سرّ تفاوت بعثت پیامبر اسلام(ص) با دیگر انبیاء

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام دکتر قاسم ترخان، در گفتگو با خبرگزاری شبستان با عرض تبریک و تهنیت بعثت پیامبر اسلام(ص) اظهار کرد: آنچه راجع به بعثت وارد شده این است که پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمودند من برای مکارم اخلاق مبعوث شدم.

وی با بیان اینکه پیروی از مکارم اخلاق پیامبر(ص) در زندگی یکی از اهداف مهم بعثت است. تصریح کرد: ما بیش از هر چیزی به توجه به مکارم اخلاق و پیروی از شیوه پیامبر اسلام(ص) نیاز داریم.

مدیر گروه تخصصی علوم انسانی قرآنی پژوهشگاه عنوان کرد: بعثت این درس را به ما می‌دهد که زندگی‌مان بوی پیامبر(ص) در اخلاق و منش داشته باشد، چون هدف از بعثت پیامبر(ص) این بود که مکارم اخلاق تمام شود.

وی خاطرنشان کرد: اگر ما پیرو پیامبر(ص) هستیم، باید زندگی ما عطر و بوی نبوی بدهد یعنی جای جای زندگی ما و رفتارهایمان مبتنی بر اخلاق و سیره پیامبر(ص) باشد و اخلاق پیامبرانه داشته باشیم.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه بیان کرد: نکته دیگر اینکه پیامبر اسلام(ص) بالاترین و اشرف پیامبران است، ما در قرآن کریم تفاوت میان پیامبران الهی را مشاهده می‌کنیم که قرآن می فرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی‏ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ خَبیرٌ» یعنی «ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم، و تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم، تا یکدیگر را بشناسید، ولی گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست، خداوند، دانا و خبیر است».

وی افزود: پیغمبران با تقوا ترین انسان‌ها هستند و آنها هم درجاتی دارند یعنی پیغمبران نیز این طور نیستند که در یک درجه و رتبه باشند، چرا که برخی فضیلت بیشتری دارند و بالاتر از دیگران هستند.

ویژگی های منحصربفرد نبی خاتم(ص)

مدیر گروه تخصصی علوم انسانی قرآنی پژوهشگاه ابراز کرد: این نکته مهمی است که باید به آن توجه داشت، در بحث تفاوت پیغمبران الهی وقتی به پیغمبر اسلام(ص) می رسیم تعبیرات عجیب و زیبایی مشاهده می کنیم و این حکایت از ان دارد که رتبه پیغمبر ما خیلی متفاوت تر از پیغمبران دیگر است.

وی ادامه داد:اگر پیغمبر ما این قدر متفاوت است که بفرماید من مبعوث به رسالت شدم برای اینکه اخلاق را تکمیل کنم این جایگاه اخلاق در مبعث ایشان بسیار برجسته می‌شود و قرآن کریم نیز چنین ویژگی‌هایی را برای پیامبر برمی‌شمرد.

حجت الاسلام ترخان بیان کرد: در قرآن کریم چند تعبیر برای پیامبران وجود دارد، راجع به حضرت موسی در آیه ۴۱ سوره طه می فرماید: «وَاصْطَنَعْتُکَ لِنَفْسِی»، یعنی و تو را برای (مقام رسالت و محبت) خود پروردم.

در چشم خدا جای دارد

وی اضافه کرد: یعنی تو موسی را برای خودم ساختم و این جمله مهمی است یعنی تو را خلق کردم برای خودم و آن جمله حکایت از مقام والای حضرت موسی(ع) دارد اما تعبیر نسبت به پیامبر(ص) در آیه ۴۸ سوره طور این است «وَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ فَإِنَّکَ بِأَعْیُنِنَا ۖ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ حِینَ تَقُومُ»، این است که پیغمبر تو در چشم ما جای داری و این تعبیری است که بالاتر از این تعبیر نداریم.

این استاد حوزه و دانشگاه توضیح داد: در همه عالم خلقت در مورد هیچ کس این طور تعبیر نشده است، در باره شخصیت پیامبر(ص) تعبیرات دیگری نیز وجود دارد، در این باره یکی از چیزهایی که مشاهده می‌کنیم تعبیراتی است که خدا از اوصاف خودش برای پیغمبران می آورد و برای رسول خدا(ص) این تعابیر وسیع تر است.

وی اظهار داشت: خداوند برای حضرت نوح(ع) وصف شکور می آورد طبق آیه ۳ سوره اسرا »ذُرِّیَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ ۚ إِنَّهُ کَانَ عَبْدًا شَکُورًا،» اما برای خودش از تعبیر غفور و شکور استفاده می‌کند یعنی یکی از اوصاف خودش را به شکور اضافه می‌کند.

