به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، روز گذشته به رسم هر ساله در آستانه سالروز ۱۳ آبان، جمعی از دانشآموزان و دانشجویان سراسر کشور در حسینیه امام خمینی(ره) با رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار کردند. این مراسم به عنوان یک رویداد مهم و نمادین، فرصتی بود تا نسل جوان کشور با آرمانها و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب آشنا شوند و در مسیری که انقلاب اسلامی ترسیم کرده، گام بردارند.
در این دیدار، آیه ۶ سوره فاطر روی دیوار نصب شده بود. این آیه که به عمق و زیبایی آفرینش و هدایت الهی اشاره دارد، پیامی عمیق برای جوانان دارد.حجتالاسلام و المسلمین محمد عابدی، عضو هیأت علمی گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه در نوشتاری به بررسی معانی و مفاهیم این آیه پرداخت.
إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّمَا يَدْعُو حِزْبَهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِيرِ(فاطر؛۶)
البتّه شیطان دشمن شماست، پس او را دشمن بدانید؛ او فقط حزبش را به این دعوت میکند که اهل آتش سوزان (جهنّم) باشند!
نکته اول: (عقلی بودن دشمنی با دشمن)
درباره بخش ابتدایی آیه(إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا) این است که این جمله برآمده از منطق دقیق عقلی و چکیده دو استدلال است که در دوجمله بیان شده است.به این صورت:
استدلال اول
- افراد با ما یا دوستی دارند یا دشمنی یا بی تفاوت هستند.
- رویکرد انسان نسبت به دیگران باید متناسب با رویکرد آنان به انسان باشد.
نتیجه: در مقابل افرادی که با ما دشمنی دارند، باید رویکردمان دشمن دانستن آنان باشد.
استدلال دوم: نتیجه این استدلال اول مقدمه استدلال دیگری است:
- شیطان دشمن ماست.
- در مقابل دشمن، باید رویکردمان دشمن دانستن او باشد.
نتیجه:باید رویکرد دشمنانه با شیطان داشته باشیم.
بنابر این آیه شریفه همه این مطالب را جمع کرد و در یک عبارت فرمود: شیطان دشمن قطعاً شماست پس شما هم اور را دشمن خود بدانید.
بنابر این آنچه آیه به ما دستور می دهد و می خواهد از شیطان برحذر باشیم، توصیه عقل به ما نیز هست.
نکته دوم: ( امر خدا به چیزی که عقل انسان درکش می کند) چرا با این که دشمنی با دشمن(شیطان) عقلی و همه فهم است، خدا باز به آن دستور می دهد؟
عقل هر انسانی تشخیص می دهد که اگر کسی با شما دشمن است نباید با او دوستی کنی، و تعامل شخصی و اجتماعی شما نباید به گونه ای باشد که با دوستان خودت تعامل می کنی، برای مثال اگر کسی در حال نابود کردن شماست، باید شما هم با او دشمن باشی؛ و نباید با او مثل یک دوست رفتار نکنی، و گرنه نابود خواهی شد. تفاوت رفتار ما با دوست و دشمن در این است که به دوستان اعتماد می کنیم؛ باهم صمیمی هستیم، منافعمان را به اشتراک می گذاریم؛ از برنامه ها ونقاط قوتمان مطلعش می کنیم؛ در برابر دشمن واحد باهم یکی می شویم؛ در وزهای سخت به داد هم می رسیم و….. ؛ اما هرگز در برابر دشمن چنین نمی کنیم بلکه اصل را بر عدم اعتماد می گذاریم، هرگز نمی توانیم باهم صمیمی و خالص باشیم چون هر کدام از ما خواهان ضربه زدن به دیگری است و با چنین قصدی چگونه می توان با او صمیمی بود؛ باهم صاف وساده و ندار نیستیم؛ به شدت داشته هایمان را از او پنهان می کنیم؛ نقاط ضعفمان را اجازه نمی دهیم متوجه شود و…. حال که این گونه است چرا خدا به ما در این مورد دستور می دهد؟ ای صرفا برای تاکید است؟ یا راز دیگری در میان است
به نظر می رسد مسئله فقط امر ارشادی و این که خدا می خواهد ما را به حکم عقل راهنمایی کند نیست؛ بلکه واقعا نیاز به امر بوده است و اگر خدا دستور نمی داند؛ دستور عقل نمی تواسنت جای آن را پر کند. آن مطلب چیست؟
نکته سوم: (دوست نمایی دشمن و شیطان ؛ بزرگ ترین تهدید وجودی برای مسلمانان
هر دشمنی مخصوصاً شیطان می کوشد به تناسب از انواع ابزارها(عقلی، علمی؛ فرهنگی؛ هنری؛ احساسی، انگیزشی؛ و اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و…) استفاده کند تا طرف مقابل را نسبت به رویکرد دشمنانه خود به چند حال بکشاند:
