به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی اسدی‌نسب، مدیر گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه، در گفتاری به مذمت گناه کم‌فروشی، کم‌کاری و تعدی در میزان الهی پرداخت. متن سخنان این پژوهشگر به شرح زیر است؛
در سوره الرحمان و بعد از اشاره به چند نعمت بزرگ الهی مانند حرکت حساب‌شده ماه و خورشید و سجده درختان و گیاهان برای خداوند در آیات ۷ تا ۹ فرموده است:
وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ ﴿۷﴾؛ و آسمان را برافراشت و ترازو را گذاشت (۷)
أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ ﴿۸﴾؛ تا مبادا از اندازه درگذريد (۸)
وَأَقِيمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَلَا تُخْسِرُوا الْمِيزَانَ ﴿۹﴾؛ و وزن را به انصاف برپا داريد و در سنجش مكاهيد (۹)
مفهوم کلی این آیات این است که خداوند عالم هستی و آسمان و زمین را براساس عدل و حق و ترازوی عادلانه بنا کرده است تا شما هم یاد بگیرید و در ترازوهای خود به دیگران طغیان و تجاوز نکنید و براساس حق با مردم تعامل کنید یعنی در جنسی که به مردم می‌فروشید کم نگذارید.
کم‌فروشی؛ گناهی بزرگ
ترازو در قرآن هم در امور مادی و هم معنوی معنا می‌دهد؛ در امور مادی عمدتا در کسب و کار و تجارت مطرح است؛ ما در امور تجاری باید با بندگان خدا تعامل مناسب داشته باشیم تا به حقوقشان تجاوز نشود. متاسفانه برخی اجناس که فروخته می‌شود کمتر از میزانی است که به فرد فروخته شده است مثلا یک کیسه برنج به نام ده کیلو به دیگران فروخته می‌شود ولی ۹ کیلو وزن دارد یا دستمال کاغذی باید صد عدد باشد ولی وقتی بشماریم می‌بینیم ۹۵ عدد است یا گاهی ترازوی فروشنده تراز نیست.
در برخی نانوایی‌ها هم متاسفانه این مسئله دیده می‌شود یعنی مثلا فلان نان باید فلان مقدار وزن داشته باشد ولی ندارد یا بخش قابل توجهی از نان خمیر و یا غیرقابل استفاده است و همه اینها در قیامت دِین دارد و فروشنده باید پاسخگو باشد.
برخی مصادیق گران‌فروشی و تجاوز از میزان
گران‌فروشی یکی دیگر از مصادیق عدم رعایت میزان است و ما حق نداریم جنسی را که به دستمان می‌رسد گرانتر از حد معمول بازار به مشتری بفروشیم یا مواردی می‌بینیم که فردی به هر دلیلی مجبور است برای کسب درآمد کار کند ولی صاحب‌کار به جای دستمزد معین قانونی به او کمتر از این مقدار پرداخت می‌کند و او هم به خاطر اجبار می‌پذیرد.
احتکار هم از دیگر موارد و مصادیق عدم رعایت میزان و حق است؛ الان این همه خانه و اتومبیل و اجناس داریم که به بهانه گرانتر شدن از سوی افراد احتکار شده است. مسئله دیگری که به خصوص در جامعه ما زیاد است و در کشورهای دیگر کمتر این است که مغازه‌داران اجناس خوب خودشان را جلوی چشم مشتری می‌گذارند ولی وقتی می‌خواهد آن را بخرد با اجناس نامرغوب مخلوط و جابجا می‌کنند و این از مواردی است که در تجارت عدالت رعایت نشده است و خلاف آیه مورد بحث عمل کرده‌ایم.
ترک خمس از مصادیق تعدی به میزان الهی است
ترک خمس و زکات هم از مصادیق تعدی در میزان است؛ فرار مالیاتی هم همینطور؛ الان متاسفانه افرادی هستند که با انواع حیله‌ها و به اصطلاح کلاه شرعی و فرار قانونی و … از زیر بار مالیات فرار می‌کنند و همه ایها تعدی و تجاوز به میزان الهی و حقوق مردم است.
دیر رفتن به جلسات اداری و غیرارادی که باعث تلف‌شدن وقت دیگران است هم از مصادیق تعدی از میزان محسوب می‌شود. گاهی می‌بینیم جلسه‌ای برای فلان ساعت اعلام می‌شود و چند نفر می‌آیند ولی به خاطر رئیس جلسه و یا حضور چند نفر دیگر مدتی با تاخیر شروع می‌کنند و این هم از مصادیق تعدی از میزان حق و جفا به وقت بیت‌المال است و فرد باید به ۸۰ میلیون انسان پاسخ دهد. گاهی فرد در امور اداری کار را انجام می‌دهد ولی کم‌کاری می‌کند و موجب خسارت به بیت‌المال می‌شود.
امام معصوم(ع) میزان حق است
میزان حق، امام معصوم و عادل است و همه مردم باید براساس این میزان روابط و رفتارهای اجتماعی خود را سامان بدهند لذا در روایات وقتی از اهل بیت(ع) سؤال شده است که منظور از میزان چیست؟ فرمودند مراد، امام معصوم(ع) است و مردم همه باید براساس دستورات و رفتارها و قول و فعل او عمل کنند و اگر ین کار را نکنند میزان و عدل را رعایت نکرده‌اند.
از خداوند بخواهیم که در تمامی موارد زندگی میزان حق و عدل را رعایت کنیم و مال حلال و طیب خود را با حرام مخلوط نکنیم.
