به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به نقل از خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: پانزدهمین نشست از سلسله نشست‌های گفتمان مقاومت با موضوع «جریان‌شناسی بازیگران فکری و سیاسی سوریه» به همت گروه کلام اسلامی و الهیات جدید و مرکز تعاملات علمی بین المللی پژوهشگاه با همکاری مشارکت مرکز پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم به صورت حضوری و مجازی، چهارشنبه ۵ دی ماه در تالار فرهنگ پژوهشگاه برگزار شد.
حجت‌الاسلام «ذبیح‌الله نعیمیان» در این نشست طی سخنانی با بیان اینکه ذیل تحقیقات خود با مساله سوریه مواجه شدم و اینکه گروه‌های سوری به تدریج وارد کار شده‌اند، افزود: در این بین یک حلقه اختصاص به ابومحمد جولانی داشت، حلقه دیگری که محل دغدغه من شد مربوط به جریان‌شناسی مذهبی سوریه بود که شامل تیپ شخصیت‌های علمایی بود که تحت حمایت ترکیه تبدیل به تشکل شدند و شامل شخصیت‌های متنوعی هم بودند؛ البته تشکل‌هایی از قبل بین این شخصیت‌ها وجود داشت، گروه‌های دیگری نیز فعالیت داشتند و نهایتا گروه‌های مبارز، اما آنچه که امروز در سوریه می بینیم تحولات جدید اس، بشار اسد رفت اما آدمها و جریان‌ها عوض نشدند بلکه تحول مختصری در کارها افتاده است.
مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) ادامه داد: ما باید فضای سوریه تا پیش از این اتفاقات را برای تحلیل شرایط کنونی این کشور در نظر بگیریم از جمله اینکه سوریه تحت اشغال فرانسه بود، بعدها به این سمت حرکت کردند که علما و شخصیت‌های علمی و تبلیغی چگونه نقش‌آفرینی کنند لذا از آن هیات رسمی مذهبی دور شدند و فعالیت‌ها در پوشش‌های خیریه‌ای انجام شد، نهاد روحانیت و فعالیت مذهبی کلا یک سبقه خاصی پیدا کرد تا اینکه بعد از سال ۲۰۱۱ حکومت بشار اسد کارهای نظارت مذهبی را در اوقاف متمرکز کرد و شخصی به نام «عبدالستار السید» را آورد؛ نباید فراموش کنیم که نظام تعلیم و تربیت مذهبی سوریه جمعیت اندکی دارد اما از منظر ما که عادت کردیم همه استان‌ها حوزه علمیه داشته باشد، فضایی مثل سوریه از نظر مذهبی کاملا متفاوت است به طوری که نظام فقاهتی خیلی اندک بود و شخصا در تحقیقاتم صرفا یک تا دو مورد دانشکده کوچک یا چند مجموعه مختصر برخورد خوردم از جمله «معهد الفتح الاسلامی» و … .
وی گفت: نکته دیگر جمعیت علمایی است که با حمایت ترکیه در سوریه شکل گرفت، آنها شبیه سازمان تبلیغات‌های کوچک هستند، برخی از آنها هم جنبه فقه سیاسی را گهگداری در سایت ها و نوشته‌هایشان دارند و از جماعت‌هایی هستند که درگیر کارهای سیاسی نبودند، در آن جماعت «محمد سرور زین العابدین» قبل ازانقلاب در مقابل جریان «جامی» فعالیت کرده و گروه منتقد را شکل داد که به جریان سروریه مشهور است؛ یک زمان بود در جریان سلفی جهادی سوریه و عراق برخی را متهم می‌کردند که فلان شخص سروری است، مثلا «قحطانی» را از افراد جریان سروری خطاب کرده و می‌گفتند: تو جدی نیستی و یک آدم جهادی نیستی؛ به هرحال جولانی به نمایندگی از ابوبکر بغدادی آمد اما برای خودش بیعت گرفت واگرنه قبل از همه این موارد حزب‌التحریر داعیه خلافت داشت.
حجت‌الاسلام نعیمیان تصریح کرد: از سوی دیگر به نظرم داعش بزرگترین ظرفیت ایجابی برای ابقای خلافت رابه میدان آورد اما با خشونت خود آن را خراب کرد، از سوی دیگر گروه دیگر و از جمله شخص طرطوسی به دنبال احیای خلافت مثبت بود. به هرحال آنچه مشخص است اینکه بین خود این گروه ها و بسیاری از سلفی و جهادی‌ها تفاوت تکفیر وجود دارد، هرکدام ادبیات مذهبی متفاوتی دارد اما ادبیات شدید وهابی‌گری میان بسیاری از آنها وجود دارد.
