به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحمید واسطی عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد اظهار داشت: دعاهای ماه مبارک رمضان از انسجام خاصی برخوردارند و مفاهیمی که در دعاهای روزانه این ماه ارائه شده‌اند، مانند قطعات یک پازل، منظومه‌ای معنوی را شکل می‌دهند. این منظومه به گونه‌ای طراحی شده که انسان را به سمت تعالی در تمامی ابعاد زندگی هدایت کند.
وی با بیان اینکه روز دوازدهم این ماه، حامل سه مفهوم کلیدی است که شامل «عفاف و پوشش»، «قناعت و کفاف» و «عدل و انصاف» می‌شود، افزود: هر یک از این مفاهیم می‌توانند به طور مستقیم در اعتلای شخصیت فردی و اجتماعی انسان تأثیر بگذارند و او را از تک‌بعدی بودن نجات دهند.
عفاف و پوشش؛ زینتی فراتر از ظاهر
حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی با اشاره به فراز نخست دعای روز دوازدهم، «اللهم زینّی فیه بستْرِ العفاف»، گفت: این بخش از دعا به اهمیت عفاف می‌پردازد، عفاف یک مفهوم عمیق‌تر از پوشش ظاهری است؛ این فضیلتی درونی است که به انسان ظرفیت کنترل هیجانات و جلوگیری از زیاده‌خواهی می‌دهد. عفاف، زینتی است که نقص‌های روحی و اخلاقی انسان را می‌پوشاند و او را در مسیر هدایت و رحمت الهی به نقطه‌ای از کمال نزدیک می‌کند.
وی ادامه داد: عفیف کسی است که نه در رفتار و نه در خواسته‌های درونی گرفتار زیاده‌روی نمی‌شود. چنین فردی توانایی کنترل احساسات و مدیریت هیجانات خود را دارد و در مقابل وسوسه‌ها، به‌ویژه زیاده‌خواهی‌های نفس، مقاوم است. در این حالت، فرد تمرکزی درونی پیدا می‌کند که او را از هدررفت انرژی‌های روحی و ذهنی نجات داده و از نگاه‌های بی‌ثمر دیگران رهایی می‌بخشد. این نوع عفاف، پایه‌ای است برای تزکیه و اصلاح نفس که در نهایت رضایت خداوند را به دنبال دارد.
قناعت و کفاف؛ راهی برای تعادل در زندگی
حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی در ادامه، با اشاره به فراز دیگر دعا، «وستِرْنی فیه بلباسِ القنوعِ والکفاف»، بیان کرد: در این بخش از دعا، از خداوند درخواست می‌کنیم که لباس قناعت و کفاف بر ما پوشانده شود. قناعت به معنای مصرف بهینه و استفاده کارآمد از امکانات موجود است، در حالی که کفاف به معنای مصرف به میزان نیازهای واقعی است. این دو مفهوم مکمل هم هستند و می‌توانند معیارهایی دقیق برای مدیریت زندگی مادی و معنوی انسان ارائه کنند.
مدیر مدرسه علمیه نورالرضا(علیه‌السلام) افزود: قناعت به معنای زاهد بودن و حداقل‌سازی مصرف نیست، بلکه به معنای استفاده مفید است، به گونه‌ای که انسان از منابع خود به بهترین شکل بهره‌برداری کند. اما کفاف دیدگاهی عمیق‌تری دارد. کفاف از ما می‌خواهد که نیازهای صادق و واقعی خود را از نیازهای کاذب و خیالی جدا کنیم، نیازهای کاذب، همان توهمات و خواسته‌های غیرضروری هستند که انسان را دائماً در چرخه‌ای از مصرف‌گرایی گرفتار می‌کنند، در مقابل، فردی که مهارت تشخیص نیازهای واقعی را پیدا کرده باشد، می‌تواند با آرامش، منابع خود را به گونه‌ای مدیریت کند که زندگی‌اش نه تنها مادی‌گرایانه نباشد، بلکه در مسیر معنویت نیز حرکت کند.
