فطرت و سلامت معنوی

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همزمان با هفته پژوهش نشست علمی با موضوع  «فطرت و سلامت معنوی» توسط مجمع پژوهشگاه های علوم انسانی اسلامی با همکاری معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.

حجت الاسلام و المسلمین محمدجواد رودگر در این نشست علمی به ارائه مطالب خود پرداخت که متن آن در ادامه می آید:

در منطقِ قرآن و معارف وحیانی فطرت هویت وجودیِ تبدیل ناپذیر و بَدَل نابردارِ انسان است که «شاکله الله» یا شخصیت و مَلَکات خداساخته با رنگ و رائحه الهی است و از عصمت تکوینی برخوردار است و با فطرت ثانوی یا «شاکله الناس» و شخصیت و مَلَکات خودساخته رابطه عمیقی دارد. ناگفته نماند که اشتراک و افتراق های فطرت و شاکله نیز بیان شد و نقش هرکدام در سلامت معنوی تبیین شد.

فطرت این حقیقت تعبیه و به ودیعه نهاده شده در نهادِ انسان براساس آیات بینات قرآن، دروازه معنویت و هسته مرکزی سلامت معنوی و سلامت معنوی نیز نقش بنیادینی در صیانت و شکوفایی فطرت دارد. بنابراین بین فطرت و سلامت معنوی ترابط دیالکتیکی و تعامل تکاملی برقرار است و شناخت هرکدام از «فطرت» و «سلامت معنوی» و رابطه فعال و مداوم دوسویه بین آنها دارای اهمیت مضاعف و ضرورت اجتناب ناپذیر می باشد.

بنابراین مسئله چیستی و چگونگی رابطه دوسویه فطرت و سلامت معنوی در قرآن که با روش ترکیبی نقلی و عقلی به آن پاسخ داده شده و برونداد آن عبارتند از:

۱. فطرت در انسان از “اصالت” و غریزه و طبیعت از “اهمیت” ویژه ای برخوردار است.

۲. فطرت دروازه معنویت و هسته مرکزی سلامت معنوی است و سلامت معنوی فطرت بنیاد در دو مقام دفعی و رفعی است.

۳. فطرت و سلامت معنوی ترابط و تعامل در تعالی معناداری دارند، زیرا فطرت سرمایه اصلی سلامت معنوی و سلامت معنوی زمینه و بستر شکوفایی فطرت است.

  1. فطرت مبنای انسان شناختی، معرفت شناختی و غایت شناختی سلامت معنوی است، زیرا فطرت توحیدی در تعریف انسان به”حی متأله” و اقسام فطرت اعم از فطرتِ عقل(ادراکی) و فطرتِ دل(عشق و اشراقی) در فرایند شکل گیری و شاکله یابی سلامت معنوی نقش زیرساختی داشته و از حیث غایت شناختی نیز تخلق باخلاق الهی و تشبه به باری تعالی را تحدید و تعیین می‌کند
  2. فطرت دارای ویژگی هایی مانند: تبدیل ناپذیری، جانشین نابرداری، ثبات و جاودانگی، عشق و گرایش به زیبایی ها، علم جویی، حقیقت خواهی خیر خواهی و نوع دوستی و نفرت و گریز از زشتی ها، شرور، خود گرایی، جهل، باطل گرایی.