- شما را گرفتار غفلت و فراموشی کند: شیطان کاری می کند که انسان ها اصلاً یادشان نیاید که چگونه قسم خورده است بشر را هر طور شده است اغوا کند و فریب بدهد و به جهنم بکشاند؛ دشمن کاری می کند که شما فراموش می کنید چه بلاهایی سر شما آورده است اصلاً فراموش می کنی که قحطی بزرگ عمدی در کشور شما به وجود آورد؛ مملکتان را تکه تکه کرد و مثل گوشت قرباین به هر همسایه چیزی بخشید؛ کودتای ۲۷ مرداد راه انداخت؛ دو شاه سفاک را به جان ملت شما انداخت؛ علیه انقلاب شما توطئه کرد؛ دشمن خارجی را هشت سال به جان شما انداخت؛
- قباحت زدایی می کند: اصلاً شما حس نمی کنی که چقدر برخی کاریا دشمنان ما زشت و قبیح است ؛ یک کشور به مردم شما خون آلوده به ایدز بفروشد؛ در کنال های ماهواره ای و فضای مجازی برای از هم پاشیدن خانواده شما تلاش می کند از ازدواج ضربدری تا زنای با محارم را ترویج می کند علم هم جنس گرایی را در کشور شما به بهانه این که سفارتش مثل خاک خودش است،بالا می گیرد؛ و شما به عنوان یک شهرو.ند ایرانی، همچنان عاشق برج ایفل و خیابان شانزه لیزه و و مدلینگ های لباس و فرهنگ و هنر او هستی یا….. امام حسین(ع) به عبداللَّه بن عمر فرمودآیا نمیدانی که بنیاسرائیل تا جایی پیش رفتند که بامدادان میان طلوع فجر تا طلوع خورشید هفتاد پیامبر الهی را به شهادت رساندند و سپس (بدون احساس زشتی و فاجعه این جنایت هولناک) به خرید و فروش پرداختند؛ چنانکه گویی هیچ فاجعهای به وجود نیاوردهاند؟!» یعنی وقتی این قباحت زدایی صورت گرفت دشمن همچنان هدفش را که نابودی بشر است پی می گیرد مثل الان که قباحت قتل انسان آنقدر از بین رفته که بیش از چهل وسه هزار نفر زن و کودک و مرد را در یک سال به انواع روشهای فجیع می کشند و رهبران جهان اسلام هر شب راحت سر به بالین می گذارند.
- ۳. اشتباه محاسباتی درباره رویکرد خود برای شما ایجاد کند، تزیین و زیت نمایی می کند، به گونه ای که او را از نظر عقلی و تحلیل، دشمن ندانی یا فکر کنی دشمن بی کم خطر یا اصلاً بی خطر و بی خاصیت است. در مورد کربلا تلاش می کردند به مردم چنین وانمود کنند که مسئله امام حسین(ع) و یزید یک مسئله درون خانوادگی است با هم مشکل دارند دیگران دخالت کنند فردا که آن دو صلح کردند، بیچاره می شوند). با این محاسبه غلط مردم اطراف مسلم ابن عقیل را خالی کردند و او را به عبید الله بن زیاد سپردند. همین الان ببینید دشمن و شیطان چطور برای کشورهای سنی عربی اشتباه محاسباتی ایجاد کرده است.آنها فکر می کنند جنگ موجود جنگ ایران شیعی و اسرائیل است پس اگر ما وارد جنگ شویم و حماس و حزب الله پیروز شود ایران شیعی پیرزو شده است پس کنرا می ایستیم و در حد صدور بیانیه و محکومیت وارد می شویم و از آن طرف هم فولاد هم نفت هم مواد غذایی اسرائیل را تامین می کنیم تا در آینده بتوانیم از مسیر تزانزیتی جدیدی که از هند تا اسرائیل به اروپا خواهد رسید ما هم بهره ای داشته باشیم. این می شود خطای محاسباتی که دشمن و شیطان ایجاد می کند.
شیطان گاهی خود را ناصح و خیرخواه انسان نشان می دهد، برای استقلال ما دل می سوزاند، در ظاهر دوست دارد به جای این طرف وآن طرف به فکر کشور خودمان باشیم و جنمان را فدای ایران بکنیم تمام سخنگو هیا عرب زبان وفارس زبانشان بعد از خواندن بیانیه ها و تهدیدهایشان مدام می گویند نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران تا در دل مردم این دو گانگی ا ایجاد کنند .آنان دل به ایرانی نمی سوزانند بلکه در تلاش برای گسستن زنجیره مقاومت هستند تا امرزو غزه فردا لبنان و پس فردا ایران را ببلعند. اما بی توجهی به این سازوکارهیا شیطانی دمن این می شود که امت اسلامی از دیروز تا امروز در مقابل دشمن شیطانی، این حکم بدیهی عقل را که شیطان دشمن شماست و شیطان صفت ها دشمن شما هستند رها میکند و با دشمن مثل یک دوست تعامل می نماید. این جاست که خداوند لازم می داند به شما بارها هشدار بدهد «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا … الشَّيْطانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ.»(بقره،۲۰۸) پس لازم است مومنان برگردند و دشمن را ببینند؛ دشمنی اش را درک کند؛ از غفلت بیرون بیایند، قباحت ها وزشتی های ایجاد شده را متوجه باشند و به محاسبه درست برگرند و با دشمن دشمنانه رفتار کنند.