حجت الاسلا ترخان خاطرنشان کرد: خداوند در تعبیر خودش طبق آیه ۳۴ سوره فاطر «وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ ۖ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَکُورٌ» واژه‌های غفور و شکور را می‌آورد.

وی ادامه داد: همچنین برای توصیف حضرت ابراهیم(ع) از واژه حلیم استفاده می‌کند و می فرماید: «إِنَّ إِبْرَاهِیمَ لَحَلِیمٌ أَوَّاهٌ مُنِیبٌ» در این جا أَوَّاهٌ به معنای تضرع وصف خدا نیست و منیب هم وصف عبد است، پس یکی از اوصاف خودش یعنی حلیم را می‌آورد اما خودش را مدح می کند و می گوید من علیم و حلیم هستم و این دو را برای ابراهیم نمی آورد.

مدیر گروه تخصصی علوم انسانی قرآنی پژوهشگاه گفت: راجع به حضرت موسی وقتی می‌خواهد اوصاف خودش را بیاورد وصف کریم بودنش را ذکر می‌کند طبق آیه ۱۷ سوره دخان «وَلَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَجَاءَهُمْ رَسُولٌ کَرِیمٌ » و برای خودش غنی و کریم ذکر می‌کند.

وی گفت: خداوند در سوره بقره آیه ۱۴۳ می فرماید: «وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمَانَکُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِیم ٌ» واژه های رئوف و رحیم را در کنار هم برای رسول اکرم(ص) به کار می برد و هم برای خودش.

حجت الاسلام ترخان افزود: همچنین در سوره توبه آیه ۲۸ به این نکته اشاره دارد که رحیم و رئوف از اوصاف پیامبر(ص) هم است ما وقتی لسان خدا را در تعبیر از پیامبر(ص) می‌بینیم به این رتبه ها پی می بریم.

وی تصریح کرد: اینها حکایت از آن رتبه و جایگاه مهم پیغمبر ما دارد که یعنی اوصافی را که برای خودش می آورد برای پیامبر(ص) نیز می آورد و می گوید این اوصاف پیغمبر است یعنی اخلاق در رتبه عالی و اوصاف خدایی است اوصافی که نهایت اخلاق است و همین بعثت نبی خاتم(ص) را متفاوت می کند.

اخلاقمان را نبوی کنیم

مدیر گروه تخصصی علوم انسانی قرآنی پژوهشگاه تأکید کرد: از این مطلب دو درس مهم باید گرفت اگر چنین پیغمبری داریم که الگوی اخلاق است و بعثت او برای اخلاق است پس زندگی ما باید عطر و بوی نبوی بدهد و به گونه ای شبیه پیغمبر باشد وقتی پیرو پیغمبر هستیم باید به مسائل اخلاقی توجه داشته باشیم.

وی تأکید کرد: نمی شود پیغمبر را کسی قبول داشته باشد اما در روابط با مردم و همسر و فرزندان و دیگران مباحث اخلاقی را رعایت نکند.

حجت‌الاسلام ترخان خاطرنشان کرد: نکته مهم این است پیغمبران در درجات متفاوتی بودند پس تفاوت ها مورد قبول است اگر همه در یک مسیر باشند، ما باید تلاش کنیم از خط اصلی جدا نشویم.

وی تاکید کرد: لذا این درس را از پیغمبر(ص) و نوع نگاه قرآن می‌توانیم بگیریم که مومنان می توانند با یکدیگر اختلاف داشته باشند اما این اختلاف نباید به گونه‌ای باشد که مسیر و خط‌شان و هدف کلی‌شان از یکدیگر جدا باشد.

اختلافات ما را از مسیر اصلی دور نکند

مدیر گروه تخصصی علوم انسانی قرآنی پژوهشگاه اظهار داشت: مساله‌ای که یادآوری آن برای امروز ما بسیار حائز اهمیت است اختلافاتی که وجود دارد نباید باعث شود ما از نظام و انقلاب اسلامی دفاع نکنیم در انتخابات بگوییم شرکت نمی کنیم یا این یکی سنی یا آن یکی شیعه است و یا نباید از غزه دفاع کنیم زیرا این مسیر مسیر واحدی است این اختلافات را باید تا زمانی که از مسیر خارج نیست، بپذیریم و همدیگر را تحمل و درک کنیم.

وی بیان کرد: این نکته بسیار مهمی است توصیه می کنم همه عزیزان را که اختلافاتی که گاهی وجود دارد با الگوگیری از پیامبر اسلام کنار بگذاریم و هیچ وقت اصل نظام و اصل ولایت فقیه و اصل دغاع از انقلاب اسلامی را فدای باندبازی ها و فدای سلیقه‌های شخصی نکنیم این درس برای بعثت می تواند راهگشا باشد بسیاری از مشکلات را نگاهها را تغییر دهد.