به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، هم‌اندیشی بین‌المللی «راهبردهای سیاسی گفتمان اربعین در عرصه بین‌الملل» یکم شهریورماه ۱۴۰۲ به همت گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با همکاری خبرگزاری ایکنا، انجمن مطالعات سیاسی حوزه، اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر، شبکه اینترنتی عبرات و کمیته فرهنگی اربعین به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
این نشست علمی با حضور و ارائه حجج اسلام سیدسجاد ایزدهی، سیدکاظم سیدباقری و محمدعلی رنجبر و طلال عتریسی(لبنان)، ادریس هانی(مراکش)، عباس شمس الدین(عراق)، اندیشمندان و تحلیلگران حوزه بین‌الملل برگزار شد.
پروفسور ادریس هانی، استاد الهیات و ادیان دانشگاه رباط مراکش طی سخنانی که به صورت ویدئو‌کنفرانس در این هم‌اندیشی پخش شد، به رسالت قیام اباعبدالله الحسین(ع) و ضرورت ارتقای گفتمان اربعین از سوی علما و اندیشمندان امت اسلامی اشاره و تصریح کرد: این گفتمان باید برای جهان جذاب ارائه شود حتی با وجود اینکه امروز دنیا درگیر بحران‌ها و مشکلات بزرگی است، امام حسین(ع) بهترین نمونه و الگو است.
مشروح سخنرانی ادریس هانی، اندیشمند مراکشی در ادامه از نظر می‌گذرد:
به نام خداوند بخشنده و مهربان
و سلام و صلوات بر پیامبر ما حضرت ابی القاسم محمد و بر اهل بیت پاک و مطهر او
سلام بر تو یا ابا عبدالله و بر جان‌هایی که در راه تو فدا شدند
عزیزان در آستانه سالروز اربعین شهادت سید الشهدا و سرور شهدای اهل بهشت، امام حسین(ع) عزاداری‌هایتان قبول درگاه حق باشد سبط نبی و فرزند علی کرار
این حادثه بزرگی که شبانگاه برای انجام آن توطئه شده و قرار بود در دل تاریکی شب انجام شود اما خداوند چنان خواست که به یک رسوایی تاریخی تبدیل شود با وجود اینکه بنی‌امیه و حامیان آن از بقایای بیزنتی‌ها و غیر بییزنتی‌ها و منافقین و همه کسانی که بدی دین اسلام را می‌خواهند برای محو این حادثه تلاش کردند اما به بزرگترین رسوایی تاریخ و به نقطه عطف بزرگی تبدیل شد زیرا قضیه امام حسین(ع) تنها یک قضیه شخصی نبود با وجود اینکه او از شخصیت و ارزش بالایی نزد وجدان امت برخوردار است و در واقع این افراد آزاده و افراد صالح و شایسته هستند که یک واقعیت تاریخی را بزرگ می‌کنند و البته این بزرگان هستند که از انجام کارهای بزرگ تاریخی استقبال می‌کنند و از همین رو بین اشخاص و کارهای بزرگ تاریخی رابطه مستقیم وجود دارد و این یک موضوع بسیار بزرگ است که چگونه می‌توان تاریخ را تغییر داد و اینکه با اراده می‌توان همه توطئه‌ها برای اینکه تاریخ مسیر دیگری را طی کند، ناکام گذاشت.
وقتی بزرگان مواضع و ابتکارهایی از خود نشان دهند تاریخ عوض یا در جایی متوقف می‌شود و تغییر مسیر می‌دهد. مهم این است که در واکنش به بسیاری که می‌گویند فقط این امام حسین(ع) نبوده که کشته شده بلکه پیامبران و پیروان زیادی از ادیان بوده‌اند که کشته شده یا اینکه پیامبران انسان‌های عادی بوده‌اند که خدا تنها آنها را وسیله‌ای برای نزول رسالت خود قرار داده بود این بزرگترین مغالطه‌ای است که هر از گاهی می‌شنویم.
زیرا کسانی که قول ثقیل خداوند بر آنها نازل می‌شود از ظرفیت‌های مهمی در این خصوص برخوردارند یعنی آنها افراد مهمی هستند امام حسین(ع) شخص مهمی بوده است چون هم از شخصیت عظیمی برخوردار است و هم به اهل بیت شریف پیامبر(ص) تعلق دارد و پس از آن است که بر او حادثه‌ای وارد آمده است.
