارانه؟ آیا تعامل صادقانه با خدا، با عصیان در برابر او سازگار است؟

این عضوهیت شورای علمی قطب علمی فلسفه دین اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خاطر نشان کرد: اگر منظور از قلب، روح یا نفس انسان است و منظور از صفای دل،‌ نورانیت و کمال نفس است، باید ابتدا نفس را بشناسیم تا بفهمیم چه چیزی باعث کمال آن است. قبلا بیان شد که کمال نفس آدمی در قُرب وجودی به خداوند است که با رفتار اختیاری حاصل می شود.  البته کسی که به خدا نزدیک شود و او را به درستی بندگی کند، در برخورد با دیگران صداقت هم دارد اما این صفت، بخش کوچکی از مجموعه وظایفی است که او را به کمال می رساند.

وی افزود: آنکه می گوید قلبت صاف باشد، عمل به شریعت مهم نیست، از این نکته غافل است که قلب به معنای روح، روان یا نفس، با عمل ارتباط مستقیم دارد. ابعاد شناختی و گرایشی و رفتاری انسان با هم تعامل دارند و در سایه این تعاملات، شخصیت و روح انسان شکل می گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین ساجدی با بیان اینکه قرآن در موارد فراوانی ایمان و عمل صالح را در کنار هم ذکر می کند.اظهار کرد:خداوند در سوره عصر همه ی انسانها را در حال خسران و زیان معرفی می کند مگر آنان که اهل ایمان و عمل صالح هستند.

وی گفت:امام صادق (ع) تاثیر تخریبی عصیان در برابر دستورات خدا را در روان و قلب انسان، سریعتر از نقش چاقوی تیز در پاره کردن گوشت ذکر می کند، چنانکه می فرماید: «وَ إِنَّ الْعَمَلَ السَّیِّئَ أَسْرَعُ فِی صَاحِبِهِ مِنَ السِّکِّینِ فِی اللَّحْم» اگر عمل، رابطه ای با قلب نداشته باشد تاثیر تخریبی گناه در قلب معنا نخواهد داشت.

این عضوهیت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)  تصریح کرد: در روایت دیگری راه رسیدن به رستگاری و پاداش اخروی التزام عملی به آموزه های دین ذکر شده است.«دخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع فَقَالَ [لِی‏] یَا خَیْثَمَهُ أَبْلِغْ مَوَالِیَنَا مِنَّا السَّلَامَ وَ أَعْلِمْهُمْ أَنَّهُمْ لَمْ یَنَالُوا [لَا یَنَالُونَ‏] مَا عِنْدَ اللَّهِ إِلَّا بِالْعَمَل‏» به دوستان ما سلام برسانید و آنها را آگاه سازید که هرگز به خواست خود نزد خدا نمی رسند مگر با عمل نیکو.