به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همزمان با سالروز جهانی فلسفه همایش ملّی فلسفه فرهنگ؛ با تأکید بر دیدگاه های آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله العالی) چهارشنبه شب هفتم آذرماه ۱۴۰۳ با حضور خیل عظیم علاقمندان به مباحث فلسفی در شهر مقدس قم برگزار شد.
حجت الاسلام دکتر علیرضا قائمی نیا در افتتاحیه همایش ملی «فلسفه فرهنگ؛ با تأکید بر اندیشه های رهبر معظم انقلاب» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به مقوله گسترده علوم شناختی فرهنگ گفت: در دوران امروز به ارتباط شناخت و فرهنگ کمتر توجه می شود و در این جلسه به محوری ترین مبحث علوم شناختی یعی مدل های فرهنگی می پردازم.
وی در تاریخچه مدل های فرهنگی گفت: مدل های فرهنگی از ثمرات بحث هوش مصنوعی است؛ دانشمندان هوش مصنوعی ربات هایی را طراحی کردند که گاه دستورات را دریافت نمی کرد مثلا از او می خواستند که پذیرایی کند که متوجه نمی شد از این رو به نتیجه رسیدند نسخه های رفتاری برای ربات تعریف کند و تفاوت انسان با ربات نیز در همین داشتن نسخه رفتاری است. در ادامه متوجه شدند که نسخه های رفتاری خصلت فرهنگی دارند یعنی انجام یک امر و دستور در ایران با اروپا متفاوت است زیرا فرهنگ متفاوت است.
مدیر قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه حوزوی ادامه داد: در ادامه تحقیقات دانشمندان هوش مصنوعی انسان شناسی وارد شد و متوجه شدند که مدل های فرهنگی خصلت های مفهومی هستند که به نحوه اندیشیدن و رفتارها فرهنگ را شکل می دهند؛ در این تحلیل ذهن، موطن اصلی فرهنگ شد و از اینجا مدل های فرهنگی پدید آمدند. مطالعات فرهنگی از این بحث سود برد و فهمیده شد برای تغییر جامعه باید مدل های فرهنگی یک جامعه را تغییر داد. در جامعه امروز مدل های فرهنگ توسط فضای مجازی ارائه می شود.
وی با بیان اینکه دو نوع فلسفه فرهنگ انتزاعی و فلسفه فرهنگ عینی و ملموس وجود دارد، تأکید کرد: مبحث مهم مد نظر، فرهنگ عینی است زیرا باید فرهنگ را در موطن اصلی خود در نظر گرفت؛ مباحث فلسفه فرهنگی رهبر معظم انقلاب ملموس بوده و مدل های فرهنگی در فرمایشات ایشان نقشی کلیدی دارد زیرا به کرات دیده شده که برای تحلیل از مدل های فرهنگی استفاده می کنند. تفکر فرهنگی در عالم اسلام به محاق رفته و هیچگاه مباحث فرهنگی جدی وجود نداشته است از این جهت تفکر حضرت آیت الله خامنه ای منحصر به فرد است.
حجت الاسلام قائمی نیا ادامه داد: مدل های فرهنگی که توسط رهبری مطرح می شود از مفاهیم و آیات قرآنی به دست می آید و برای باز کردن آن باید از مثال هایی استفاده کنم. در سال ۸۸ ایشان از تعبیر «مسجد ضرار» استفاده کردند که یک گزاره تاریخی بوده و از آنجا که مدل های فرهنگی استعاری هستند و استعاره ها قدرتمند ترین مدل های فرهنگی را به میان می برند تعبیر خوبی است.
وی در ادامه افزود: مفهوم بصیرت از قرآن اخذ شده است و مطرح کردن آن به عنوان امری سیاسی یک استفاده مدلی از این مفهوم بود؛ مفاهیم جنگی نیز در کلام رهبر معظم انقلاب مدل های فرهنگی پیدا کرده و همچنین استعاره های بدنی مانند کلمه «سلامت انتخابات» استفاده شده است. در سال ۸۸ از مفهوم فتنه استفاده کرده اند که باز یک استعاره برگرفته از قرآن و روایات است.
عضو هیأت علمی گروه معرفت شناسی و علوم شناختی پژوهشگاه با بیان اینکه مدل ها به صورت الگوریتمی عمل می کنند، گفت: برای فائق آمدن بر بحران های فرهنگی در ابتدا باید مدل های فرهنگی کتاب و سنت را استخراج کنیم و فرهنگ های قرانی را بازخوانی کنیم و در قدم دوم به مدل های فرهنگی در جامعه اسلامی توجه کنیم زیرا تغییر دادن این ها بدون شناخت آن ها امکان پذیر نیست. گام مهم نیز کشف و شناسایی الگوریتم ها است که می توان به نحو دینی مدل ها را تغییر داد.