حسین مأموریت خود را گرفته بود چون شخصیت ارزشمندی بود و او را در تاریخ اسلام زنده نگاه داشت در واقع امام حسین(ع) توانست روند تاریخ اسلام را متوقف کند یعنی تاریخی که بنی امیه با تحریف مفاهیم اسلامی ایجاد کرده بود تا دین اسلام را به یک دین بیزانسی تبدیل کند.
بیزانسی معنای مجازی است زیرا بنی‌امیه از دوران جاهلی روابط مشکوکی با امپراطوری بیزانس داشت و ارتشی که با شخصیت بزرگ امام حسین(ع) جنگید بسیار مجهز بود تا نبردهای خود را به دیگر مناطق هم برساند.
این نیرنگ بزرگ علیه تاریخ را امام حسین(ع) درک کرده بود وگرنه با اهل و سوار راهی این مسیر نمی‌شد و هدف امام حسین(ع) رسیدن به قدرت و حکومت نبود بلکه همان طور که خود ایشان فرمود برای اصلاح امت جدش رسول الله قیام کرد او از جد خود سخن می‌گوید که رسول اکرم(ص) است زیرا اشخاص این خاندان پاک در دین ذوب شده‌اند و شأن و منزلت آنها در شأن و منزلت دین اسلام است.
امام حسین(ع) با ظرفیت و جایگاه خود و شرایط تاریخی خود در این دین خاتم پیامبران که می‌خواهد برای او حادثه اعظم رخ دهد در معرض قرار گرفت و امام حسین با قیام خود این حادثه بزرگ را به نفع دین اسلام به پایان رساند و اسلام را از نو زنده کرد شاید بگوییم در جهان امروز اختلافات زیادی بین مسلمانان وجود دارد اما اشکالی ندارد آن هم به خاطر امام حسین(ع) است اما چون در دوران بنی‌امیه امت با یکدیگر بر سر اسلام بیزانسی متحد شده بود امام حسین(ع) این نقشه‌ها را نقش بر آب کرد.
در هر حال شما همه جزئیات حادثه کربلا را می‌دانید و اینکه این خانواده بزرگ و پاک به هر شکلی مورد هجمه قرار گرفته بود از شکنجه و تحقیر در حالی که اهانت به خاندان پیامبر اهانت به ساحت مقدس حضرت محمد(ص) بوده است نیازی نیست در اینجا از یزید بگوییم نیازی نیست چیزهایی بگوییم که بیشتر یا کمتر در توصیف خاندان بنی‌امیه باشد اما واقعیت این است که این خاندان به اسلام و مردان آن ظلم و بسیار توطئه کردند.
مهم این است که این ملت‌های بزرگ که امت توابین بودند، بعد از حادثه کربلا شاهد حادثه مشابه آن نبود اما رنج مسلمین ادامه داشت و در وجدان آن همه این مصائب به یادگار ماند و احساسات خود را بر حسب شرایط و ذوق خود بروز دادند.
اما در حال حاضر اینکه بخواهیم به قضیه امام حسین(ع) از دیدگاه راهبردی و بین‌المللی بنگریم و تلاش‌هایی که برای جهانی شدن آن انجام می‌شود باید گفت در واقع این قضیه یک قضیه جهانی بوده است که با ارزش‌های انسانی مرتبط است، با آزادی و عدالت مرتبط است. جهان امروز بیشترین نیاز را به رسالت امام حسین(ع) دارد رسالت پاک روشن و شجاعی که امام حسین(ع) حامل آن بود؛ حقیقتی که آن دلاورمردان حامل آن بودند.
حسین با آن صحنه بزرگی که در کربلا خلق کرد در تاریخ جاودانه شد و اکنون شایسته و ضروری است تا از سالروز اربعین برای رساندن رسالت امام حسین(ع) به مردم جهان استفاده کنیم که حول آزادی و عدالت است آن هم آزادی شایسته نه آزادی به معنای بی‌بند و باری و عدالت مشکوکی که جهانیان از آن دم می‌زنند خیر! آزادی که امام حسین(ع) برای آن قیام کرد آزادی واقعی بود و قیام امام حسین یک حرکت مبارک جامع و همه جانبه بود.