نکته چهارم. دوست پنداری دشمن.
آنچه تا حال بیان شد مربوط به تلاش دشمن بود که می کوشید شما متوجه دشمن بودن او نشوی و یا حساسیتان روی او کم بشود تا برنامه و هدفش را پیش ببرد لذا قرآن هشدار می دهد که دشمن داری مراقب باش و با تعامل دشمنانه داشته باشد؛ اما طرف دیگر قضیه هم این است که از طرف خود انسان نیز این کشش وجود دارد که دیگران را دوست ببیند و هر اتفاقی هم افتاد خود را به ندیدن بزند تا راحت تر زندگی کند؛ اگر ده بار هم از دشمن زخم خورده باشد، باز دوست دارد و آرمانش این است که کل جهان را جهان دوستی ببیند تا این که دشمن را ببینید و مجبور شود با او دشمنی کند و در این مسیر از لذت و آرامش زندگی فاصله بگیرد.تعامل با دشمن با چنین تفکری به نابودی اسلام و مسلمانان خواهد انجامید. خداوند بارها مسلمانان را متوجه این حکم عقل می کند که دشمن دشمنی می کند «إِنَّ الشَّيْطانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْ إِنَّ الشَّيْطانَ كانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوًّا مُبِيناً»(اسراء،۵۳)
و انتظار آرامش و تامین منافع در سایه صلح و سازش با دشمن ممکن نیست؛ دشمن تا همه دین شما را نگیرد دست از شما بر نیم دارد پس شما هم تا همه دین خود را در حوزه های فردی و اجتماعی وسیاسی و اقتصادی و فرهنگی و…از دشمن در امان نگاه نداشته ای دشمنی شیطان را را فراموش نکن.
نکته پنجم: چرا این آیه در دیدار دانش آموزان با رهبر انقلاب برجسته می شود؟
نسل های گذشته تا حدودی با تجربه هایی که از هجوم شیطانی دشمنان داشته اند، آشنایی دارند، دشمن و شیطان نیز بیشتر به نسل نو امید دارد که دشمن شنسای آنان وارد مراحل تجربی نشده است. پس لازم است آنان:
اولاً دشمن را بشناسند. شیطان بزرگترین دشمن آنان است هم شیطانی که در قرآن به عنوان یک واقعیت معرفی شده است و هم شیطان های انسانی که در کمین دین و دنیای آنا ننشسته اند«وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ»( انعام:۱۱۲)
دانش آموزان به همان میزان که آینده سازان ایران اسلامی، و چشم و چراغ کشور اسلامی و فرصت بالندگی و اوج گرفتن اسلام هستند، در صورت غفلت و نداشتن ابزارهای مناسب تحلیلی و بصیرت و دشنمن شناسی، ممکن است در زمین دشمن شیطانی بازی کنند، پس محافظت از این نسل لازمه اش دادن درس دشمن شناسی و شیطان شناسی به آنهاست.
نکته ششم. عرصه های دشمنی داشن آموزان با دشمنی به نام شیطان :
۱.دانش آموزان ایران با خودسازی به جنگ شیطان می روند اخلاق، فرهنگ؛ تربیت؛ رفتار و آداب از همه بالاتر در عرصه های اعتقادی باید داشن آموزان به حد لازم خود را مسلح کنند تا بتوانند با شیطان که مسلح به انواع ابزارهای فرهنگی و ضد اعتقادی است دشمنی کنند. امروز شیطان در فضای حقیقی و مجازی بنیا نهیا اعتقاید و دینی و فرهنگی و تربییت جوانان و داشن آموزان را هدف گرفته است از فضاهیا بازی رایانه ای گرفته تا ….همه و همه به آوردگاهی برای شیطان و پیروانش تبدیل شده وجوانان را به مرز بی هویتی و آنگاه هویت شیطانی می خواهند بکشانند.
۲.دانش آموزان با علم آموزی هم لازم است با شیطان دشمنی کنند، ، چون سلاح علم و تکنولوزی از موثرترین سلاح ها و مولفه های قدرت است که آمریکای شیطانی و دشمنان ما می خواهند ایران از آن محروم باشد؛ تصورش را بکنید طهراین مقدم ها؛ شهریاری ها و …که داشن آموزان دیروز اند را نداشتیم آیا امروز پناهگاهی در مقابل دشمنان داشتیم؛ همین وضعیت و پناهجویی برای نسل آینده نیز مطرح خواهد بود دنش آموزان امروز هستند که پناه مردم ایران در فردای تاریخ خواهند شد. همان طور که فضای دفاع نظامی و تکنولوزی یکی از این عرصه هاست ودانش آموزان باید برای دشمنی اقتصادی، علمی وفرهنگی و اعقتادی با شیطان نیز باید دشمن شناس باشند وزبرای دشمنی با شیطان خود را آماده سازند.