لزوم بررسی سيره امام علی(ع) به روایت دانشنامه امام علی(ع)

لزوم بررسی سيره امام علی(ع) به روایت دانشنامه امام علی(ع)
نوشتاری برگرفته از مقاله «سیره امام علی (ع)» جلد اول دانشنامه امام علی(ع)

لزوم بررسي و شناخت سيره علوي، ريشه در كمال‏‌جويي دارد و از نياز انسان به اسوه برخاسته است. اين نياز فطري انسان است، تا آن‏جا كه گفته‏اند: انسان بدون اسوه، راه به سوي كمال نخواهد برد؛ پس انسان كمال‏‌گرا، كه نمونه كامل و اسوه كمال‌‏يافته و برتر را مي‏‌جويد، به شناخت سيره انسان‏‌هاي كامل و برجسته‌‏اي مانند علي بن ابي‏طالب(ع) و ديگر شخصيت‌‏ها و اسوه‏‌هاي كمال‏‌يافته تاريخ بشري چون انبيا و اولياي الهي و انسان‏هاي پاك‌‏باخته و متكامل نياز دارد. در خلال بحث از سيره امام علي(ع) به روايات فراواني در مورد الگو بودن حضرت كه از طريق پيامبر (ص) وارد شده، اشاره خواهيم كرد.

از آن‏جا كه حس كمال‏‌جويي و ويژگي الگوطلبي و نمونه‌‏پذيري، امري فطري و ذاتي است، انسان براي ره‏يابي به سرمنزل مقصود و دست يافتن به كمال مطلوب، در جست‏وجوي اسوه‌‏هايي براي پيروي از آن‏ها و گرفتن سرمشق برمي‏‌آيد و اگر در شناخت و الگوها، دچار خطا و لغزش شود، گمراه شده، ممكن است به الگوهايي دست يابد كه با ظاهري فريبنده، خود را رهبر و مقتداي جامعه ساخته‌‏اند و با پيروي از آن‏ها گرفتار انحراف شوند و در نتيجه، به‏‌جاي تكامل، به حضيض ذلت سقوط كنند.

گستره سيره علوي بسیار دامنه‌دار است. امام علي (ع) پس از پيامبر (س) مصداق كامل اسوه حسنه‌‏اند و پيروي از وي، موجب هدايت و كمال امت اسلامي، بلكه انساني است و شيوه آن بنده راستين حق، سبب ترقي، رشد و تكامل بشر خواهد بود و به همان نسبت، سرپيچي از روش او، گمراهي و نابودي هميشگي را در پي خواهد داشت. پيامبر (ص) درباره سيره امام علي (ع) به عمار ياسر اين‏گونه سفارش مي‏‌كند: «اي عمار، اگر ديدي علي به تنهايي از يك راه مي‏‌رود و تمام مردم به راهي ديگر روانند، به راه علي برو؛ زيرا او تو را به نابودي نكشاند و تو را از مسير هدايت و رستگاري خارج نسازد».

در روايتي ديگر پيامبر (ص) به امام علي (ع) فرمود: اي علي، بي‌شك تو كسي را كه پيروت باشد، هدايت خواهي كرد و آن‏كه با سيره و راه تو مخالف است، به طور قطع تا روز قيامت گمراه خواهد ماند.

آن‏چه با عنوان «سيره علوي» آمده، سيري در سنت، طريقت و سيره رفتاري امام علي (ع) است كه ارتباط حضرت با خداوند، خود و خانواده و بررسي رابطه وي با جامعه اسلامي و روابط سياسي، اقتصادي، قضايي و نظامي او را دربردارد.