حرکت در مسیر امام حسین(ع) صرفاً محدود به اعمال شخصی و پاک کردن ذات خود نیست درست است اول باید از خودمان شروع کنیم اما باید برای برجسته‌تر کردن هر چه بیشتر قضیه امام حسین(ع) هم ابتکار به خرج دهیم که ابزارهای مختلفی برای این کار وجود دارد ابزارهای دینی، سیاسی و فرهنگی وجود دارد و اقوام مختلف بسته به شرایط و ظرفیت‌های خود کارهای مختلفی برای جهانی کردن قضیه امام حسین(ع) می‌توانند انجام دهند.
ما باید نمادها و معانی را یکی کنیم همان طور که می‌دانیم در دنیای هنر هم وقتی ما یک اثر هنری را ارائه می‌دهیم باید در تکمیل مراحل قبلی باشد ما نمی‌خواهیم وارد تاریخ هنر شویم اما منظورم این است که حتی در ادوار مختلف تاریخ، علما و اندیشمندان امت اسلامی باید قضیه امام حسین(ع) را به گفتمانی ارتقا دهند که از سوی جهان برای دریافت جذاب شود حتی با وجود اینکه جهان امروز درگیر بحران‌ها و مشکلات بزرگ است من معتقدم که حسین(ع) بهترین نمونه و الگویی است که انسان می‌تواند آن را به جهان ارائه دهد آن هم به عنوان یک مرد شریف و وارسته که با فداکاری اسطوره‌ای خود در راه دفاع از ارزش‌های بزرگ و در رأس آن آزادی قیام کرد همان طور که فرمود: اگر آن طور که ادعا می‌کنید عرب هستید در دنیایتان آزاده باشید یعنی عملا اگر به ادعای خود اهل حدیث و روشنفکر هستید اما آزاده باشید.
آیا نهضت غربی و تمدن عصر حاضر بر مفهوم آزادی و عدالت بنا شده است پس حتی اگر ادعا می‌کنید که اهل حدیث هستید آزاده باشید، زیرا عملاً دریافتیم که جهان فقط به بن‌بست نرسیده بلکه در وضعیت انحطاط به سر می‌برد که در بسیاری از نوشته‌های عصر حاضر درباره آن هم هشدار داده شده است؛ یعنی انسان در وضعیتی از انحطاط و حیوانیت و فرورفتن در احساسات تاریک قرار گرفته که او را به اسفل السافلین رسانده است.
تمدن امروز انسان را به مرحله‌ای تنزل داده که خود را تبدیل به سگ می‌کند مثل سگ بر روی دستان خود راه می‌رود و از همه ارزش‌های انسانی دور می‌شود. امروز وقتی انسان‌های سگ‌نما پدیدار می‌شوند یعنی می‌خواهند بگوید انسان هیچ ارزش و منزلتی ندارد و عاقبت آن فناست و چگونه این مردم گمراه می‌توانند به سمت آزادی و عدالت در معنای بزرگ آن بروند چیزی که در لحظه به لحظه حادثه تاریخی کربلا شاهد بودیم هنگامی که آزادی از شرافت فاصله می‌گیرد و عدالت از شرافت فاصله می‌گیرد و در واقع همه ارزش‌ها در کنار ارزش شرافت است که ارزشمند هستند، همان طور که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «و لقد کرمنا بنی آدم».
بنابراین ما انسان‌ها هنگامی که ارزش‌ها را پراکنده می‌کنیم نمی‌توانیم به رستگاری دست یابیم یعنی زمانی که ارزش‌ها را در کنار یکدیگر قرار نمی‌دهیم و هر کدام را به تنهایی طلب می‌کنیم، ارزش تلقی نمی‌شوند و در واقع این کرامت و شرافت انسانی بود که عنوان حرکت امام حسین(ع) بوده است و امیدواریم در این ایام اربعین تا از وضعیت تکرار( اگرچه تکرار خود از نظر تربیتی مسئله مهمی است) خارج شویم و دست به ابتکارهایی بزنیم تا عملاً این مناسبت اربعین را مفید فایده کنیم تا نه تنها یاد امام حسین(ع) را برای خود زنده کنیم بلکه آن را برای جهانیان زنده کنیم، شکوه آزادی امام حسین(ع) و حادثه عظیم کربلا را به جهانیان یادآوری کنیم؛ قیامی که برای آزادی بشریت از چنگال استکبار و بردگی رخ داد.