وی در ادامه با تمرکز بر فراز «ومَن نی فیه علی العدلِ والانصاف» اظهار کرد: در این بخش از دعا، از خداوند می‌خواهیم که ما را در مسیر عدالت و انصاف قرار دهد. عدالت، به معنای شناخت حق هر چیز و تلاش برای ادای آن است، انسان‌هایی که عدالت را سرلوحه اعمال خود قرار می‌دهند، نظم و برکت را در روابط شخصی و اجتماعی خود ایجاد می‌کنند.
وی ادامه داد: اما انصاف، گامی فراتر از عدالت است. انصاف به معنای لطف و گذشت بیشتر نسبت به دیگران است. اگر عدالت به معنای ادای کامل حق دیگران باشد، انصاف آن لطف اضافی است که می‌تواند مهر و محبت را در روابط انسانی گسترش دهد. انصاف، نه فقط در روابط نزدیکی مانند خانواده یا همسر، بلکه در محیط کار، اجتماع و حتی روابط عادی روزمره، باعث تحکیم ارتباطات می‌شود. فردی که با انصاف رفتار می‌کند، علاوه بر عمل به عدالت، حس کرامت و بزرگی را در خود و دیگران بیدار می‌کند.
امنیت روح؛ درخواست نهایی از خداوند
حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی در ادامه توضیح فراز پایانی این دعا «وآمنْ نی فیه من کلّ ما أخاف به عصمتک یا عصمة الخائفین» بیان کرد: در این بخش، از خداوند متعال می‌خواهیم که ما را از هرگونه ترس و نگرانی رهایی بخشد و در امنیت قرار دهد. اما این امنیت، تنها به مسائل ظاهری مانند خطرات اجتماعی یا اقتصادی محدود نمی‌شود؛ بلکه به امنیت درونی، امنیت روح و آسودگی قلب اشاره دارد.
وی افزود: خوف، به معنای نگرانی‌هایی است که انسان را از حرکت در مسیر قرب الهی بازمی‌دارد. این ترس‌ها می‌توانند درونی یا بیرونی باشند، اما نتیجه آن‌ها فاصله گرفتن از خداوند و کاهش تمرکز بر مسیر بندگی است. در این دعا از خداوند می‌خواهیم که عواملی که میان ما و او اختلال ایجاد می‌کنند، از زندگی ما دور کند و سپر امنی در برابر آسیب‌ها و خطاها برای ما فراهم آورد، لذا امنیت واقعی، همان پشتیبانی خداوند است که انسان را از خطاها و مخاطرات دنیوی و اخروی حفظ می‌کند.
دعای روز دوازدهم؛ راهکاری جامع برای زندگی
وی اظهار کرد: دعای روز دوازدهم ماه مبارک رمضان، مفاهیمی جامع ارائه می‌دهد که می‌توانند در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، راهنما باشند، این دعا، انسان را دعوت می‌کند که در درون خود، عفاف و تمرکز ایجاد کند، در مدیریت زندگی به قناعت و کفاف پایبند باشد و در تعاملات اجتماعی، عدل و انصاف را سرلوحه کار خود قرار دهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین واسطی خاطرنشان کرد: ماه مبارک رمضان فرصتی استثنایی برای انسان است تا خود را بازسازی کند و به سمت نور الهی حرکت کند، اگر هر فرد بتواند مفاهیم این دعا را به‌طور عملی در زندگی به کار گیرد، نه تنها خود او دچار تحول خواهد شد، بلکه تأثیر مثبت آن بر خانواده و جامعه نیز نمایان خواهد شد، این دعاها مانند چراغ‌هایی هستند که مسیر زندگی ما را به سوی کمال روشن می‌کنند و اگر به آن‌ها توجه کنیم، حتی پس از پایان این ماه مبارک نیز نتایج آن‌ها همراه ما خواهد بود.
